Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 7, 0 - , 01.01.2013

Özlem Topçuoğlu , Eda Bozkurt

Öz

Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde turizm ve ekonomik büyüme ilişkisi araştırılmıştır. Literatürde turizm ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki ülkeden ülkeye ve bölgeden bölgeye değişmektedir. Bu ilişki üzerine yapılan ampirik çalışmalarda genellikle regresyon, birim kök ve eş bütünleşme analizleri kullanılmaktadır. Bu çalışmada ise Türkiye için Engle-Granger Eşbütünleşme Testi ve Hata Düzeltme Modeli’nden yararlanılmıştır. Test sonuçlarına göre turizm gelirlerinin ihracat gelirleri içindeki payı ile ekonomik büyüme arasında hem uzun dönemde hem de kısa dönemli çift yönlü nedensel ilişkiler tespit edilmiştir. Buna ek olarak dışa açıklığın da ekonomik büyüme üzerinde uzun ve kısa dönem itibariyle nedensel ilişki içinde olduğu gözlemlenmiştir. Reel döviz kuru değişkeni için buna benzer ilişkiler elde edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, turizm, eşbütünleşme

Kaynakça

• AKINBOADE, O. A. and L. A. Braimoh; (2010), “International Tourism and Economic Development in South Africa: A Granger Causality Test”, International Journal of Tourism Research,12, pp. 149-163.
• AKKEMİK, K. A.; (2012), “Assessing the Importance of International Tourism for the Turkish Economy: A Social Accounting Matrix Analysis”, Tourism Management, 33, pp.709-301.
• ARSLANTÜRK, Y.; Mehmet BALCILAR and Zeynel Abidin ÖZDEMİR; (2011), “TimeVarying Linkages Between Tourism Receipts and Economic Growth in a Small Open Economy”, Economic Modelling, 28, pp. 664-671.
• AKTAŞ, C.; (2005), “Türkiye’nin Turizm Gelirlerini Etkileyen Değişkenler İçin En Uygun Regresyon Denkleminin Belirlenmesi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), ss.16316
• ASLAN, A.; (2008), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz”, Munich Personel Repec Archive Paper, 10611, Posted 19.
• BELLOUMI, M.; (2010), “The Relationship between Tourism Receipts, Real Effective Exchange Rate and Economic Growth in Tunisia”, International Journal of Tourism Research, 12, pp.550-560.
• BAHAR, O.; (2006), “Turizm Sektörünün Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı”, Celal Bayar Üniversitesi, İ.İ.B.F., Yönetim ve Ekonomi, 13, ss.137-150.
• BAHAR, O. ve Kurtuluş BOZKURT; (2010), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (2), ss.255-265.
• ÇEKEN, H.; (2008), “Turizmin Bölgesel Kalkınmaya Etkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 10(2), ss.293-306.
• CHEN, C.F. and Song Zan Chiou WEI; (2009), “Tourism Expansion, Tourism Uncertainty and Economic Growth: New Evidence from Taiwan and Korea”, Tourism Management, 30, pp.812–818
• ÇETİNTAŞ, H. ve Çetin BEKTAŞ; (2008), “ Türkiye’de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Kısa ve Uzun Dönemli İlişkiler”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19 (1), ss.1-8.
• ÇİL YAVUZ N.; (2006), “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi : Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), ss.162-171.
• DEĞER, M. K.; (2006), “Turizme ve İhracata Dayalı Büyüme: 1980-2005 Türkiye Deneyimi”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20, ss. 68-86.
• DEMİREL, B.; E. G. Bozdağ ve A. G. İnci “Döviz Kurlarındaki Dalgalanmaların Gelen Turist Sayısına Etkisi: Türkiye Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2007.
• DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI; (2001), “Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Turizm Özel İhtisasyon Komisyon Raporu” 2589-ÖİK:601, Ankara, ss.1-136.
• DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI MÜSTEŞARLIĞI; (2006), “Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Turizm Özel İhtisas Raporu”, Ankara, ss.1-99.
