Social Events in Keçecizâde İzzet Molla’s Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 177 - 200, 25.10.2019

Gül Nihal Kul

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.618173

Öz

Keçecizâde
İzzet Molla was an important poet and statesman who lived in the early 19th
century and contributed to the period with his works. Keçecizâde İzzet Molla,
who lived in the most depressed period of the Ottoman Empire in both the
literary and political arena, could not remain indifferent to the social life
of the period. Especially in his most voluminous work Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr,
II. During the period corresponding to the reigns of Mahmud, he contributed to
the science of history by processing all the details of the political, military
and cultural activities, architectural, financial and administrative structure
of the period within and outside the borders of the Empire, especially in
Istanbul.

In the
study, the main social events and natural disasters affecting the various
layers of society from the Aleppo and Antep earthquakes, the Egyptian Bazaar
fire, the hunting and silver prohibition, the Vesta constellation, the costume
reform and the mass deaths caused by the poet's poems. The elements of social
life of the period were examined. In addition, social panorama of the period
was made with the data obtained in this study. Interdisciplinary content
assessment was made by addressing current issues of the 19th century. In this
respect, the poet's work is very important in terms of both mentioning the
history and content of events and architectural works and reflecting the events
and practices that exist or occur in the flow of daily life.

Anahtar Kelimeler

Keçecizâde İzzet Molla, Ottoman Empire during the 19th Century, Social Events, Social Disaster

Keçecizâde İzzet Molla’nın Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr’ında Toplumsal Olaylar

Öz

Keçecizâde İzzet Molla; XIX.
yüzyılın başlarında yaşamış, döneme eserleriyle katkı sunmuş önemli bir şair ve
devlet adamıdır. Osmanlı Devleti’nin hem edebî hem siyasi arenada en buhranlı
döneminde yaşayan Keçecizâde İzzet Molla; dönemin sosyal yaşantısına kayıtsız
kalamamış, özellikle en hacimli eseri olan Dîvân-ı
Bahâr-ı Efkâr’da II. Mahmud’un saltanat yıllarına tekabül eden süre
içerisinde başta İstanbul olmak üzere İmparatorluk sınırları içinde ve dışında
dönemin siyasi, askerî ve kültürel faaliyetlerine, mimarî, mali ve idari
yapısına ait tüm detayları beyit beyit eserlerinde işleyerek tarih bilimine
katkıda bulunmuştur.

Çalışmada şairin kaleme aldığı
manzumelerden hareketle binlerce kişinin can verdiği Halep ve Antep depreminden
Mısır Çarşısı yangınına, av ve gümüş yasağından Vesta takımyıldızının
görülmesine, kıyafet reformundan kitlesel ölümlere sebep olan hastalıklara
kadar toplumun çeşitli katmanlarını etkileyen başlıca toplumsal olaylar ve
doğal afetler ele alınmış, dönemin toplum hayatına ilişkin unsurlar
incelenmiştir. Bu bakımdan şairin eseri hem olayların ve mimari eserlerin
tarihinden, içeriğinden bahsetmesi hem de günlük hayatın akışında var olan veya
meydana gelen olay ve uygulamaları yansıtması bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca
bu çalışmada elde edilen veriler ile dönemin sosyal panoraması üzerinde
durulmuştur ve 19.yüzyılın güncel meselelerine değinilerek disiplinler arası
içerik değerlendirmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Keçecizâde İzzet Molla, 19th yüzyıl Osmanlı Devleti, Sosyal Hayat, Toplumsal Felaketler

