The Mediating Role of Life Satisfaction in The Effect of Social Media Addiction: A Research on Vocational School Students

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 1, 1 - 18, 31.01.2024

Itır Hasırcı , Edip Örücü , Pınar Kurt

Öz

The aim of this research is to determine the mediating effect of life satisfaction on the effect of loneliness on social media addiction. The population of the research consists of 465 students of a vocational school affiliated to a state university in Bandırma, Balıkesir. The sample of the research consists of 260 young individuals selected from the vocational school students of this state university. The collected data were subjected to frequency, reliability, normality test, exploratory factor, correlation and hierarchical regression analysis. As a result of the hierarchical regression analysis conducted within the scope of the research, it was determined that life satisfaction had a full mediator effect on the effect of loneliness on social media addiction. As a result of the correlation analysis, it was determined that there was a negative and significant relationship between loneliness and life satisfaction, a negative and significant relationship between loneliness and social media addiction, a negative, significant relationship between life satisfaction and social media addiction. It is thought that the research will contribute to filling this gap in the literature, since there is no study that deals with the mediating effect of life satisfaction on the effect of loneliness on social media addiction.

Anahtar Kelimeler

Loneliness, Life Satisfaction, Social Media Addiction, University Students, University

Yalnızlığın Sosyal Medya Bağımlılığı Üzerindeki Etkisinde Yaşam Doyumunun Aracılık Rolü: Meslek Yüksekokulu Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu araştırmanın amacı yalnızlığın sosyal medya bağımlılığı üzerindeki etkisinde yaşam doyumunun aracılık etkisini tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Balıkesir ilinin Bandırma ilçesinde bulunan bir devlet üniversitesine bağlı meslek yüksekokulunun 465 öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu devlet üniversitesinin meslek yüksekokulu öğrencilerinin arasından seçilen 260 genç birey oluşturmaktadır. Toplanan veriler frekans analizi, güvenilirlik analizi, normallik testi, keşfedici faktör analizi, korelasyon analizi ve hiyerarşik regresyon analizine tabi tutulmuştur. Araştırma kapsamında yapılan hiyerarşik regresyon analizinin neticesinde yalnızlığın sosyal medya bağımlılığı üzerindeki etkisinde yaşam doyumunun tam aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Korelasyon analizinin neticesinde ise yalnızlık ile yaşam doyumu arasında negatif yönlü ve anlamlı, yalnızlıkla sosyal medya bağımlılığı arasında negatif yönlü, zayıf ve anlamlı, yaşam doyumuyla sosyal medya bağımlılığı arasında negatif yönlü, zayıf ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın, literatürde yalnızlığın sosyal medya bağımlılığı üzerindeki etkisinde yaşam doyumunun aracılık etkisini ele alan çalışmanın olmaması nedeniyle, alan yazındaki bu boşluğu doldurmaya katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yalnızlık, Yaşam Doyumu, Sosyal Medya Bağımlılığı, Üniversite Öğrencileri, Üniversite

