DO R&D INVESTMENTS INFLUENCE MARKET PERFORMANCE? A RESEARCH ON BORSA ISTANBUL (BIST) TECHNOLOGY INDEX (XUTEK)

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 16, 64 - 75, 06.01.2020

Hasan Ayaydın , Abdulmuttalip Pilatin , Abdulkadir Barut , Fahrettin Pala

Öz

The aim of this study is to examine the long-term relationship between research and development (R & D) expenditures and market value / book value, earnings per share and price earning ratio for the firms quoted in the BIST Technology Index using data from the period of 2008-2018. For this purpose, panel unit root tests, horizontal section dependency tests and static and dynamic panel data analysis methods were used. It is determined that the models formed in the study are co-operative in the long run. The results of the analysis indicated that there is a positive relationship between R & D investments and price gain ratio and per share. It was found that there was a significant and positive relationship between PD / DD ratio and R & D investments and R & D investments increased the PD / DD ratio. These results are particularly important in terms of the impact of R & D expenditures on technology companies.

Anahtar Kelimeler

BİST, Ar-Ge Harcamaları

AR-GE YATIRIMLARI PİYASA PERFORMANSINI ETKİLER Mİ? BORSA İSTANBUL (BİST) TEKNOLOJİ ENDEKSİ (XUTEK) ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu
çalışmada, BİST Teknoloji Endeksi’nde işlem gören firmaların 2008-2018 dönemine
ait verileri kullanılarak araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamaları ile
piyasa değeri / defter değeri,  hisse
başına kâr ve fiyat kazanç oranı arasındaki uzun dönemli ilişki incelenmiştir. Bu
amaçla çalışmada, panel birim kök testleri, yatay kesit bağımlılık testleri ve
statik ve dinamik panel veri analizi yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada oluşturulan
modellerin uzun dönemde eşbütünleşik olduğu tespit edilmiştir. Yapılan analiz
sonuçları, Ar-Ge yatırımları ile fiyat kazanç oranı ve hisse başına kâr arasında
pozitif bir ilişki olduğunu ortaya çıkarırken PD/DD oranı ile Ar-Ge yatırımları
değişkeni arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki olduğu ve Ar-Ge yatırımlarının
PD/DD oranını arttırdığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar özellikle teknoloji
şirketleri açısından Ar-Ge harcamalarının etkisini göstermesi bakımından
önemlidir. 

