Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencileri ve Öğretim Elemanlarının Fonksiyonel Besin Farkındalığı

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 4, 54 - 64, 28.12.2018

İmdat Aygül , Fatma Kartal , Ayşe Şura Sayıbakan Güllü Çakar Havanur Akbulut Şeyma Yıldırım

Öz

Fonksiyonel besinlerin
sağlığa yararlı etkileri nedeniyle gıda endüstrisi bu alanda kendini
geliştirmekte ancak fonksiyonel besinlerin tüketici algılarına yönelik yapılan
araştırmalar sınırlı kalmaktadır. Bu çalışmada Gümüşhane Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Fakültesi’nde yer alan öğretim elemanları ve öğrencilerin fonksiyonel
besinlere yönelik farkındalıklarının, bilgi düzeylerinin ve tüketim
sıklıklarının saptanması amaçlanmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden öğrencilere
ve öğretim elemanlarına aydınlatılmış onam formu imzalatılmış ve katılımcıların
genel özellikleri, fonksiyonel besin hakkındaki bilgi düzeyleri, fonksiyonel
besinleri kullanma ve genel beslenme alışkanlıklarını içeren bir anket formu
yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulanmıştır. Katılımcıların boy uzunluğu ve vücut
ağırlığı ölçümleri araştırmacılar tarafından yöntemine uygun olarak alınmıştır.
Genel olarak katılımcıların %91’inin sıklıkla sağlıklı yaşlanma, zayıflama,
kalp damar hastalıklarından korunma gibi çeşitli nedenlerle fonksiyonel
besinleri tükettikleri bulunmuştur. Yaygın olarak tüketilen fonksiyonel
besinler arasında domates, probiyotikli süt ve yoğurt, kahve, omega-3 ilaveli
ürünler, tam tahıllı ekmek ve zeytinyağı vardır. Katılımcıların fonksiyonel
besinler hakkında bilgi sahibi olma durumları kişilerin yaş gruplarına, eğitim
düzeylerine ve öğrencilerin bölümlerine göre farklılık göstermektedir (p<0,05).
Ayrıca katılımcıların büyük çoğunluğu fonksiyonel besinler hakkında bilgiye
diyetisyen (%58), diğer sağlık çalışanları (%19) ve okul-üniversite (%13)
aracılığıyla ulaştığında güvenebileceğini bildirmiştir. Bu sonuçlar fonksiyonel
besinler hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç olduğunu ve fonksiyonel besinlerin
sağlığı geliştirici yönlerinin diyetisyen ve diğer sağlık çalışanları
tarafından aktarılması gerektiğini göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Fonksiyonel Besin, Bilgi Düzeyi, Öğrenciler, Öğretim elemanları, Sağlık

Kaynakça

• Das, A. Chakraborty, R. (2014). “ Interest of functional foods for low-income countries”. Current opinion in clinical nutrition and metabolic care, 17(6),582-588.
• Ashwell, M. (2002). Concepts of Functıonal Foods. Brussels: ILSI Europe.
• Kaur, N. Singh, DP. (2017). “Deciphering the consumer behaviour facets of functional foods: A literature review”. Appetite, 112,167-187.
• Landstrom, E. Hursti, UK. Magnusson, M. (2009). “Functional foods compensate for an unhealthy lifestyle. Some Swedish consumers' impressions and perceived need of functional foods”. Appetite, 53(1),34-43.
• Siró, I. Kápolna, E. Kápolna, B. Lugasi, A. (2008). “Functional food. Product development, marketing and consumer acceptance—A review”. Appetite, 51(3),456-467.
• Özdemir, P. Fettahoğlu, S. ve Topayan, M. (2009). “Fonksiyonel Gıda Ürünlerine Yönelik Tüketici Tutumlarını Belirleme Üzerine Bir Araştırma”. Ege Akademik Bakış, 9(4), 1079-1099.
• Ozen, AE. Bibiloni, M. Pons, A. Tur, JA. (2014). “Consumption of functional foods in Europe; a systematic review”. Nutricion Hospitalaria, 29(3),470-478.
• Kandıralı, Ş. (2014). Özel Bir Sağlıklı Beslenme ve Diyet Danışmanlığı'na Başvuran Danışanların Fonksiyonel Besinlere Yönelik Farkındalığı, Bilgi Düzeyleri ve Tüketim Sıklıklarının Araştırılması. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Morawska, A. Gorna, I. Boleslawska, I. Przyslawski, J. (2016). “The nutritional awareness of functional food among university students in Poland”. Roczniki Panstwowego Zakladu Higieny, 67(2),163-167.
• Siegrist, M. Shi, J. Giusto, A. Hartmann, C. (2015). “Worlds apart. Consumer acceptance of functional foods and beverages in Germany and China”. Appetite, 92,87-93.
• Ares, G. Giménez, A. Gámbaro, A. (2008). “Influence of nutritional knowledge on perceived healthiness and willingness to try functional foods”. Appetite, 51(3),663-668.
• Annunziata, A. Vecchio, R. (2011). “Functional foods development in the European market: A consumer perspective”. Journal of Functional Foods, 3(3),223-228.
• Ozen, AE. Pons, A. Tur, JA. (2012). “Worldwide consumption of functional foods: a systematic review”. Nutrition reviews, 70(8),472-481.
• Hirvonen, T. Kara, A. Korkalo, L. Sinkko, H. Ovaskainen, ML. Mikkila, V. (2012). “Use of voluntarily fortified foods among adults in Finland”. Public health nutrition, 15(5),802-810.
• Vella, MN. Stratton, LM. Sheeshka, J. Duncan, AM. (2013). “Exploration of functional food consumption in older adults in relation to food matrices, bioactive ingredients, and health”. Journal of nutrition in gerontology and geriatrics, 32(2),122-144.
• Kraus, A. “Factors influencing the decisions to buy and consume functional food”. (2015). British Food Journal, 117(6),1622-1636.
• Korzen-Bohr, S. O'Doherty, K. (2006). “Heart disease among post-menopausal women: acceptability of functional foods as a preventive measure”. Appetite, 46(2),152-163.
• Hacıoğlu, G. Kurt, G. (2012). “Tüketicilerin Fonksiyonel Gıdalara Yönelik Farkındalığı, Kabulü ve Tutumları: İzmir İli Örneği”. Business & Economics Research Journal,3(1).
• Sloan, A. (2002). “How to look like a good guy”. Newsweek,32.
• International Food Information Council Foundation (2000). Functional foods. Attitudinal research. Washington: DC.
• Riccardo, VJ. Azzurra, A. (2016). “Consumers' willingness to pay for conventional, organic and functional yogurt: evidence from experimental auctions”. International Journal of Consumer Studies, 40(3),368-378.
• Masson, E. Debucquet, G. Fischler, C. Merdji, M. (2016). “French consumers’ perceptions of nutrition and health claims: A psychosocial-anthropological approach”. Appetite, 105,618-629.
• van Kleef, E. van Trijp, HC. Luning, P. (2005). “Functional foods: health claim-food product compatibility and the impact of health claim framing on consumer evaluation”. Appetite, 44(3),299-308.
• Ares, G. Gimenez, A. Gambaro, A. (2008). “Uruguayan consumers’ perception of functional foods”. J Sens Stud, 23,614–630.
• Vella, MN. Stratton, LM. Sheeshka, J. Duncan, AM. (2014). “Functional food awareness and perceptions in relation to information sources in older adults”. Nutrition Journal, 13,44.