Suriyeli Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal İlişkilerinde Yaşadıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 1, 268 - 285, 29.01.2025

M. Doğan Karacoşkun , Saliha Demirkaya

Öz

Göç, insanlık tarihi boyunca en devingen üretim alanlarının kurucu unsurlarındandır. Son zamanlarda yaşanan yoğun göç hareketleri Türkiye’deki gündelik yaşam pratiklerini etkileyecek şekilde kapsamlı ve güçlüdür. Bu bağlamda, Türkler ile Suriyeliler arasında temas düzeyinin yüksek olduğu ve ilişkilerin geliştiği Kilis ilinde Suriyeli göçmen öğrencilerin edindiği deneyimlerin tespitinin önemli olduğu düşünülmektedir. Buna göre çalışmamızda, göçmen Suriyeli Üniversite öğrencilerinin Kilis’te karşılaşmış oldukları toplumsal sorunlardan biri olan ötekileştirilme deneyimleri konu edinilmektedir. Araştırmamızın temel sorusu ise, ötekileştirici uygulamalar yerli halk ile Suriyeli göçmeni üniversite öğrencilerinin ilişkilerini açıklamada bir etkiye sahip midir? Bu temel probleme ilişkin olarak çalışma, ötekileştirmeye yönelik pratiklere dair bilgi sağlamak ve Suriyeli göçmen öğrencilere tesirleri tespit etmek açısından önemlidir. Buradan hareketle çalışmanın amacı ötekileştirici uygulamalarının Suriyeli göçmen öğrencilere karşı gerçekleşip gerçekleşmediğini incelemek, günlük yaşamda ötekileştirmeden kaynaklı kabul ve reddetme davranışlarının açığa çıkıp çıkmadığını tespit etmektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, fenomonolojik yaklaşım benimsenmiştir. Kilis 7 Aralık Üniversitesinde çeşitli fakültelerde öğrenim görmekte olan 29 öğrenci ile yarı yapılandırılmış formlar aracılığıyla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerden hareketle Suriyeli öğrencilerin 3 tema altında ötekileştirilme pratiklerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Orta Doğu ve Göç Araştırmaları, Göçmen Algısı, Göçmen Suriyeli Üniversite Öğrencileri, Ötekileştirilme Deneyimi

A Study On The Social Challenges Faced By Syrian University Students

Öz

As a result of the unrest in Syria that started in 2011, Turkey has opened its doors to such an intense mass migration movement for the first time in its history. The consequences of this migration movement are extensive and powerful, affecting daily life practices in Turkey. In this context, it is considered important to identify the experiences of Syrian migrant students in Kilis province, where the level of contact between Turks and Syrians is high and relations between Turks and Syrians have developed. Accordingly, the study focuses on the marginalization experiences of Syrian immigrant university students in Kilis, which is one of the social problems they have encountered in Kilis. The aim of the study is to examine whether marginalizing practices take place against Syrian immigrant students and to determine whether acceptance and rejection behaviors arising from marginalization are revealed in daily life. The main problem of the study is as follows: Do marginalizing practices have an effect on explaining the relations between residents and Syrian immigrant university students? Regarding this basic problem, the study is important in terms of providing information about the practices of marginalization and identifying their effects on Syrian immigrant students. In this study, in which qualitative research method was used, a phenomenological approach was adopted. Interviews were conducted with 29 students studying in various faculties at Kilis 7 December University through semi-structured forms. Based on the data obtained, it was concluded that Syrian students have marginalization practices under 3 themes.

Anahtar Kelimeler

Middle East and Migration Studies, Migrant Perception, Migrant Syrian University Students, Marginalization Experience