Anahtar Kelimeler

BİST, Ar-Ge Harcamaları, Hisse Senedi, Piyasa Performansı

Kaynakça

• Acemoglu, Daron; Ufuk Akcigit, Nicholas Bloom ve William Kerr (2013), Innovation, Reallocation and Growth, NBER Working Paper, 18993, [Erişim Adresi, https://www.nber.org/papers/w18993, Erişim Tarihi: 14.01.2019]
• Akgün, Ali; ve Özlem Akgün, (2016). “İşletmelerde Ar-Ge Harcamalarının Karlılığa Etkisi: Aselsan Örneği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 12, 1-12.
• Al-Horani, Alaa; Peter P. Pope ve Andrew W. Stark (2003), “Research and development activity and expected returns in the United Kingdom”, Review of Finance, 7(1), 27-46.
• Anagnostopoulou, Seraina C. ve Mario Levis (2008). “R&D and Performance Persistence: Evidence From The United Kingdom”, The International Journal of Accounting, 43(3), 293-320.
• Ayaydın, Hasan; İbrahim Karaaslan (2014), “The Effect of Research and Development Invesment on Frms’ Financial Performance: Evidence from Manufacturing Firm in Turkey”, The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, 9(2), 43-59.
• Aytekin, Sinan ve Sevinç G. Özçalık (2018), “Borsa İstanbul Teknoloji ve Bilişim Endeksi Firmalarında Ar-Ge Harcamaları ve Finansal Performans İlişkisi”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’ 18) 67-73.
• Başgoze, Pınar ve Cem Sayın (2013), “The Effect of R&D Expenditure (Investments) on Firm Value: Case of Istanbul Stock Exchange”, Journal of Business, Economics & Finance, 2(3), 5-12.
• Bayyurt, Nizamettin (2007), “İşletmelerde Performans Değerlendirmenin Önemi ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkiler”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 53, 577-590.
• Brown, Terrence E. ve Jan Uljin (2004), Innovation, Entrepreneurship and Culture, İngiltere: Edward Elgar Publishing Limited.
• Bednyagin, Denis ve Edgard Gnansounou (2012), “Estimating spillover benefits of large R&D projects: Application of real options modelling approach to the case of thermonuclear fusion R&D programme”, Energy Policy, 41, 269-279.
• Bottazzi, Giulio, Giovanni Dosi, Marco Lippi, Fabio Pammolli ve Massimo Riccaboni (2001), “Innovation and Corporate Growth in the Evolution of the Drug Industry”, International Journal of Industrial Organization, 19(7), 1161-1187.
• Chambers, Dennis, Ross Jennings ve Robert B. Thompson (2002), “Excess returns to R&D intensive firms”, Review of Accounting Studies, 7(2), 133-158.
• Chan, K. C. Louis, Josef Lakonishok ve Theodere Sougiannis (2001), “The Stock Market Valuation of Research and Development Expenditures”, Journal of Finance, 56(6), 2431–2456.
• Connolly, Robert. A. ve Mark Hirschey (2005), “Firm size and the effect of R&D on Tobin’s q”, R&D Management, 35(2), 217-223.
• Dağlı, Hüseyin ve Tolga Ergün (2017), “Türkiye’de Ar-Ge Harcamalarının Firma Karlılığına Etkisi”, KTU Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 69-83.
• Del Monte, Alfredo ve Erasmo Papagni (2003), “R&D and The Growth of Firms: Empirical Analysis of a Panel of Italian Firms”, Research Policy, 32(6), 1003-1014.
• Demir, Caner ve Ömer F Güleç (2019), "Araştırma Ve Geliştirme Giderlerinin Firma Kârlılığı Üzerine Etkisi: Bist İmalat Sektörü Örneği" Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 57-72.
• Demirhan, Dilek ve Burcu Aracıoğlu (2017), “İnovasyon ve Finansal Performans Arasındaki İlişki: BIST Teknoloji Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma”. UİİİD-IJEAS, 16, 195-218.
• Eberhart, Allan C., William. F. Maxwell ve Akthar R. Siddique, (2004), “An Examination of Long-Term Abnormal Stock Returns and Operating Performance Following R&D Increases”, Journal of Finance, 59(2), 623–650.
• Ehie, Ike C. ve Kingsley Olibe (2010), “The Effect of R&D Investment on Firm Value: An Examination of US Manufacturing”, International Journal of Production Economics, 128(1), 127-135.
• Freel, Mark S. (2000), “Do Small Innovating Firms Outperform Non-Innovators?”, Small Business Economics, 14(3), 195-210.
• Geroski, Paul A. ve Saadet Toker (1996), “The Turnover of Market Leaders in UK Manufacturing Industry”, International Journal of Industrial Organization, 14(2), 141-158.
• Göçer, İsmet, Mehmet Mercan ve Hakan Hotunluoğlu (2012), “Seçilmiş OECD Ülkelerinde Cari İşlemler Açığının Sürdürebilirliği: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Veri Analizi”, Maliye Dergisi, 163; 449-467.
• Holmstrom, Bengt (1989), “Agency Costs And İnnovation”, Journal of Economic Behavior And Organization, 12(3), 305-327.
