Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Kadın Yoksulluğu

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 97 - 112, 30.04.2017

Olcay Tire

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.306047

Cited By: 8

Öz

Toplum,
cinsiyetlerinden ötürü kadın ve erkeğe ayrı ayrı muamelelerde bulunur; onlara
farklı özellikler, davranışlar, görevler, duygular yükler. Ataerkil toplumsal
ilişkiler zemininden yükselen bu ayrım, her toplumda rol farklılaşmalarına ve
cinsiyete dayalı eşitsizliklere yol açmıştır ve de açmaktadır. Bu rol
farklılaşmaları, toplumda kadınların değersiz görülen ev ve bakım işlerinden
(çocuk-yaşlı-hasta bakımı) sorumlu tutulmalarına, dolayısıyla kadınların
toplumda pasif bir konumda olmalarına neden olmaktadır. Buna karşın erkeklerse
çok daha etkin pozisyonları ellerinde tutmaktadırlar. Kadınlara biçilen bu
geleneksel roller, bir yandan onların toplumsal hiyerarşideki derecesini
alçaltırken diğer yandan erkelere göre daha kolay ve derinden yoksullaşmalarına
neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı da kadın cinsi üzerinden toplumsal cinsiyet
ve yoksulluğun neden sonuç ilişkilerini açıklayıp kadının ücretsiz olarak
gerçekleştirdiği bakım emeğindeki sömürüyü ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Ataerkil Sitem, Bakım Emeği, Kadın Yoksulluğu

Women’s Powerty in Turkey in terms of Gender Rolles

Öz

Because of their sex, society is in separate treatment
of men and women; and loads them different features, behaviours, tasks,
emotions. This distinction, rising from patriarchal social relations, has led
and is open to role differentiation and sex-based inequalities in every
society. This role differentiation causes women to be held accountable for
invaluable home and care work (child-elderly-patient care) in society, thus
causing women to be in a passive position in society. On the other hand, men
hold much more effective positions in their hands.  This traditional role, which is imposed on
women, causes them to lower their social hierarchy and, on the other hand,
become easier and deeper impoverished than men. The purpose of this work is to
explain the cause and effect relations of gender and poverty over the female
sex and to reveal the exploitation of the care that the woman carries out free
of charge.

Anahtar Kelimeler

Gender, Patriarchal System, Care Labor, Women Poverty

Kaynakça

• ACAR SAVRAN, Gülnur ve Nesrin TURA DEMİRYONTAN (2008). Kadının Görünmeyen Emeği, İstanbul: Yordam Kitap.
• BHASIN, Kamla (2003). Toplumsal Cinsiyet. Bize Yüklenen Roller, çev. Ayşe Coşkun, Kader Ay, Mine Yalçın, İstanbul: Kadav Yayınları.
• BORA, Aksu (2008). Sivil Toplum Kuruluşları İçin Toplumsal Cinsiyet Rehberi, Ankara: STGM Yayınları.
• BUĞRA, Ayşe (2007). Yoksulluk ve Sosyal Haklar, Ankara: STGM Yayınları.
• BUTLER, Judith (2012). Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları.
• DEMİR, Seher (2003). “Kadın ve Yoksulluk”, Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı 2002 Bildirileri (32), yay. haz. Gül Erdost, Ankara: Türkiye İnsan Hakları Yayınları.
• ECEVİT, Yıldız (2003). “Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu İlişki Nasıl Çalışılabilir?”, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4): 83-88.
• ENLWISTLE, Joanne (2012). “Cinsiyet/Toplumsal Cinsiyet”, Temel Sosyolojik Diktomiler, çev. İlkay Şahin, Ankara: Birleşik Yayınevi.
• HATTATOĞLU, Dilek (2007). “Yoksulluk Örtüsünün Arkasında: Bazı Kavramlaştırma Sorunlarına Dair”, Eğitim Bilim Toplum Dergisi 5(18): 4-29.
• İLKKARACAN, İpek (2012). “Feminist Politik İktisat ve Kurumsal İktisat Çerçevesinde Türkiye’de Kadın İstihdam Sorununa Farklı Bir Yaklaşım”, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Toplumsal Cinsiyet Dizisi, haz. Ahmet MAKAL, Gülay TOKSÖZ, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi.
• İLKKARACAN, İpek (2010). Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, İstanbul: Kadın Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi Yayınları.
• KAYMAK, Özgür (2011). Yoksulluğun Toplumsal Cinsiyet Bağlamında İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Bilim Dalı, İstanbul.
• KEIG (2014). Esnekleşme ve Enformelleşme Kıskacında Türkiye’de Kadın Emeği ve İstihdamı, İstanbul: Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (KEİG) Platformu Yayınları.
• KORAY, Meryem (2008). Sosyal Politika, Ankara: İmge Kitabevi.
• KÜMBETOĞLU, Belkıs; USER İnci ve Aylin AKPINAR (2012a). Kayıp İşçi Kadınlar, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• KÜMBETOĞLU, Belkıs; USER İnci ve Aylin AKPINAR (2012b). “Gıda, Tekstil ve Hizmet Sektörlerinde Kayıtdışı Çalışan Kadın İşçiler”, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği (Toplumsal Cinsiyet Dizisi), haz. Ahmet Makal ve Gülay Toksöz, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi.
• PEARCE, Diane (1978). “The Feminization of Poverty: Women, Work and Welfare”, The Urban & Social Change – Review Special Issue on Women and Work, 11(1/2): 28-36.
• SEN, Amartya (2004). Özgürlükle Kalkınma, çev. Yavuz Alogan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ŞENER, Ülker (2012). “Kadın Yoksulluğu”, Mülkiye Dergisi, 36(4): 51-67.
• THE WORLD BANK (2014). “Gender at Work A Companion to the World Development Report on Jobs”, Erişim Tarihi: 15.01.2017, http://www.worldbank.org/en/topic/gender.
• TOKSÖZ, Gülay (2012). “Neoliberal Piyasa, Özel ve Kamusal Patriarka Çıkmazında Kadın Emeği”, Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın, der. Saniye Dedeoğlu, Adem Yavuz Elveren, İstanbul: İletişim Yayınları.
• TUİK (2006). Kadının Çalışması Hakkındaki Düşünceler-Aile Yapısı Araştırması, Erişim Tarihi: 20.01.2017, http://www.tuik.gov.tr.
• TUİK (Temmuz 2007). Zaman Kullanım Anketi Sonuçları (2006/119), Erişim Tarihi: 20.01.2017, http://www.tuik.gov.tr.
• TUİK (Mayıs 2014). Eğitim Durumuna Göre İş Durumu-Hanehalkı İşgücü Araştırması, Erişim Tarihi: 25.01.2017, http://www.tuik.gov.tr.
• TUİK (2014). “Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri 2013”, Hayati ve Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri Grubu, Yayın No: 4153, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• TUİK (Mart 2016). İstatistiklerle Kadın 2015/21519, Erişim Tarihi: 25.01.2017, http://www.tuik.gov.tr.
• URHAN, Betül (2016). “Kadın Emeği ve Toplumsal Cinsiyet”, Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, yay. haz. Feryal Saygılıgil, Ankara: Dipnot Yayınları. YAMAN ÖZTÜRK, Melda (2010). “Ücretli İş ve Ücretsiz Bakım Hizmeti Ekseninde Kadın Emeği: 1980’lerden 2000’lere”, Kapitalizm Ataerkillik ve Kadın Emeği (Türkiye Örneği), der. Saniye Dedeoğlu, Melda Yaman Öztürk, İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları.