TÜRKİYE’DE TURİZM, FİNANSAL GELİŞME VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 15, 69 - 84, 10.07.2019

Hasan Ayaydın , Nuri Baltacı , Fahrettin Pala , Abdulkadir Barut

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkiye için turizm gelirleri, finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda 1963-2015 dönemi yıllık verileri zaman serisi analizi ile test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre turizm gelirleri, finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasında eş-bütünleşme olduğu, turizm gelirleri ve finansal gelişmenin ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Diğer taraftan nedensellik analizi sonucunda ise sadece turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Gelişme, Turizm Geliri, Ekonomik Büyüme, Zaman Serisi

Kaynakça

• AJVAZ, Vladana (2015), The contribution of tourism development to economic growth of Sweden: A panel data approach, Lund University School of Economics and Management, Master in Economic Development and Growth.
• AK, Mehmet Zeki; Nurullah ALTINTAŞ ve Ahmet Salih ŞİMŞEK (2016), “Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Nedensellik Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17 (2), 151-160.
• ASLAN, Alper (2009), “Bütçe Açığı Sürdürülebilirliğinin Dinamik Analizi: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, 157, 227-234.
• ASTERIOU, Dimitrios ve Konstantinos SPANOS (2018), “The relationship between financial development and economic growth during the recent crisis: Evidence from the EU”, Finance Research Letters, xxx, 1-8.
• BAHAR, Ozan ve Kurtuluş BOZKURT (2010), “ Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analiz”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
• BALIKÇIOĞLU, Eda ve Kutay OKTAY (2015), “Türkiye’de Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kamu Politikaları Doğrultusunda Değerlendirilmesi”, Sosyoekonomi, 23(25), 113-125.
• BANERJEE, Anindya; Juan DOLADO ve Ricardo MESTRE (1998). “Error-correction mechanism tests for coin- tegration: A single-equation framework”, Journal of Time Series Analysis, 19(3), 267–283.
• BAŞARIR, Çağatay ve Yasin Nuri ÇAKIR (2015), “Causal Interactions Between CO2 Emissions, Financial Development, Energy And Tourism”, Asian Economic and Financial Review, 5(11), 1227-1238.
• BATUO, Michael; Kupukile MLAMBO ve Simplice ASONGU (2018), “Linkages between financial development, financial instability, financial liberalisation and economic growth in Africa”, Research in International Business and Finance, 45, 168-179.
• BAYER, Christian ve Christoph HANCK (2013). “Combining non-cointegration tests”, Journal of Time Series Analysis, 34(1), 83–95.
• BELLOUMI, Mounir (2010). “The relationship between tourism receipts, real effective exchange rate and economic growth in Tunisia”, International Journal of Tourism Research, 12(5), 550–560.
• BOSWIJK, H. Peter (1994), “Testing for an unstable root in conditional and unconditional error correction models”. Journal of Econometrics, 63(1), 37–60.
• BOUZAHZAH, Mohamed ve Younesse EL MENYARI (2013), “The relationship between international tourism and economic growth: the case of Morocco and Tunisia”, MPRA-Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No. 44102, posted 1. February 2013 00:02 UTC , 1-13.
• CHOU, Ming Che (2013), “Does tourism development promote economic growth in transition countries? A panel data analysis”, Economic Modelling, 33, 226-232.
• CHULAPHAN, Wanvilai ve Jorge Fidel BARAHONA (2018), “Contribution of disaggregated tourism on Thailand's economic growth “,Kasetsart Journal of Social Sciences, 39, 401-406.
• CONTUK, Filiz Yıldız ve Bener GÜNGÖR (2016), “Finansal Piyasaların Gelişmesinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: 1998-2014 Türkiye Örneği”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(611), 15-27.
• DICKEY, David A. ve Wayne A. FULLER (1979) “Distribution of estimators for autoregressive time series with a unit root”, Journal of the American Statistical Association, 74 (366a), 427–431.
• DRITSAKIS, Nikolaos (2004), “Tourism as a long-run economic growth factor: an empirical investigation for Greece using causality analysis”, Tourism Economics, 10 (3), 305-316.
• DOĞRU, Tarık ve Ümit BULUT (2018), “Is tourism an engine for economic recovery? Theory and empirical evidence”, Tourism Management, 67, 425-434.