• Işık, Nihat, Özgür Engeloğlu, ve Efe Can Kılınç (2016), “Araştırma ve Geliştirme Harcamalarının, Kârlılık ve Satışlar Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Firmaları Üzerine Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 27-46.
• Im, Kyung So, M. Hashem Pesaran, H. ve Yongcheol Shin, Y. (2003), “Testing For Unit Roots İn Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics, 115(1), 53-74.
• İltaş, Yüksel ve Ümit Bulut (2017), “Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları İle Net Satış Hasılatı Arasındaki İlişki: Bootstrap Panel Nedensellik Testinden Kanıtlar”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 49, 45-58.
• İltaş, Yüksel ve H. Pınar Kaya (2018), “Ar-Ge Harcamalarının Hisse Başına Kara Etkisi: Bist Teknoloji Endeksi (Xutek) Firmaları Üzerine Bir Uygulama”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 149-162.
• Karacaer, Semra, Mehmet Aygün ve Süleyman İç (2009), “Araştırma ve Geliştirme Giderlerinin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Üzerine Bir İnceleme”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 11(2), 65-86.
• Kayıhan, Burak ve Yusuf Tepeli (2017), “Faaliyet Giderlerinin İşletme Karlılığı Üzerindeki Etkisi: BİST Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım Sektöründe Bir Araştırma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 327-337.
• Kocamış, Tuğçe U. ve Ayşegül Güngör (2014), “Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Teknoloji Sektöründe Ar-Ge Giderlerinin Karlılık Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması”, Maliye Dergisi, 166, 127-138.
• Kraniskov, Alexander ve Satish Jayachandran (2008), “The Relative Impact of Marketin, Research and Development and Operations Capabilities on Firm Performance”, Journal of Marketing, 72(4), 1–11.
• Lachenmaier, Stefan ve Ludger Wößmann (2006). “Does Innovation Cause Exports? Evidence from Exogenous Innovation Impulses and Obstacles Using German Micro Data”, Oxford Economic Papers, 58(2), 317-350.
• Nargelecekenler, Mehmet (2011), “Hisse Senedi Fiyatları ve Fiyat/Kazanc Oranı İliskisi: Panel Verilerle Sektorel Bir Analiz”, Business and Economics Research Journal, 2(2), 165-184.
• Sharmaa, Chandan. (2012), “R&D and Firm Performance: Evidence from The Indian Pharmaceutical Industry”, Journal of the Asia Pacific Economy, 17(2), 332-342.
• OECD (2017), “Digital Economy Outlook”, [Erişim Adresi: http://espas.eu/orbis/sites/default/files/generated/document/en/9317011e.pdf, Erişim Tarihi: 02.06.2018]
• Öğredik, Güray (2005), “Araştırma Geliştirme Harcamalarının Gider veya Maliyet Olarak Ticari Kazancın Tespitinde Dikkate Alınacağı Dönem”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Temmuz, 1-16.
• Özcan, Muhammet, Ensar Ağırman, ve Ömer Yılmaz (2014), “Ar-Ge Yatırımlarının Hisse Senedi Getirisi Üzerine Etkisi: BİST Teknoloji ve Bilişim Firmaları Üzerine Bir Uygulama”, Maliye Dergisi, 166, 139-158.
• Öztürk, Erkan ve Feyyaz Zeren (2015), “The Impact of R&D Expenditure on Firm Performance in Manufacturing Industry: Further Evidence From Turkey”, International Journal of Economics and Research, 6(2), 32-36.
• Polat, Müslüm ve Bekir Elmas (2016), “Firmaların Finansal Performansı Ar-Ge Yatırımlarından Etkilenir mi? Panel Veri Analizi ile Bir Araştırma”, UNIDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, 28-30 Eylül, Muş.
• Roper, Stephen (1997), “Product Innovation and Small Business Growth: A Comparison of The Strategies of German, UK and Irish companies”, Small Business Economics, 9(6), 523-537.
• Topaloğlu, Emre E., Aslı Y. Erkol ve Özlem Karakozak (2017), “Araştırma ve Geliştirme Yatırımlarının Pay Senedi Getirileri ve Pay Senedi Fiyat Volatilitesine Etkisi: Borsa İstanbul Teknoloji Bilişim Firmaları Üzerine Bir Uygulama”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 7(1),1-13.
• Ünal, Targan ve Nisa Seçilmiş (2013), “Ar-Ge Göstergeleri Açısından Türkiye ve Gelişmiş Ülkelerle Kıyaslaması”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 1(1), 12-25.
• Yıldırım, Hasan H. ve Şakir Sakarya (2018), “Ar-Ge Harcamalarının Firmaların Aktif Karlılığına ve Özsermaye Karlılığına Etkisi: BİST Teknoloji Sektöründe Bir Uygulama”, İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 6(3), 39-60.
• Yücel, Rahmi ve Kayhan Ahmetoğulları (2015), “Ar-Ge Harcamalarının Firmaların Net Kâr Değişimi ve Hisse Başına Karlılığına İnovatif Etkisi: BİST Teknoloji Yazılım ve Bilişim Sektöründe Bir Uygulama”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(4), 87-104.