Kaynakça

• Apak, H. (2015). Suriyeli göçmenlerin kente uyumları: mardin örneği/adaptation of the syrian ımmigrants to urban: a case study of mardin. Mukaddime, 5(2), 53-70. https://doi.org/10.19059/mukaddime.00462.
• Arslan, S. & Akdeniz, Y. (2022). Harmonization problem of syrian refugee students: turkey case. International Journal Of Educational Research Review, 7(4), 395-417. https://Doi.Org/10.24331/İjere.1178682.
• Cam, Y. & Aydın, K. (2021). Socioeconomic and cultural challenges of syrian refugee students in turkish universities. European Journal of Education Studies, 8 (8). Doi: Http://Dx.Doi.Org/10.46827/Ejes.V8i8.3849.
• Cengiz, D. (2015). Zorunlu göçün mekânsal etkileri ve yerel halkın algısı; Kilis örneği. Turkish Studies 10(2), http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7938.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Çelik, Y. (2018). Türkiye’de Suriyeli çocuklara yönelik uygulanan eğitim politikalarının incelenmesi: tespitler, sorunlar ve öneriler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çömez P.F. & Kaya, E. (2017). Bir ötekileştirme pratiği: Türkiye’de yaşayan Suriyelilere yönelik tutumlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1(1), 38-48.
• Doğan, F. (2019). Yabancı ile bir arada yaşama ve ötekileştirme: Mardin halkının bakışından Suriyeli sığınmacılar. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Doğanoğlu, M. (2022). Kimlik-içi ötekileştirme: Türkiye’deki Suriyeli göçmenler örneği. Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 21(1), 316-325. https://doi.org/10.21547/jss.1026388.
• Efe, İ., Ülker, O. & Dalkılıç, M.M (2022). Zorunlu göçün 10. yılında Kilis’teki geçici koruma altındaki Suriyeliler, Göç Araştırmaları Dergisi, 8(1).
• Erdoğan, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler” yönetici özeti ve raporu, Eylül 2019. İstanbul, Konrad Adenauer Stiftung: https://www.kas.de/documents/283907/7339115/Türkiye%27deki+Suriyeliler.pdf/acaf9d37-7035-f37c-4982-c4b18f9b9c8e?version=1.0&t=1571303334464 adresinden alındı.
• Frantz F. (2022). Siyah deri beyaz maskeler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Giddens, A. (2013). Sosyoloji, çev. Mehmet Ali Sarı. yoksulluk, toplumsal dışlama ve refah. Ankara: Kırmızı Yayınları.
• Goc.gov.tr, T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (GİGM). (2024.03.28). “Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilerin İllere Göre Dağılımı”. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden alındı.
• Goc.gov.tr, T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı (GİGM). (2024.05.12). “Yıllara Göre Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeliler”. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden alındı.
• Gül, M. & Şasman Kaylı, D. (2020). “Türkiye’deki Suriyeli üniversite öğrencilerinde sosyal dışlanma algısı üzerine nitel bir araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(3), 985-1007. https://Doi.Org/10.33417/Tsh.688774.
• Güloğlu, M.F. (2021). Nitel desenli göç araştırmalarında yöntem sorunları, Ortadoğu ve Göç, 11(2), https://doi.org/10.31834/ortadoguvegoc.1015073.
• Gülüm, Z.. (2019). Misafir mi tehdit mi? Suriyeli göçmenlere yönelik önyargının ayırt edici boyutları. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Hanpolat, Z. (2019). Göç, uyum, sorunlar başakşehir’de yaşayan Suriyeli göçmenler örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, İstanbul.
• Kalın, İ. (2021). Ben, öteki ve ötesi. İstanbul: İnsan Yayınları, 22. Baskı.
• Kara, Ö.T., Yiğit, A. & Ağırman, F. (2016). The study of the perceptions of the students studying ın the department of turkish teaching ın çukurova university about the term ‘syrian refugee’/ çukurova üniversitesi türkçe öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin suriyeli mülteci kavramına ilişkin. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(4), 945-961.
• Karacoşkun, M.D. & Sağır, Z. (2022). Yabancı öğrencilerin psiko-sosyal uyumları üzerine nitel bir araştırma. İslam ve Yorum VI. ed. Mehmet Kubat 3/217-226. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2022.
• Kaya, Y. (2021). If only they forgot that ı was syrian and an arab, ı am a human beings too." syrian university students' experiences of being a foreigner: a phenomenological study. International Journal Of Intercultural Relations. Volume 83, 43-54. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2021.04.014.
• Kılınç, G. & Sağır, Z (2021). Gruplar arası tehdit algısı ve dini tutumun Suriyelilere yönelik ön yargıdaki rolü. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(2) (Aralık 2021), 363-393.
• Kiselev, N., Pfaltz, M., Schick, M., Bird, M., Pernille, H., Sijbrandij, M., Graaff, A.M de, Schnyer, U. & Morina, N. (2020).. Problems faced by syrian refugees and asylum seekers ın switzerland. Swiss Medical Weekly, 150:w20381. https://doi.org/10.5167/uzh-193586.
• Man, F. (2016). Günah keçileri” ya da “olağan şüpheliler olarak Suriyeliler. Çalışma ve Toplum, 3(50), 1147-1170. Multeciler.org.tr, Mülteciler ve Sığınmacılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği. (2024.05.20) “Türkiye’deki Suriyeli Sayısı”. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/
• Paksoy, S. & Özgüven Karadeniz, M. (2017). Suriyeli sığınmacıların Kilis ekonomisine etkisi. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 4(9), 2017.
• Sağır, Z. & Paloutzian, R.F. (2020). Religious attitudes, demographic variables, and prejudice toward syrian refugees in turkey: local data and ınternational differences. Ortadoğu ve Göç, 10(20), 279-304.
• Sağır, Z. (2018). Kültürel uyum, ruh sağlığı ve din. İstanbul: DEM yayınları.
• Sağır, Z. (2023). Kültürleşme, dini başa çıkma ve yaşam memnuniyeti: türkiye’de yaşayan yabancı öğrenciler üzerine nicel bir araştırma”. Kilitbahir 17, 5-37. https://doi.org/10.5281/zenodo.4033461.
• Tekgöz, N. (2020). Türkiye’de göçmen eğitimi bilgi notu. İmra (İnternational Migration and Refugee Association. https://www.im-ra.org/gocmen-egitimi.pdf adresinden alındı.
• Topal, F. & Tauscher, S. (2020). Uluslararası öğrencilerin akademik ve sosyal yaşamlarında karşılaştıkları sorunlar üzerine inceleme. Akademik İncelemeler Dergisi, 15(1), 309-344.
• Ülker, O, & Efe, İ (2021). Göç teolojisi: Kilis örneğinde dinin toplumsal kabule etkisinin incelenmesi. Ortadoğu Etütleri, 13(2), https://doi.org/10.47932/ortetut.880375.
• Ünal, S. (2014). Türkiye’nin beklenmedik konukları: ‘öteki’ bağlamında yabancı göçmen ve mülteci deneyimi. Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, 6(3), 65-89.
• Yaman, F. (2017). Uyum ve ötekileşme ayrımında suriyeli sığınmacılar. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(1), 91-110. https://doi.org/10.21798/kadem.20171301430
• Yaralı Akkaya, A., Azimli-Çilingir, G. & Tuğ Levent, G. (2018). Van yüzüncü yıl üniversitesindeki Suriyeli öğrencilerin akademik sorunları üzerine bir çalışma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 413-448.
• Yaşar, R. (2014). Kilis’te sığınmacı algısı toplumsal otizm ve ötekileştirme sürecinin ilk görünümleri. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Matbaası.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.