• EECKELS, Bruno; George FILIS ve Costas LEON (2012), “Tourism income and economic growth in Greece: empirical evidence from their cyclical components”, Tourism Economics, 18 (4), 817-834.
• EKANAYAKE, Em. ve Aubrey E. LONG (2012), “Tourism Development and Economic Growth in Developing Countries”, The International Journal of Business and Finance Research, 6(1), 51-63.
• ENGLE, Robert F. ve C. W.J. GRANGER (1987), “Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing”, Econometrica, 55(2), 251–276.
• ERDİL ŞAHİN, Begüm (2018). “Türkiye’de Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki (1980-2016)”, Yönetim ve Ekonomik Araştırmaları Dergisi, 16(3), 239-253.
• ERGÜN, Suzan ve Cebrail TELEK (2018), “Turizm Gelirleri ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, International Journal of Disciplines Economics & Adminıstrative Sciences Studies, 4(9), 485-493.
• ERİM, Neşe ve Armağan TÜRK (2005), “Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 21-45.
• FAHIMI, Amin; Seyi Saiint AKADIRI; Mehdi SERAJ ve Ada Chigozie AKADIRI (2018), “Testing the role of tourism and human capital development in economic growth. A panel causality study of micro states”, Tourism Management Perspectives, 28, 62-70.
• FaAYISSA, Bichaka; Christian NSIAH veBedassa TADESSE (2009), “Tourism and Economic Growth in Latin American Countries (LAC): Further Empirical Evidence” Departmen Of Economics And Finance Working Paper Series, March,1-26.
• GAZDAR, Kaouthar; M.Kabir HASSAN; M. Faisal SAFA ve Rihab GRASSA (2018), “Oil price volatility, Islamic financial development and economic growth in Gulf Cooperation Council (GCC) countries”, Borsa Istanbul Review, xx,.1-10.
• GÜNDÜZ, Lokman ve Abdulnasser HATEMI-J (2005), “Is the tourism-led growth hypothesis valid for Turkey?”, Applied Economics Letters, 12, s.499–504.
• GÜNEY, Güven. (2017), “ Ekonomik Büyüme ve Finansal Gelişme İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi”, Iğd Üniv Sos Bil Der, 13, 355-372.
• GÜNGÖR, Bener ve Ömer YILMAZ (2008), “Finansal Piyasalardaki Gelişmelerin İktisadi Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye İçin Bir VAR Modeli”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 173-193.
• HABIBI, Fateh; Mehran RAHMATI ve Adel KARIMI (2018), “Contribution of tourism to economic growth in Iran's Provinces: GDM approach”, Future Business Journal, 4, 261–271.
• HAO, Yu; Ling-Ou WANG ve Chien-Chiang LEE (2018), “Financial development, energy consumption and China's economic growth: New evidence from provincial panel data”, International Review of Economics and Finance, xxx, 1-20.
• HATEMI-J, Abdulnasser. (2016), “On the tourism-led growth hypothesis in the UAE: a bootstrap approach with leveraged adjustments”. Applied Economics Letters, 23(6), 424-427.
• HELHEL, Yeşim (2017), “ E7 Ülkelerinde Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik Analizi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54 (628), 9-18.
• HUSEYNI, İbrahim, Ömer DORU ve Ahmet TUNÇ (2017), “The Effects of Tourism Revenues on Economic Growth in the Context of Neo-Clasical Growth Model: In The Of Turkey”, ECOFORUM, 6 [1(10)], 1-6.
• ILGAZ YILDIRIM, Burcu ve Dilek ŞAHİN (2018), “Akdeniz Ülkelerinde Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Panel Nedensellik Testi”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 73-83.
• IBRAHIM, Muazu ve Paul ALAGIDEDE (2018). “Nonlinearities in financial development–economic growth nexus:Evidence from sub-Saharan Africa”, Research in International Business and Finance, 46, 95–104.
• JOHANSEN, Soren (1991), “Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in Gaussian vector autoregressive models. Econometrica, 59(6), 1551-1580.
• KANCA, Osman Cenk (2015), “Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği (1980-2013)”, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8,1-14.
• KIM, Dai-Won; Jung-Suk YU ve M. Kabir HASSAN (2018), “Financial inclusion and economic growth in OIC countries”, Research in International Business and Finance, 43,1–14.