Kaynakça

• Alqeeq, N. (2011). Loneliness among students from fine arts faculty at Al-Aqsa University Gaza. Journal of the Islamic University (Humanities Series, 19, 597-618.
• Al Khatib, S. A. (2012). Exploring the relationship among loneliness, self-esteem, self-efficacy and gender in United Arab Emirates college students. Europe's Journal of Psychology, 8, 159-181. https://doi.org/10.5964/ejop.v8i1.301
• Aşan, Ö. & Erenler, E. (2008). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 203-216. https://dergipark. org.tr/en/pub/sduiibfd/issue/20833/223192
• Avcu, A., Sevim, E. & Ulaş, E. (2019). Path analytic model of social media disorder related to life satisfaction and resilience with personality traits as mediating factors. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 6(2), 17-35.
• Avşaroğlu, S., Hudaynazarova, A., Nurkoyuncu, S. ve Başarıkan, R. (2021). Yetişkinlerin yaşam doyumu, yalnızlık ve öz-tiksinme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 183-198. https://doi.org/10.33206/mjss.812760
• Baltacı, Ö. (2019). The predictive relationships between the social media addiction and social anxiety, loneliness and happiness. International Journal of Progressive Education, 15(4), 73-82. https://doi.org/10.29329/ijpe.2019.203.6
• Bozoglan, B., Demirer, V. ve Sahin, I. (2013). Loneliness, self-esteem and life satisfaction as predictors of internet addiction: A cross-sectional study among Turkish university students. Scandinavian Journal of Psychiatry, 54, 313-319. https://doi.org/10.1111/sjop.12049
• Chasanah, U., Mulawarman, M. ve Murtadho, A. (2021). Life satisfaction, problematic social media use and self-esteem as the mediator. Jurnal Bimbingan Konseling, 10(1), 18-23. https://doi.org/10.15294 /jubk.v10i1.34962
• Clark, J.L., Algoe, S.B. ve Green, M.C. (2018). Social network sites and well-being: The role of social connection. Curr. Dir. Psychol. Sci. 27(1), 32-37. https://doi.org/10.1177/0963721417730833
• Çınar, Ç. Y. ve Mutlu, E. (2019). İnternet bağımlılığının benlik saygısı, dikkat, gelişmeleri kaçırma korkusu, yaşam doyumu ve kişilik özellikleri ile ilişkisi. Bağımlılık Dergisi, 20(3), 133-142. https://dergipark.org.tr/en/pub/bagimli/issue/45814/577995
• Davies, T. ve Cranston, P. (2008). Youth work and social networking: Interim report. Leicester: National Youth Agency.
• Deniz, L. ve Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367. https://doi.org/10.24106/kefdergi.389780
• Deutrom, J., Katos, V. ve Ali. R. (2021). Loneliness, life satisfaction, problematic internet use and security behaviours: re-examining the relationships when working from home during COVID-19, Behaviour & Information Technology, 1, 1-16. https://doi.org/10.1080/0144929X.2021.1973107
• Deutrom, J., Katos, V., Al-Mourad, M.B. ve Ali, R. (2022). The relationships between gender, life satisfaction, loneliness and problematic internet use during COVID-19: Does the lockdown matter? Int. J.Environ. Res. Public Health, 19(1325), 1-14. https://doi.org/10.3390/ijerph19031325
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. https://10.1207/s15327752jpa4901_13
• Diener, E. (2000). Subjective well-being, the science of happiness and a proposal for a nationalindex. American Psychologist, 55(1), 34-43. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.34
• Diener, E. ve Diener, M. (2009). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem. In Culture, 68(4), 653-663. https://10.1037//0022-3514.68.4.653
• Diker, E. ve Taşdelen. B. (2017) Sosyal medya olmasaydı ne olurdu? Sosyal medya bağımlısı gençlerin görüşlerine ilişkin nitel bir araştırma. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 17, 189-206. https://10.17361/UHIVE.2017.4.17
• Dilsiz, N. B. ve Kandemir, M. (2020). Lise öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığının bağlanma stilleri ve yaşam doyumu ile ilişkisinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 7(2), 32-51.
• Doğan, T., Çetin, B. ve Sungur, M.Z. (2009). İş yaşamında yalnızlık ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 271-277.
• Doğan, U. ve Karakuş, Y. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının yordayıcısı olarak çok boyutlu yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71. http://dx.doi.org/10.19126/suje.40198
• Duyan V., Çamur Duyan G., Gökçearslan Çiftçi E., Sevin Ç. ve Erbay E., İkizoğlu M. (2008). Lisede okuyan öğrencilerin yalnızlık durumlarına etki eden değişkenlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(150), 28-41.
• Eijnden, R. V., Lemmens, J. S. ve Valkenburg, P. M. (2016). The social media disorder scale. Computers in Human Behavior, 61, 478-487. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.038
• Ergün, H. (2020). Yalnızlık ölçeğinin okullar için türkçe uyarlaması. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11(2), 289-300.
• Erol, O. ve Çırak, N. S. (2019). Exploring the loneliness and internet addiction level of college students based on demographic variables. Contemporary Educational Technology, 10(2), 156-172. hpps://doi.org/10.30935/cet.554488 –
• Gerino, E., Rollè, L., Sechi, C. ve Brustia, P. (2017). Loneliness, resilience, mental health, and quality of life in old age: a structural equation model. Frontiers Psychology, 8, 1-12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.02003
• Gierveld, J. (1987). Developing and testing a model of loneliness. Journal of Personality and Social Psychology, 53, 119-128. https://doi.org/10.1037//0022-3514.53.1.119.
