MUHASEBE BİLGİ KALİTESİNİN BOYUTLARININ İNCELENMESİ: BİR UYGULAMA

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 16, 161 - 182, 06.01.2020

Fikret Çankaya , Aykut Karakaya , Neslihan Keleş

Öz

İşletme ile ilgili taraflar karar alma
süreçlerinde kaliteli bilgiye ihtiyaç duyarlar. Muhasebede kaliteli bilginin
değeri anlaşıldıkça, muhasebe uygulamalarında, yakınsama, uyumlaştırma gibi
çalışmalar artmıştır. Birçok ülke UFRS uygulayıp, raporlamada ortak dil
kullanarak herkesin anlayabileceği kaliteli bilgi üretmeyi hedeflenmiştir.
Çalışmada,
Karadeniz Bölgesi’ndeki SMMM odalarına kayıtlı muhasebe meslek mensupları ve
akademisyenlerin muhasebe bilgi kalitesi konusuna bakış açılarını ve muhasebe
bilgi kalitesi boyutlarının incelenmesi hedeflenmiştir.

Muhasebe bilgi sisteminde bilgi kalitesini
azaltabilecek riskleri tespit edip, farkındalığın oluşması, işletmenin
faaliyetlerini etkin bir şekilde sürdürmesinde, rekabet avantajı sağlamasında
ve doğru karar almasında önemli rol oynamaktadır. Bundan dolayı muhasebe bilgi
kalitesini etkileyen faktörlerin bilinmesi son derece önemlidir. Söz konusu
farkındalık seviyesini ortaya koymak ve bilgi kalitesini etkileyen faktörlerin
bilinmesinin hem literatüre hem de uygulamaya katkısının olacağı
düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Bilgi Kalitesi

