Koronavirüs Etki Ölçeği’nin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 488 - 497, 18.06.2023

Elif Çiçek , Hacer Gök Uğur

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1180176

Öz

Bu çalışma “Koronavirüs Etki Ölçeği’nin” Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin uygulanması amacıyla yapılmıştır. Çalışma metodolojik olarak Temmuz 2021- Haziran 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmanın evrenini, bir hastanenin Aile Hekimliği Polikliniğine başvuran hastalar, örneklemini ise Aile Hekimliği Polikliniğine başvuran ve araştırma kriterlerine uyan 500 hasta oluşturmuştur. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu” ve “Koronavirüs Etki Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, korelasyon testi, t testi, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ve cronbach α güvenirlik katsayıları kullanılmıştır. Ölçek 12 madde ve tek boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin Türkçe uyarlamasında çeviri-geri çeviri tekniği kullanılmıştır. Uzman görüşleri sonucunda ölçeğin geneline ilişkin kapsam geçerlik puanının 0,98 olduğu bulunmuştur. Ölçeğin KMO katsayısının 0,734 olduğu ve Bartlett testine ilişkin ki-kare değerinin p<0,05 düzeyinde anlamlı olduğu belirlenmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonuçlarına göre ᵡ2= 67,170; sd= 42 ve p=0,000 olarak bulunmuştur. Modelde x²/sd= 1,599 olduğu ve modelin uyumlu olduğu belirlenmiştir. Modelde S-RMR=0,028, CFI=0,923, AGFI=0,959, GFI=0,974 ve RMSEA=0,035 değerleri mükemmel uyumda bulunmuştur. Ölçeğin toplam cronbach α=0,704, birinci yarı cronbach α=0,702 ve ikinci yarı cronbach α =0,620 değerleri olarak belirlenmiştir. Ölçeğin Spearman-Brown=0,628 ve Guttman Split-Half=0,624 testleri olarak bulunmuştur. Yapılan analizler sonucunda Koronavirüs Etki Ölçeği’nin Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Koronovirüs, Etki, Güvenirlik, Geçerlik, Ölçme aracı, Hemşirelik.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Turkish Validity and Reliability Study of the Coronavirus Impact Scale

Öz

This study was carried out in order to provide a new measurement tool for our country by making the Turkish validity and reliability of the "Coronavirus Impact Scale". The methodological study was carried out between July 2021 and June 2022. The universe of the study, Giresun University Prof. Dr. A. İlhan Özdemir Training and Research Hospital Family Medicine Polyclinic, and the sample consisted of 500 patients who applied to the Family Medicine Polyclinic and met the research criteria. The data of the research were collected with the "Personal Information Form" and the "Coronavirus Impact Scale". Number, percentage, arithmetic mean, standard deviation, correlation test, t test, explanatory and confirmatory factor analysis and cronbach α reliability coefficient were used in the evaluation of the data. Translation-back translation technique was used in the Turkish adaptation of the scale. As a result of expert opinions, the content validity score of the overall scale was found to be 0,98. It was determined that the KMO coefficient of the scale was 0,734 and the chi-square value of the Bartlett test was significant at the p<0,05 level. According to the Confirmatory Factor Analysis results, ᵡ2= 67,170; SD= 42 and p=0,000. It has been determined that x²/sd= 1,599 in the model and the model is compatible. S-RMR=0,028, CFI=0,923, AGFI=0,959, GFI=0,974 and RMSEA=0,035 values were found in perfect agreement in the model. Total Cronbach α=0,704, first half Cronbach α=0,702 and second half Cronbach α =0,620 values of the scale were determined. The scale was found to be Spearman-Brown=0,628 and Guttman Split-Half=0,624 tests. As a result of the analyzes made, it was determined that the Coronavirus Impact Scale is a valid and reliable measurement tool for the Turkish society.

Anahtar Kelimeler

Coronovirus, Impact, Reliability, Validity, Measuring tool, Nursing.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. WHO. (2022). “WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard”. Erişim adresi: https://covid19.who.int/ (Erişim tarihi: 11 Haziran 2022).
• 2. Sağlık Bakanlığı. (2020). “Covid-19 (Sars-Cov-2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı”. Erişim adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39551/0/covid19rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf.pdf (Erişim tarihi: 10 Haziran 2021).
• 3. WHO. (2020). “Coronavirus”. Erişim adresi: https://www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_3 (Erişim tarihi: 20 Haziran 2021).
• 4. ASBÜ. (2020). “Covid-19 Salgın Değerlendirmesi”. Erişim adresi: https://www.asbu.edu.tr/tr/node/1284 (Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022).
• 5. Bostan, S, Erdem, R, Öztürk, Y.E, Kılıç, T. and Yılmaz, A. (2020). “The Effect of COVID-19 Pandemic on the Turkish Society”. Electronic Journal of General Medicine, 17(6),1-8. https://doi.org/10.29333/EJGM/7944.
• 6. ULİSA. (2020). “Kovid-19 ve Sonrası: Disiplinlerarası Bir Yaklaşım”. Erişim adresi: https://aybu.edu.tr/yulisa/tr/duyuru/9374/ULİSA-12-SAYI-3%3A-Kovid-19-ve-Sonrası%3A-Disiplinlerarası-Bir-Yaklaşım (Erişim tarihi: 4 Haziran 2021).
• 7. United Nations. (2020). “Policy Brief: The Impact of COVID-19 on Food Security and Nutrition”. Erişim adresi: https://reliefweb.int/report/world/policy-brief-impact-covid-19-food-security-and-nutrition-june-2020 (Erişim tarihi: 7 Haziran 2021).
• 8. Eştürk, Ö. (2013). Türkiye’de Gıda Güvencesi Sorunu ve Hanehalkı Gıda Güvencesi Ölçümü: Adana İli Örneği. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• 9. Dunn, C.G, Kenney, E, Fleischhacker, S.E. and Bleich, S.N. (2020). “Feeding Low-Income Children during the Covid-19 Pandemic”. The New England Journal of Medicine, 382 (18), e40. https://doi.org/10.1056/NEJMP2005638.
• 10. Cao, W, Fang, Z, Hou, G, Han, M, Xu, X, Dong, J. and Zheng, J. (2020). “The Psychological Impact of The COVID-19 Epidemic on College Students in China”. Psychiatry Research, 287, 112934. https://doi.org/10.1016/J.PSYCHRES.2020. 112934.
• 11. Lai, A.G, Pasea, L, Banerjee, A, Denaxas, S, Katsoulis, M, Chang, W. H. and Hemingway, H. (2020). “Estimating Excess Mortality in People with Cancer and Multimorbidity in the COVID-19 Emergency”. MedRxiv.1-10. https://doi.org/10.1101/2020.05.27.20083287.
• 12. Say, A. ve Çakır, D. (2021). “COVID-19 Pandemisinde Geciken Tıbbi Bakım Sürecinin Hastalar Üzerindeki Etkisi”. Ejons International Journal on Mathematics Engineering and Natural Sciences, 17(1), 1–9.
• 13. Karataş, Z. (2020). “COVID-19 Pandemisinin Toplumsal Etkileri, Değişim ve Güçlenme”. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1), 3–15.
• 14. Toprak Ergönen, A, Biçen, E. ve Ersoy, G. (2020). “COVID-19 Salgınında Ev İçi Şiddet”. Adli Tıp Bülteni, 25(Sp), 48–57. https://doi.org/10.17986/blm.2020.v25i.1408.
• 15. Zülfikar H. ve Özmen S. (2020). COVID-19 İzolasyon Sürecinde Bireylerin Sosyo-Ekonomik Özellik ve Davranış İlişkileri. Demirbaş D, Bozkurt V, Yorğun S. (İçinde), COVID-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri. (ss. 251-262). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
• 16. Başaran, M. ve Aksoy, A. B. (2020). “Anne-Babalarin Korona-vi̇rüs (Covi̇d-19) Salgını Süreci̇nde Ai̇le Yaşantılarına İli̇şki̇n Görüşleri”̇. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71),668–678.
• 17. Göl-Güven, M, Şeker, V, Erbil, F, Özgünlü, M, Alvan, G. ve Uzunkök, B. (2020). “Covid-19 Pandemisinin Aile Yaşantısına Yansımaları (Covid-19 Aile) Rapor-2”. Erişim Adresi: https://img1.wsimg.com/blobby/go/7cc36312-26f1-4303-a5b4-0d1598c91028/Covid-19%20Aile%20Rapor%202%20-0001.pdf (Erişim Adresi:5 Haziran 2021).
• 18. Liu, Q, Luo, D, Haase, J.E, Guo, Q, Wang, X.Q, Liu, S. and Yang, B. X. (2020). “The Experiences of Health-Care Providers During the COVID-19 Crisis in China: A Qualitative Study”. The Lancet Global Health, 8(6), e790–e798. https://doi.org/10.1016/S2214-109X(20)30204-7.
