Rethinking Human Rights on the 70th Anniversary

Yıl 2018, Cilt: 6 , 63 - 76, 23.12.2018

Orhan Bingöl

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.493485

Cited By: 1

Öz

70. Yıldönümünde İnsan Haklarını Yeniden Düşünmek

Öz

İnsan,
hemen her bilimin, sanatın, felsefenin ya da dinin ortak paydalarındandır. Çünkü
insan, düşüncesiyle, bilgisiyle, tasarımcılığıyla ve inancıyla bu alanların
hepsinde aktif olarak yer almaktadır. Dahası sosyal, kültürel, siyasal veya
ekonomik yaşamın tamamı aslında bir insan yaratısıdır. Bu muazzam yaratıcılığın
ilhamıyla insan, kendine birtakım öncelikler tanımıştır. Söz konusu
ayrıcalıkların başında insan hakları da bulunmaktadır.

İnsan
hakları, temelde, insanın kendini özel, önemli ve korunaklı kılmasını vurgulamaktadır.
Bunlar geniş ve yoruma değer konulardır. Alanın en çekişmeli taraflarından biri
ise bu konudaki ideallerle realitenin çarpışıyor olmasıdır. Daha açık bir söyleyişle
insan haklarının görece en sorunlu kısmı, kâğıt üzerindeki hali ile toplumsal ve
siyasal yaşamda deneyimlenenlerin başkalığıdır. Bu ikilem insan haklarının
geçerliliğini tartışmaya açmaktadır. Çünkü insan şayet haklarını yaşayabildiği ölçüde
insansa; hakları tam olarak gerçekleşemediğinde onun insani ve sosyal varlığına
da savaş açılmış olmaktadır.

En
az bunun kadar çarpıcı olan bir başka nokta, insana bunu yine kendinin
yaptığıdır. İnsan, haklarını bir kalkan olarak aslında yine ya kendine ya da kendi
var ettiği toplum ve devlet gibi yapılara karşı kullanmaktadır. Bütün bunlara
göre insan hakları, öteden beri olduğu bugün de kritik ve vazgeçilmez sorunsalların
başında bulunmaktadır. Dolayısıyla bu makale, ilanının 70. yıl dönümünde insan
haklarını yeniden düşünmeye davet eden bir derleme olarak kaleme alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hak, İnsan Hakları, Demokrasi, Devlet, İnsan

Kaynakça

• BOWLES, Samuel ve Herbert GINTIS (1996). Demokrasi ve Kapitalizm, çev. Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ÇEÇEN, Anıl (1995). İnsan Hakları, 2. Basım, Ankara: Gündoğan Yayınları.
• ÇÜÇEN, Kadir (2011). İnsan Hakları, Bursa: MKM Yayıncılık.
• EROL, Metin (2008). Grup Dinamiği Açısından Türkiye’de Ötekileştirme Eğilimleri, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları No: 108.
• GALTUNG, Johan (1999). Bir Başka Açıdan İnsan Hakları, çev. Müge Sözen, İstanbul: Metis Yayınları.
• GÜNDÜZ, Ferhan ve Mustafa GÜNDÜZ (2002). Yurttaşlık Bilinci, Ankara: Anı Yayıncılık.
• HANÇERLİPĞLU, Orhan (1977). Felsefe Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• KIZILÇELİK, Sezgin (2000). Frankfurt Okulu (Eleştirel Teori), Ankara: Anı Yayıncılık.
• KÖKER, Levent (1992). Demokrasi Üzerine Yazılar, Ankara: İmge Kitabevi.
• MARSHALL, Gordon (2003). Sosyoloji Sözlüğü, çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• NUTKU, Uluğ (2002).“İnsanın Kültür Varlığı”, CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2): 179-189.
• ROUSSEASU, Jean Jack. Toplum Sözleşmesi, 3. Baskı, çev. Ali Alper, İstanbul: Oda Yayınları.
• SCHOPENHAUER, Arthur (2010) Hukuk, Ahlak ve Siyaset Üzerine, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.
• TOSUN, Gülgün Erdoğan (2005). “Birleştirici Demokrasi Devlet-Sivil Toplum İlişkisinin Yeniden Yapılandırılması İçin Bir Aracı Olabilir mi?”, Sivil Toplum ve Demokrasi, ed. Lütfi Sunar, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• TOURAINE, Alain (2002). Demokrasi Nedir?, çev. Olcay Kunal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• YEŞİLÇAYIR, Celal (2018). “İnsan Haklarının Aydınlatılmasında Felsefi Bilginin Önemi”, Kaygı, 31: 239-261.
• http://inhak.adalet.gov.tr/istatistik/2017/aihm1.pdf