Kaynakça

• ACAR, Durmuş ve ÖZÇELİK Hakan (2011), “Muhasebe Bilgi Kalitesini Etkileyen Kritik Başarı Faktörleri”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (49), 10-23. ACHİM, Andra M. ve CHIŞ, Anca O.(2014); “Financial Accounting Qality and İt’s Defining Characteristics”, SEA Pratical Application of Sciences, Volume II, Issue 3(5), 2014.
• AHMED, Anwer S.; NEEL, Michael; WANG, Dechun(2012);“Does Mandatory Adoption Of IFRS İmprove Accounting Quality? Preliminary Evidence”, Contemporary Accounting Research, 30 (4), 1344-1372.
• AKBULUT, Akın (2011), “TTK-VUK Defter ve Kayıt Düzeni İle Değerleme Karşılaştırmaları”, Vergi Dünyası Dergisi, (335), 20-25.AKMAN, Nazlı (2009), Finansal Açıklama Üzerinde Kültürün Etkisi: UFRS Öncesi ve Sonrası, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi- Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ASHBAUGH, Hollis ve PİNCUS, Morton (2001), “Domestic Accounting Standards, İnternational Accounting Standards, And The Predictability Of Earnings”, Journal of Accounting Research, 39(3), 417-434.
• ATMACA, Metin ve ÇELENK, Hakan (2011), “Uluslararası Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Analize Etkilerinin Regresyon Analizi İle Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (49), 113-125.
• AZAR,Nasrin; ZAKARİA Zarina; SULAİMAN, Noor Adwa; “The Qualıty Of Accountıng Informatıon: Relevance or Value-Relevance?”,Asian Journal of Accounting Perspectives,12(1),1-21,February 2019.
• BALL, Ray; ROBİNB, Ashok; WUC, Joanna Shuang(2003); “Incentives Versus Standards: Properties Of Accounting İncome İn Four East Asian Countries”, Journal Of Accounting And Economics, (36), 235-270.
• BALSARI, Çağnur Kaytmaz ve DALKILIÇ, A. Fatih (2007), “Kural Bazlı ve İlke Bazlı Finansal Raporlama Standartlarının Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi,105-117.
• BARTH, Mary. E(2007), “Accounting Quality: International Accounting Standards And US GAAP”[https://pdfs.semanticscholar.org/630e/f071ec3c814670b37ee 106b5230daa8fbbc3.pdf?_ga =2.200386606.1287044794.1572705931-1815432241.1572705931 :10.09.2019]
• BEUSELİNCK, Christof; JOOS, Philip; VAN DER MEULEN, Sofie(2007);“International Earnings Comparability”1-55,[https: //papers.ssrn. com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1014086) 20.05.2017].
• BODLOE, Shenaz; “The Quality of Accounting Information: A Case of the Netherlands”, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erasmus University Rotterdam, Faculty Erasmus School of Economics,1-77, Hollanda,2011.
• BUKENYA, Moses; “Quality of Accounting Information and Financial Performance of Uganda’s Public Sector”, American Journal of Research Communication, 2014: Vol 2(5), 183-203, [https://www.researchgate.net/publication/261994605 :22.09.2019]
• CASCİNO, Stefano; PUGLİESE, Amedeo; MUSSOLİNO, Donata; SANSONE, Chiara(2010), “The İnfluence Of Family Ownership On The Quality Of Accounting İnformation”, Family Business Review, 23 (3), 246-265.
• CHEN, Huifa; TANG, Qingliang; JIANG,Yihong; LIN, Zhijun(2010);“The Role Of International Financial Reporting Standards İn Accounting Quality: Evidence From The European Union”, Journal Of Internatıonal Financial Management & Accounting, 21 (3), 220-278.
• CHANEY, Paul K. (2007), “A Latent Class Model Of Earnings Attributes”, Çalışma Metni, (22), 105- 118.
• CHRISTENSEN, Hans Bonde; LEE, Edward; WALKER, Martin; ZEN, Cheng(2015); “Incentives or Standards: What Determines Accounting Quality Changes Around IFRS Adoption?”, European Accounting Review Forthcoming, 1-49,[file:///C:/Users/Fikret/Downloads/SSRN-id1013054.pdf, 13.11.2019].
• COHEN, Daniel A. (2003), “Quality Of Financial Reporting Choice: Determinants And Economic Consequences”, NYU working paper, 1-55.
• ÇELİK, Orhan; ECER, Alaattin; KARABACAK, Hakan(2006), “Impact of Firm Specific Characteristics on the Web Based Business Reporting: Evidence from the Companies Listed in Turkey”, Problems and Perspectives İn Management, 4 (3), 100-133.
• DASKE, Holger (2004), “Economic Benefits Of Adopting IFRS Or US-GAAP – Have The Expected Cost Of Equity Capital Really Decreased?”, Journal Of Business Finance And Accounting, 33(3-4), 329-373.
• DAŞTAN, Abdulkerim; BAYRAKTAR, Yaşar; BELLİKLİ, Uğur (2014), “Muhasebe Mesleğinde Etik İkilem ve Etik Karar Alma Konularında Farkındalık Oluşturma: Trabzon İlinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (1), 63-82.