• 19. Bartoli, A, Gabrielli, F, Alicandro, T, Nascimbeni, F. and Andreone, P. (2021). “COVID-19 Treatment Options: A Difficult Journey Between Failed Attempts and Experimental Drugs”. Internal and Emergency Medicine, 16(2), 1. https://doi.org/10.1007/S11739-020-02569-9.
• 20. Choi, K.R, Skrine Jeffers, K. and Cynthia Logsdon, M. (2020). “Nursing and The Novel Coronavirus: Risks and Responsibilities in A Global Outbreak”. Journal of Advanced Nursing, 76(7), 1486–1487. https://doi.org/10.1111/jan.14369.
• 21. Edmonds, J.K, Kneipp, S.M. and Campbell, L. (2020). “A Call to Action for Public Health Nurses During the COVID‐19 Pandemic”. Public Health Nursing, 37(3), 323–324. https://doi.org/10.1111/phn.12733.
• 22. Tanrıverdi, G, Gürsoy, M.Y. ve Özsezer, G. (2020). “Halk Sağlığı Hemşireliği Yaklaşımıyla COVID-19 Pandemisi”. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2(2), 126–142.
• 23. Çevirme, A. ve Kurt, A. (2020). “COVID-19 Pandemisi ve Hemşirelik Mesleğine Yansımaları”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 46–52.
• 24. DeVellis, RF and Thorpe, CT. (2017). Scale Development: Theory and Applications. Los Angeles: Sage publications.
• 25. Stoddard, J, Reynolds, E.K, Paris, R, Haller, S, Johnson, S, Zik, J. and Kaufman, J. (2021, May 24). “The Coronavirus Impact Scale: Construction, Validation, and Comparisons in Diverse Clinical Samples”. https://doi.org/10.31234/osf.io/kz4pg.
• 26. Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). “Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik”. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211–216.
• 27. Mokkink, L.B, Terwee, C.B, Patrick, D.L, Alonso, J, Stratford, P. W, Knol, D. L. and de Vet, H.C.W. (2010). “The COSMIN Checklist for Assessing the Methodological Quality of Studies on Measurement Properties of Health Status Measurement Instruments: An International Delphi Study”. Quality of Life Research, 19(4), 539–549. https://doi.org/10.1007/s11136-010-9606-8.
• 28. Aksayan, S. ve Gözüm, S. (2002). “Kültürlerarası Ölçek Uyarlaması için Rehber”. Hemşirelik Araştırma Dergisi, 4(1), 9–14.
• 29. Karakoç, F. Y. ve Dönmez, L. (2014). “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Temel İlkeler”. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39–49. https://doi.org/10.25282/ted.228738.
• 30. Çapık, C, Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). “Intercultural Scale Adaptation Stages, Language and Culture Adaptation: Updated Guideline”. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 26(3), 199–210. https://doi.org/10.26650/FNJN397481.
• 31. Esin N. (2020). Veri Toplama Yöntem ve Araçları: Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği. Erdoğan S, Nahçivan N, Esin N. (İçinde), Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik. (ss. 193-233). Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
• 32. Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (23. bs). Pegem Akademi.
• 33. Hair, J.F, Anderson, R.E, Tatham, R.L. and Black, W.C. (1995). Multivariate Data Analysis with Readings. New Jersey: Prentice Hall International.
• 34. Kline, P. (2014). “An Easy Guide to Factor Analysis”. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315788135.
• 35. Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• 36. Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi Amos Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• 37. Marcoulides, G. A. ve Schumacker, R. E. (Ed.). (2001). New Developments and Techniques in Structural Equation Modeling. Psychology Press.
• 38. Stoddard, J, Reynolds, E, Paris, R, Haller, S, Johnson, S. B, Zik, J, Elliotte, E, Maru, M, Jaffe, A.L, Mallidi, A, Smith, A.R, Hernandez, R.G, Volk, H.E, Brotman, M.A. and Kaufman, J. (2023). “The Coronavirus Impact Scale: Construction, Validation, and Comparisons in Diverse Clinical Samples”. JAACAP Open, PMCID: PMC10010775. doi: 10.1016/j.jaacop.2023.03.003.
• 39. Alpar, R. (2012). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik-Güvenirlik. Detay Yayıncılık.
• 40. Karaçam, Z. (2019). “Ölçme Araçlarının Türkçeye Uyarlanması”. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 28–37.