Hesaplanmış Maddi Olmayan Değer Yöntemi ile Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi: BİST Örneği

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 909 - 922, 09.10.2023

Zekiye Aktaş , Furkan Serdar

Öz

Bu çalışmanın amacı, Şubat 2023 itibariyle BİST otomotiv ve BİST otomotiv yan sanayi sektörlerinde faaliyette bulunan firmaların entelektüel sermaye değerlerini ortaya koymaktır. Çalışmanın örneklemini, otomotiv sektöründe 8, otomotiv yan sanayi sektöründe 11 firmanın, 2019-2021 dönem sonu verileri oluşturmaktadır. Entelektüel sermayenin belirlenmesinde, hesaplanmış maddi olmayan değer yönteminden yararlanılmış olup, yedi aşamalı bir hesaplama süreci takip edilmiştir. Çıktılar, otomotiv sektöründe maddi olmayan varlıklarının değeri en fazla olan firmanın Doğuş Otomotiv, otomotiv yan sanayi sektöründe ise Ege Endüstri olduğunu göstermiştir. Türk Traktör otomotiv sektöründe entelektüel sermayeye en az yatırım yapan firma iken, otomotiv yan sanayi sektöründe bu firma Bosch Fren Sistemleri olmuştur. Genel olarak bakıldığında, entelektüel sermayesi yüksek olan firmalar ayrıca sektördeki en karlı firmalardır. Bu bağlamda, karlılıkla entelektüel sermaye arasında doğrusal bir ilişkinin varlığından bahsedilebilir. Diğer taraftan, maddi varlıklarla maddi varlık karlılığı arasında genel anlamda doğrusal bir ilişki olmadığı da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

entelektüel sermaye, hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemi, bist

Measuring Intellectual Capital with Calculated Intangible Value Method: Evidence From BIST

Öz

This study aims to reveal the intellectual capital values of firms operating in the BIST automotive and BIST automotive supplier industry sectors as of February 2023. The sample of the study consists of 2019-2021 period-end data of eight firms in the automotive sector and 11 firms in the automotive supply industry. To determine intellectual capital, the calculated intangible value method was utilized, and a seven-stage calculation process was followed. The outputs show that Doğuş Otomotiv has the highest value for intangible assets in the automotive sector and Ege Endüstri in the automotive supply industry. In the automotive sector, Türk Traktör invested the least in intellectual capital, while in the automotive supply industry, Bosch Brake Systems was the company that invested the least in intellectual capital. Firms with high intellectual capital are the most profitable firms in the sector. In this context, a linear relationship exists between profitability and intellectual capital: However, there is no linear relationship between tangible assets and return on tangible assets in general.

Anahtar Kelimeler

intellectual capital, calculated intangible value method, bist

Kaynakça

• Aho, S., Stahle S.,& Stahle, P. (2011). A critical assessment of Stewart's CIV method. Measuring Business Excellence, 15(4), 1-14.
• Akkaya, B. ve Balı, S. (2018). Entelektüel sermaye ve ölçümüne yönelik bazı yaklaşımlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 1145-1161.
• Akyüz, K.C. (2021). Orman ürünleri sanayi sektöründe hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemi ile entelektüel sermayenin hesaplanması. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23(2), 555-564.
• Bölükbaşı, Y. (2014). “Entelektüel sermayenin işletme bazında ölçülmesinde kullanılan yöntemler ve sigorta sektöründe bir araştırma. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 3(1), 425-447.
• Ergün, İ. ve Özcan, İ. (2022). Endüstri 4.0 döneminde entelektüel sermaye: Bilişim sektörü üzerine bir araştırma. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, (66), 79-94.
• İstanbul Sanayi Odası (İSO). (2017). 1000 büyük sanayi kuruluşunun sermaye maliyeti analizi tematik raporlar-II, 1-131.
• Jafari, E. (2013). Intellectual capital and its effects on firms’ market value and financial performance in Iran: An investigating pulic model. Research Journal of Recent Sciences, 2(3), 1-6.
• Kendirli, S. ve Diker, F. (2016). Kağıt ve ambalaj sanayi işletmelerinde entelektüel sermayenin finansal performansa etkisi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 9(1), 45-58.
• Kuğu, T.D. (2016). Hesaplanmış maddi olmayan değer yöntemi ile entelektüel sermayenin hesaplanması ve Borsa İstanbul’da bir uygulama. Journal of Human Sciences, 13(3), 4675-4684.
• Mehralian, G., Rasekha, H.R., Akhavanc, P., & Sadehd, M.R. (2012). The impact of ıntellectual capital efficiency on market value: An empirical study from Iranian pharmaceutical companies. Services Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 11(1), 195-207.
• Meihami, B., Varmaghani, Z. & Meihami, H. (2013). Role of intellectual capital on firm performance (Evidence from Iranian companies. International Letters of Social and Humanistic Sciences,12, 43-50.