• DECHOW, Patricia M. ve DICHEV, Ilia . D. (2002) “The Quality of Accruals and Earnings: The Role of Accruals Estimation Errors”. The Accounting Review, 77, 35–59
• DEMİR, Berna (2010), “Muhasebe Bilgi Sistemlerinde Bilgi Kalitesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (48), 148-153.
• DİNÇER, Banu (2010), “Uluslararası Muhasebe Harmonizasyonu ve Çevresel Faktörler”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9 (33), 135-141.
• DURAK, Gürol ve GÜREL, Eymen (2014), “Finansal Raporların Kalitesine Etki Eden Ülkeye Özgü Faktörler”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), 99-109.
• ELİTAŞ, Bilge Leyli (2013), “Muhasebe Manipülasyonu ve Muhasebe Bilgi Kalitesine Etkisi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (58), 41-54.
• ERTAN, Yasemin (2011), Türkiye Muhasebe Standartlarının Denetim ve Muhasebe Kalitesi Üzerindeki Etkisi: Bir Uygulama, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi- Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ERTAŞ, Fatih Coşkun (2002), İşletmelerde Muhasebe Organizasyonu ve Muhasebe Mesleği, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• FITRIOS, Ruhul(2016); “ Factors That Influence Accounting Information System Implementation And Accounting Information Quality”, International Journal Of Scientific & Technology Research Volume 5, Issue 04, s.192-198, Aprıl 2016
• FRANCIS, Jennifer; LAFOND, Ryan; OLSSON, Per M; SCHIPPER, Katherine(2004), “Costs of Equity and Earnings Attributes”, The Accounting Review, 79 (4), 967-1010.
• FRANCIS, Jennifer; OLSSON, Per M; SCHIPPER, Katherine(2008),“Earnings Quality”, Foundations and Trends In Accounting, 1(4), 259-340. Publishers Inc.,PO Box 1024, Hanover
• GENÇOĞLU, Ümit Gücenme ve ERTAN, Yasemin (2012), “Muhasebe Kalitesini Etkileyen Faktörler ve Türkiye’deki Durum”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (53), 1-24.
• GÖKTAŞ, Dursun, (2009), “Muhasebe Mesleğinin Önemi ve Geleceği”, ” Mali Ufuklar Dergisi, Temmuz-Aralık, Sayı: 45, s.3-9.
• HRIBAR, Paul; KRAVET, Todd; WİLSON, Ryan(2014); “A New Measure of Accounting Quality”, Rev Account Stud (2014) 19:506–538.
• HORTON, Joanne; SERAFEİM, George; SERAFEIM, Ioanna(2008); “Does Mandatory IFRS Adoption Improve The Information Environment?”, Contemporary Accounting Research, 30 (1), 388-423.
• HUNG, Mingyi; SUBRAMANYAM, K.R.(2007);“Financial Statement Effects Of Adopting International Accounting Standards: The Case Of Germany”, Review Of Accounting Studies 12 (4), 623-657.
• IATRIDIS, George (2008), “Implementation of International Financial Reporting Standards and the Quality of Financial Statement Information; An Investigation of Earnings Management and Value Relevance,1-51,[http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.496.9261&rep= rep1&type =pdf :15.09.2019]
• IMHOFF, Eugene A. (2003), “Accounting Quality, Auditing And Corporate Governance”, Accounting Horizons, 17 (1).
• JAGGI, Bikki ve LOW, Pek Yee (2000), “Impact Of Culture, Market Forces, And Legal System On Financial Disclosures”, The İnternational Journal of Accounting, 35 (4), 495-519.
• KURTCEBE, Emin (2008), 21. Yüzyılda Muhasebe Mesleğinin Vizyonu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi – Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KÜÇÜKSÖZEN, Cemal (2004), Finansal Bilgi Manipülasyonu: Nedenleri, Yöntemleri, Amaçları, Teknikleri, Sonuçları ve İMKB Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi - Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• LEUZ, Christian ve VERRECCHIA, Robert E. (2000), “The Economic Consequences Of Increased Disclosure”, Journal Of Accounting Research (38), 91-124.
• LI, Ming; NING, Xiaoli; LI, Mingzhu ve XU ,Yingcheng(2017); “An Approach to the Evaluation of the Quality of Accounting Information Based on Relative Entropy in Fuzzy Linguistic Environments” Entropy 2017, 19, 152; doi:10.3390/e19040152
• MCNİCHOLS, Maureen F.; STUBBEN, Stephen R(2015); “The effect of target-firm accounting quality on valuation in acquisitions”, Rev Account Stud (2015), 20:110–140.
• MORAIS, Ana Isabel ve CURTO, Jose Dıas(2008); “Accounting Quality And The Adoption Of IASB Standards: PortugueseEvidence”,19 (48),103-111[https://www.researchgate. net/publication :18.09.2019]