Kaynakça

• BÖLÜKBAŞI, Ömerül Faruk (2013). XVIII. Yüzyılın İkinci Yarısında Darbhâne-i Ȃmire, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.BÖLÜKBAŞI, Ömerül Faruk (2016). “1788-1825 (Hicrî 1203-1240) Dönemine Ait Bir İcmâl Defterine Göre Darphanenin Maden Temin ve Sikke Darp Faaliyeti”, Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 1: 92-119, Kırşehir.CEVDET, Ahmet (1910). “Köpekler”, Tenkid Dergisi, 4: 50-55, İstanbul.CEYLAN, Ömür (2005). “Ölümün Unutulan Adı Veba”, Dergâh Dergisi, Nisan C:16, 182: 22-28, İstanbul.CEYLAN, Ömür; YILMAZ, Ozan (2005). Hazâna Sürgün Bahâr, Keçecizâde İzzet Molla ve Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr, İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı.CEZAR, Yavuz (1986). Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi, İstanbul: Alan Yayıncılık.EROĞLU, Haldun; DİNÇ, Güven; ŞİMŞEK, Fatma (2014). “Osmanlı İmparatorluğunda Telkîh-i Cüderî (Çiçek Aşısı)”, Milli Folklor Dergisi, 26: 193-208.KAHRAMAN, Atıf (1995). Osmanlı Devletinde Spor, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.KALELİ, Hüseyin (2002). “Osmanlı Madeni Para Rejiminde Enflasyona Yol Açması Bakımından Tağşişler ve Sebepleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7: 189-206, Isparta.KARAL, Enver Ziya (1998). Osmanlı Tarihi, Cilt,5. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.KAYNAR, Hakan (2014). “Muhabbet Baki Mahbubân Kayıp, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Meyhaneler”, İstanbul Araştırmaları Yıllığı, 3: 1-22, İstanbulKORKMAZ, Ramazan (2000). “Keçecizade İzzet Molla (Hayatı-Sanatı-Edebî Kişiliği)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1:93-117, Elazığ.KÖSE, Osman (2007). “XVIII. Yüzyıl Sonları Rus ve Avusturya Savaşları Esnasında Osmanlı Devletinde Bir Uygulama: İstanbul’da İçki ve Fuhuş Yasağı”, Turkish Studies Dergisi, 2: 104-123. LEWİS, Bernard (2014). Modern Türkiye’nin Doğuşu, çev. Boğaç Babür Turna, 7. Baskı, Ankara: Arkadaş Yayınevi.MADRAN, Emre (2012). “Tarihte Antakya-Adana-Mersin Depremleri Bir Kaynakça Denemesi”, Güney Mimarlık Dergisi, 7: 24-26, Adana.ÖZGÜN, Cihan (2017). “Osmanlı Devleti’nin Son Zamanlarında Bir İlletle Yüzleşmek: Devletin Resmi Tutumu Bağlamında Dâü’l-Kelb (Kuduz Hastalığı)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXII: 491-529.PAMUK, Şevket (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, 2. Baskı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.PANZAC, Daniel (2011). Osmanlı İmparatorluğu’nda Veba (1700-1850), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.RASİM, Ahmet (1994). Osmanlı Tarihi (Seçmeler), İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.ŞAHİN, Bekir (1999). Osmanlı Ansiklopedisi, İstanbul: İz Yayıncılık.TABAKOĞLU, Ahmet (2000). Türk İktisat Tarihi, 5. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.TOPRAK, Serap (2015). “19. Yüzyıl Milliyetçilik Çıkmazında Rumlar”, Yeni Türkiye Dergisi, 68: 2840-2884.TURNA, Nalan (2011). “İstanbul’un Veba ile İmtihanı: 1811-1812 Veba Salgını Bağlamında Toplum ve Ekonomi”, Studıes Of The Ottoman Domain, 1: 1-36.Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (2000). “İçki” Cilt 21, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.UÇAROL, Rıfat (1995). Siyasi Tarih, 4. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.ÜNVER, A. İsmail (1948). Türkiye’de Çiçek Aşısı ve Tarihi, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.YILDIRIM, Nuran (2010). İstanbul’un Sağlık Tarihi, İstanbul: İstanbul Avrupa Kültür Başkenti Ajansı.