• Griffiths, M. D. (2005). A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance Use, 10, 191-197.
• Gül, Ş. ve Diken, E.H. (2018). Fen bilgisi öğretmeni adaylarının sosyal medya bağımlılıklarının incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 41-50. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.386531
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hawi, N. S. ve Samaha, M. (2017). The relations among social media addiction, self-esteem and life satisfaction in university students. Social Science Computer Review, 35(5), 576-586. https://doi.org/10.1177/0894439316660340
• Hunt, M.G., Marx, R., Lipson, C. ve Young, J. (2018). No more FOMO: Limiting social media decreases loneliness and depression. J. Soc. Clin. Psychol. 37, 751-768. https://doi.org/10.1521/jscp.2018.37.10.751
• Kaba, İ, Erol, M. ve Güç, K. (2017). Yetişkin yaşam doyumu ölçeğinin geliştirilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 1-14.
• Karabulut, Ö. Ö. & Özer, M. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72- 74.
• Kılıç, Ş. D. ve Alver, B. (2017). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ve psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkilerin bazı değişkenlere göre incelenmesi. International Journal Of Education Technology and Scientific Researches, 3, 116-147.
• Kozaklı, H. (2006). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılması. (Tez No: 189130). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Le Roux, A. ve Connors, J. (2001). A cross-cultural study into loneliness amongst university students. South African Journal of Psychology, 31, 46-57.
• Longstreet, P ve Brooks, S. (2017). Life satisfaction: A key to managing internet & social media addiction. Technology in Society, 50, 73-77. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2017.05.003
• Maddux, J. E. (2018). Subjective well-being and life satisfaction. New York: Routledge.
• Marttilla, E., Koivula, A. ve Rasanen, P. (2021). Does excessive social media use decrease subjective well-being? A longitudinal analysis of the relationship between problematic use, loneliness and life satisfaction. Telematics and Informatics, 59, 1-11. https://doi.org/10.1007/s12103-021-09665-2
• Mellor, D., Stokes, M., Firth, L., Hayashi, Y. ve Cummins, R. (2008). Need for belonging, relationship satisfaction, loneliness, and life satisfaction. Personality and Individual Differences, 45, 213-218.
• Merrakchi, M. (2014). The correlation between the use of social networks, “Facebook” and loneliness among a sample of university students. Unpublished Doctoral dissertation. University Mohamed Khider, Biskra.
• Mohammed, Q. Q. (2020). Association between social media addiction and life satisfaction among university student. Indian Journal of Public Health Research & Development, 11(2), 2507-2512. https://doi.org/10.37506/v11%2Fi2%2F2020%2Fijphrd%2F195213
• Moksnes, U. K., Bjørnsen, H. N., Ringdal, R., Eilertsen, M. B. ve Espnes, G. A. (2022). Association between loneliness, self-esteem and outcome of life satisfaction in Norwegian adolescents aged 15-21. Scand Journal of Public Health, 1, 1-8. https://doi.org/10.1177/14034948221081287
• Özodaışık, M. (2005). Yalnızlık. Konya: Tablet Kitabevi.
• Padmanabhanunni, A. ve Pretorius, T. (2021). The loneliness-life satisfaction relationship: The parallel and serial mediating role of hopelessness, depression and ego-resilience among young adults in South Africa during COVID-19. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18(3613), 1-10. . https://doi.org/10.3390/ ijerph18073613
• Paolini, L.,Yanez, A. P. ve Kelly, W. E. (2006). An examination of worry and life satisfaction among college students. Individual Differences Research, 4(5), 331-339. https://psycnet.apa.org/record/2006-20322-005
• Penuel, W.R, Riel, M., Krause, A.E. ve Frank, K.A. (2009). Analyzing teachers professional interactions in a school as social capital: A social network approach. Teachers College Record, 111(1), 124-63. https://doi.org/10.1177/016146810911100102
• Perron, J. L., Cleverley, K. ve Kidd, S. A. (2014). Resilience, loneliness, and psychological distress among homeless youth. Archives of Psychiatric Nursing, 28(4), 226-229. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2014.05.004
• Pittman, M. ve Reich, B. (2016). Social media and loneliness: Why an Instagram picture may be worth more than a thousand Twitter words. Computers in Human Behavior, 62, 155-167. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.084
• Rachubińska, K., Cybulska, A. M. ve Grochans, E. (2021). The relationship between loneliness, depression, internet and social media addiction among young Polish women. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 25, 1982-1989. https://doi.org/10.26355/eurrev_202102_25099
• Rokach, A. (1989). Antecedents of loneliness a factorial analysis. Journal of Psychology, 123, 369-384. https://doi.org/10.1080/00223980.1989.10542992
• Russell, D.(1996). UCLA lone thiraess scale (Version 3): Reliabilty, validity and factor structure. Journal of Personalıty Assessment, 66(1), 20-40. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa6601_2
• Ryan, T., Chester, A., Reece, J. ve Xenos, S. (2014). The uses and abuses of Facebook: A review of Facebook addiction. Journal of Behavioral Addictions, 3(3), 133-148. https://doi.org/10.1556/JBA.3.2014.016
• Salimi, A. (2011). Social-emotional loneliness and life satisfaction. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, 292-295. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.241