• MUDA Iskandar ve ERLINA, Ade Afrina; “Influence of human resources to the effect of system quality and information quality on the user satisfaction of accrual-based accounting system”, Contaduría y Administración, 64(2), 2019 1-25,[ http://dx.doi.org/10.22201/fca.24488 410e.2019 :12.08.2019].
• MUEEDH, M. Dhaifallah ve SURYAWANSHI B. R(2018).; “Information Quality of Accounting Information Systems: A Study on Banking Sector in Sana’a City in Yemen and Nanded City in India”, IOSR Journal of Business and Management (IOSR-JBM) Vol20,Issue 12. Ver. VI (December)27-39
• NANDA, Dhananjay ve WYSOCKI, Peter (2011), “The Relation Between Trust And Accounting Quality”, Working Paper, 1-32,[http: //www.bu.edu/questrom/files/2011/02/Nanda-Wysocki-2011.pdf (21.05.2018)].
• NIKOLAEV, V. Valeri; “Identifying Accounting Quality”, Working paper no:14-28, The University of Chicago Booth School of Business, s.1-31 [https://papers.ssrn.com/sol3/papers .cfm? abstract_id=2484958 : 14.08.2019]
• OMAR, Khalil Muhammad; ISMAIL, Shakerin; YING, Lee Pei; YAU, Chain Toh (2016); “Factors Influencing Quality Accounting Information Systems among Malaysian Private Organizations”, 10th Asia - Pacific Business and Humanities Conference, Hotel Istana, Kuala Lumpur, s.173-184,2016.
• ÖZÇELİK, Hakan (2010), Muhasebe Bilgi Sistemlerince Üretilen Bilgilerin Kalitesini Etkileyen Kritik Başarı Faktörleri: İMKB’de Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi- Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• PAANANEN, Mari (2008), “The IFRS Adoption's Effect on Accounting Quality in Sweden”,1-27[file:///C:/Users/Fikret/Downloads/SSRN-id1097659.pdf] 13.11.2019.
• PAANANEN, Mari ve LIN Henghsiu (2008), “The Development Of Accounting Quality Of IAS and IFRS Over Time: The Case Of Germany”,Journal Of International Accounting Research,8(1), 31-55.
• PENMAN, Stephen H. (2002), “The Quality Of Financial Statements: Perspectives From The Recent Stock Market Bubble”, Accounting Horizons, 17, (77-96).
• POUNDER, Bruce(2013); “Measuring Accounting Quality”, Strategic Finance, 59-61, May2013 [https://sfmagazine.com/wp-content/uploads/sfarchive/2013/05/FINANCIAL-REPORTING-Measuring-Accounting-Quality.pdf 14.09.2019]
• RAPINA (2014); “Factors Influencing The Quality of Accounting Information System And Its Implications on The Quality of Accounting Information”, Research Journal of Finance and Accounting,[https://iiste.org/Journals/index.php/RJFA/article/view/10689],Vol.5,No.2,148-154, 2014
• SAKARYA, Şakir ve KARA, Suat (2010), “Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (18), 57-72.
• SAJADY, H.; DASTGIR, M; NEJAD, H. Hashem (2008); “Evaluatıon Of The Effectıveness Of Accountıng Informatıon Systems”, International Journal of Information Science & Technology, Volume 6, Number 2 July / December, s.49-59, 2008.
• SODERSTROM, Naomi S.; SUN, Kevin Jialin(2007); “IFRS Adoption And Accounting Quality: A Review”, European Accounting Review,16(4), 675-702.
• TEMİZ, Hüseyin (2018), “Tahakkuk Kalitesi ve Kârın Süreğenliği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: BIST 100 Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (79), 81-94.
• UZUN, A. Kamil(2011),“Kurumsal Risk Yönetimi ve İç Denetim”,Önce Kalite Dergisi,151,1-4
• VANTENDELO, Brenda ve VANSTRAELEN, Ann, (2005), “Earnings Management Under GermanGAAP versus IFRS”, European Accounting Review, 14 (1),155- 180.
• WANG, Richard Y. ve STRONG, Diane M. (1996), “Beyond Accuracy: What Data Quality Means To Data Consumers”, Journal Of Management Informatıon Systems, 12 (4), 5-33.
• WATTS, Ross L. ve ZİMMERMAN, Jerold L. (1990) “positive accounting theory : a ten year perspective”, The Accounting Review, 65(1), 131-156.
• WISNA, Nelsi; “Factors Affecting The Quality Of Accounting Information” International Journal Of Scientific & Technology Research, Volume 7, Issue 4 , 193-197, Apr 2018.
• XIUXIA, Yan ve ZHONGWEN, Sima (2007), “A Study On Information Quality Maturity Model İn Enterprise”, IEEE International Conference on Service Operations and Logistics, and Informatics, 27-29 August
• YILDIZ, Gülsevil (2011), “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği e Kayseri İl Merkezinde Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (36), 155-178.
• ZHOU, Haian; XIONG, Yan; GANGULI, Gouranga (2009);“Does The Adoption Of International FinancialReporting Standards Restrain Earnings Management? Evidence from An Emerging Market”, Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 13, 43-56.