• DICKEY D. A. and W. A. FULLER; (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49(4).
• ENGLE, R.F. and C.W.J. Granger; (1987), “Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55(2), pp.251-276. GUJARATI D. N., (2006), Temel Ekonometri, Çeviren: Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen, Dördüncü Baskı, İstanbul, pp.706.
• HEPAKTAN C.E. ve Serkan ÇINAR; (2010), Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri”, Celal Bayar Üniversitesi S.B.E., 8(2), ss. 135-154.
• HOLZNER, M.; (2011), “Tourism and Economic Development: The Beach Disease?”, Tourism Management, 32, pp.922-933.
• JIMENEZ, I. C.; (2008), “Which Type of Tourism Matters to the Regional Economic Growth? The Cases of Spain and Italy”, International Journal of Tourism Research, No:10, pp.127-139.
• KATIRCIOĞLU, S.T.; (2009), “Revisiting the tourism-led-growth hypothesis for Turkey using the bounds test and Johansen approach for cointegration”, Tourism Management, 30, pp.17-20.
• KIZILGÖL, Ö. ve Erman ERBAYKAL; (2008), “Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ ktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), ss.351-360.
• KIM, H. J., Ming Hsiang CHEN and SooCheong. Shawn. JANG; (2006), “ Tourism Expansion and Economic Development: The Case of Taiwan”, Tourism Management, 27, pp.925-933.
• KREISHAN, F. M. M.; (2010), “Tourism and Economic Growth: The Case of Jordan”, European Journal of Social Sciences, 15, pp.229-234.
• LEE, C. C. and Chun Ping CHANG; (2008), “Tourism development and economic growth: A closer look at panels”, Tourism Management, 29, pp.80-192.
• LEE, C. C. and Mei See CHİEN; (2008), “Structural Breaks, Tourism Development, and Economic Growth: Evidence from Taiwan”, Mathematics and Computers in Simulation, 77, pp.358-368.
• IŞIK, C.; (2010), “Yabancı Ziyaretçi Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi (1970 – 2007)”, Sosyoekonomi, 2, 100206.
• OH, C.O. (2005), “The Contribution of Tourism Development to Economic Ggrowth in the Korean Economy”, Tourism Management, 26, pp.39–44.
• ÖZDEMİR, A. R. ve Oktay ÖKSÜZLER; (2006), “Türkiye’de Turizm Bir Ekonomik Büyüme Politikası Aracı Olabilir Mi? Bir Granger Nedensellik Analizi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), ss.107-126.
• PO, W. C. and Bwo Nung HUANG; (2008), “Tourism Development and Economic Growth – A Nonlinear Approach”, Physica A, 387, pp.5535–5542.
• SCHUBERT, S. F.; Juan Gabriel BRADA and Wiston Adrian RISSO; (2011), “The İmpacts of İ nternational Tourism Demand on Economic Growth of Small Economies Dependent on Tourism”, Tourism Management, 32, pp.377-385.
• SUGİYARTO, G.; Adam BLAKE and M. Thea SINCLAIR; (2003), “Tourism and Globalization Economic Impact in Indonesia”, Annals of Tourism Research, 30(3), pp.683-701.
• UNITED NATIONS WORLD TOURİSM ORGANIZATION; (2011) “UNWTO Annual Report 2011 Edition”, http://www.unwto.org/facts/menu.html, Erişim Tarihi: 02012
• TANG, C. F.; (2011), “Is the Tourism-Led Growth Hypothesis Valid for Malaysia? A View from Disaggregated Tourism Markets”, International Journal of Tourism Research, 13, ss.97-101
• TÜRKİYE SEYAHAT ACENTELERİ BİRLİĞİ; http:www//tursab.org.tr/tr/istatistikler, Erişim Tarihi:02.11.2012
• YAMAK N.; Banu TANRIÖVER ve Filiz GÜNEYSU; (2012), “Turizm-Ekonomik Büyüme İ lişkisi: Sektör Bazında Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2), ss. 205-220.
• ZHOU, D.; John F. YANAGIDA, Ujjayant. CHAKRAVORTY and Pingsun LEUNG; (1997), “Estimating Economic Impacts from Tourism”, Annals of Tourism Research, 24 (1), ss.76-89.
• ZORTUK, M.; (2009), “Economic Impact of Tourism on Turkey’s Economy: Evidence from Cointegration Tests”, International Research Journal of Finance and Economics, 25, pp.232-239