• Schimmack, U., Radhakrishnan, P., Oishi, S., Dzokoto, V. & Ahadi, S. (2002). Culture, personality, and subjective well-being: Integrating process models of life satisfaction. Journal of Personality and Social Psychology, 82(4), 582-593. https://doi.org/10.1037/0022-3514.82.4.582
• Suldo, S. M. ve Huebner, E. S. (2006). Is extremely high life satisfaction during adolescence advantageous? Social Indicators Research, 78(2), 179-203. https://doi.org/0.1007/s 11205-005-8208-2
• Swami, V., Chamorro-Premuzic, T., Sinniah, D., Maniam, T., Kannan, K., Stanistreet, D. ve Furnham, A. (2007). General health mediates the relationship between loneliness, life satisfaction and depression. Soc. Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 42, 161-166. https://doi.org/10.1007/s00127-006-0140-5
• Şafak, B. ve Kahraman, S. (2019). Sosyal medya kullanımının yalnızlık ve narsistik kişilik özelliği belirtileri ile ilgili ilişkinin incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 54-69. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/657842
• Şahin, C. (2017). The predictive level of social media addiction for life satisfaction: A study on university students. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 16(4), 120-125. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1160611.pdf
• Şahin, C. ve Yağcı, M. (2017). Sosyal medya bağımlılığı ölçeği-yetişkin formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 523-538. https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/sosyal-medya-bagimliligi-olcegi-yetiskin-formu-toad.pdf
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics 6th edition. Boston: Pearson.
• Tanhan, A. (2019). Acceptance and commitment therapy with ecological systems theory: Addressing Muslim mental health issues and wellbeing. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 3(2), 197-219. http://journalppw.com/index.php/JPPW/article/view/172
• Teppers, E., Luyckx, K, Klimstra, T. A. ve Goossens, L. (2014). Loneliness and Facebook motives in adolescense: A longitudinal inquiry into directionality of effect. Journal of Adolescence, 37, 691-699. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2013.11.003
• Thomas, L., Orme, E. ve Kerrigan, F. (2020). Student loneliness: The role of social media through life transitions. Computers & Education, 146, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2019.103754
• Turan, N., Durgun, H., Kaya, H., Astı, T. Yilmaz, Y., Gündüz, G., Kuvan, D. ve Ertas¸ G. (2020). Relationship between nursing students’ levels of internet addiction, loneliness and life satisfaction. Perspect. Psychiatr. Care, 56, 598-604. https://doi.org/10.1111/ppc.12474
• Türkel, Z. (2019). Ergenlerde sosyal medya kullanımı, yalnızlık ve yaşam doyumu arasındaki yordayıcı ilişkiler Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uram, P. ve Skalski, S. (2022). Still logged in? The link between Facebook addiction, FoMO, self-esteem, life satisfaction and loneliness in social media users. Psychological Reports, 125(1), 218-231. https://doi.org/10.1177/0033294120980970
• Valkenburg, P.M. & Peter, J. (2011). Adolescents' online communication: An integrated model of its attraction, opportunities, and risks. Journal of Adolescent Health, 48, 121-127. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2010.08.020
• Wang, K. T., Yuean, M. ve Slaney, R. B. (2009). Perfectionism, depression, loneliness and life satisfaction: A study of high school students in Hong Kong. The Counseling Psychologist, 37(2), 249-274. https://doi.org/10.1177/0011000008315975
• Wardle, J., Steptoe, A., Guliš, G., Sartory, G., Sêk, H., Todorova, I., Vögele, C. ve Ziarko, M. (2004). Depression, perceived control, and life satisfaction in university students from Central-Eastern and Western Europe. International journal of behavioral medicine, 11(1), 27-36. https://doi.org/10.1207/S15327558IJBM1101_4
• Wawera, A. S. ve McCamley, A. (2019). Loneliness among international students in the UK. Journal of Further and Higher Education, 44(9), 1-13. https://doi.org/10.1080/0309877x.2019.1673326
• Wilczek, B. (2018). Media use and life satisfaction: the moderating role of social events. International Review of Economics, 65(2), 1-28. https://doi.org/10.1007/S12232-017-0290-7
• Wright, R.R., Hardy, K., Shuai, S.S., Egli, M., Mullins, R. & Martin, S. (2018). Loneliness and social media use among religious latter-day Saint College students: an exploratory study. Journal of Technology in Behavioral Science, 3(1), 12-25. https://doi.org/10.1007/S41347-017-0033-3
• Yavich, R., Davidovitch, N., ve Frenkel, Z. (2019). Social media and loneliness-forever connected? High Education Studies, 9(2), 10-21. https://doi.org/10.5539/hes.v9n2p10
• Yeşilyurt, F. ve Solpuk Turhan, N. (2020). Prediction of the time spent on instagram by social media addiction and life satisfaction. Cypriot Journal of Educational Science. 15(2), 208-219. https://doi.org/10.18844/cjes.v15i2.4592
• Yılmaz, E. ve Altınok, V. (2009). Okul yöneticilerinin yalnızlık ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Educational Administration: Theory and Practice, 15(59), 451-469. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/108259
• Zivnuska, S., Carlson, J. R., Carlson, D.S., Harris, R.B. ve Harris, K.J. (2019). Social media addiction and social media reactions: the implications for job performance. The Journal of social psychology, 159(6), 1-15. . https://doi.org/10.1080/00224545.2019.1578725