• KIZILGÖL, Özlem ve Erman ERBAYKAL (2008), “Türkiye’de Turizm Gelirleri İle Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 351-360.
• KHALIL, Samina; Mehmood Khan KAKAR ve Afia Malik WALIULLAH (2008), “Role of Tourism in Economic Growth: Empirical Evidence from Pakistan Economy”, The Pakistan Development Review, 46(4), 985-995.
• KIZILKAYA, Oktay; Emrah SOFUOĞLU ve Zeynep KARAÇOR (2016), “Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Yönetim ve Ekonomi, 23(1), 203-2015.
• KORKMAZ, Suna ve Özlem GÜNGÖR (2014), Türkiye’de Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi, 9.Uluslararası Konferans: Turizm ve Otelcilik Alanında Yeni Perspektifler, 25-27 Eylül 2014 Burhaniye, Türkiye.
• KUM, Hakan; Alper ASLAN ve Merve GÜNGÖR (2015), “ Tourism and Economic Growth: The Case of Next-11 Countries”, International Journal of Economics and Financial Issues,5(4), 1075-1081.
• MELLO-SAMPAYO, Felipa ve Sofia SOUSA-VALE (2012), Tourism and Growth in European Countries: An Application of Likelihood-Based Panel Cointegration, School of Economics and Management, Technical University of Lisbon, Working Paper, 17, 1-22.
• OHLAN, Ramphul (2017), “The relationship between tourism, financial development and economic growth in India”, Future Business Journal, 3, 9–22. ÖZCAN, Ceyhun Can (2015), “Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisinin Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Yaklaşımı İle Analizi: Türkiye Örneği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 177-199.
• ÖZCAN, Burcu ve Ayşe ARI (2011), “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği”, Business and Economics Research Journal, 2(1), 121-142.
• PANAHI, Hossein; Siab MAMIPOUR ve Kaveh NAZARI (2015). “Tourism and economic growth: a time-varying parameter Approach”, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 26(2), 173-185.
• PATA, Uğur Korkut ve Alperen AĞCA (2018), “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 115-128.
• SAĞLAM, Yağmur ve Filiz Erataş SÖNMEZ (2017), “Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrupa Geçiş Ekonomileri Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(1), 121- 140.
• SAMIRKAŞ, Meryem ve Mustafa Can SAMIRKAŞ (2014), “Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği”, İşletme Fakültesi Dergisi, 15(1), 63-76.
• SEPEHRDOUST, Hamid. (2018), “Impact of information and communication technology and financial development on economic growth of OPEC developing economies”, Kasetsart Journal of Social Sciences, xxx, 1-6.
• SHAKOURI, Bahram; SK YAZDI; N. NATEGIAN ve N. SHIKHREZAEI (2017), “The Relation between International Tourism and Economic Growth”, Tourism Hospit, 6(4), 1-7.
• SOKHANVAR, Amin; Serhan ÇİFÇİOĞLU ve Elyeh JAVID (2018). “Another look at tourism- economic development nexus”, Tourism Management Perspectives, 26, 97-106.
• ŞAHİN, Dilek (2017a), “Akdeniz Ülkelerinde Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 115-124. ŞAHİN, Dilek (2017b), “Yükselen Piyasa Ekonomilerinde Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(12), 12-22.
• TANG, Chor Foon ve Salah ABOSEDRA (2016), “Tourism and growth in Lebanon: New evidence from bootstrap simulation and rolling causality approaches”, Empirical Economics, 50(2), 679-696.
• VOGELSANG, Timothy J. ve Pierre PERRON (1998), “Additional tests for a unit root allowing for a break in the trend function at an unknown time”, International Economic Review, 1073-1100.
• WANG, Baoqian ve Meilin XIA (2013). “A Study on the Relationship between Tourism Industry and Regional Economic Growth-A Case Study of Jiangsu Gaochun District”, Modern Economy, 4, 482-488.
• World Travel & Tourism Council’s (WTTC), [Erişim Adresi: https://www.wttc.org/economic-impact/country-analysis/domestic-tourism/, Erişim Tarihi: 20.02.2019].
• ZEREN, Feyyaz.; Filiz KONUK ve Mustafa KOÇ (2015). “The causal relationship with new variables in tourism: evidence from Turkey”, Tourismos, 10(2). 223-233.