Örgüt İklimi ve İşe Yabancılaşma İlişkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 29 - 41, 30.06.2018

Nuran Akşit Aşık

Öz

Bu araştırmanın temel amacı; örgüt iklimi ile işe
yabancılaşma arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın evrenini,
Ayvalık’ta faaliyet gösteren otellerin çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmada
veri toplamak için, nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniği
kullanılmıştır. Anket,  kişisel bilgi
formu, örgüt iklimi ölçeği ve işe yabancılaşma ölçeği olmak üzere üç bölümden
oluşmaktadır. Çalışma amaçları doğrultusunda geliştirilen soru formu, 345 otel
çalışanına uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizi SPSS 21.0 programında
yapılmış ve yüzde, ortalama, standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca
örgüt iklimi ile işe yabancılaşma arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla
korelasyon analizi, örgüt ikliminin işe yabancılaşmayı yordayıp yordamadığını belirlemek
amacıyla ise regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen
bulgular, işe yabancılaşmanın alt boyutlarında en yüksek ortalamanın topluma
yabancılaşma, en düşük ortalamanın ise güçsüzlük boyutunda oluştuğunu
göstermektedir. Araştırma sonuçları, örgüt iklimi ile işe yabancılaşma arasında
negatif, düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğunu ve örgüt ikliminin, işe
yabancılaşmanın %8,3’ünü açıkladığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

İşe Yabancılaşma, Örgüt İklimi, Otel Çalışanları

Kaynakça

• Ağaoğlu, O. K. (1992). İşgücünü verimli kullanma tekniklerinin turizm sektörüne uygulanması. Verimlilik Dergisi, 110 - 121
• Arslan, N. T. (2004). Örgütsel performansı belirleyici bir etmen olarak örgüt kültürü ve iklimi hakkında bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 203-228.
• Aytaç, S. (2003). Çalışma psikoloji alanında yeni bir yaklaşım, örgütsel sağlık. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5(2). (www.isguc.org/arc_view.php?ex=163, 10.12.2017).
• Bayındır, B. (2002). Ortaöğretim Dal Öğretmenlerinin Mesleğe Yabancılaşması İle Öğretme-Öğrenme Sürecindeki Davranışları Arasındaki İlişki, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Çalık, T. ve Kurt, T. (2010). Okul İklimi Ölçeği’nin (OİÖ) geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180
• Çekmecelioğlu, H. G. (2008). Örgüt İklimi, Güçlendirme ve Bireysel İş Performansı Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi. Muhan Soysal İşletmecilik Konferansı-İşletmecilikte Yeni Gelişmeler ve Fırsatlar, 129-141.
• Develioğlu, K. ve Tekin, Ö. A. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve yabancılaşma arasındaki ilişki: beş yıldızlı otel çalışanları üzerine bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 15-30.
• Dipietro, R. B. Ve Pizam, A. (2008). Employee alienation in the quick service restaurant ındustry. Journal of Hospitality and Tourism Research, 32(1), 22-39.
• Düren, A. Z. (2000). 2000’li Yıllarda Yönetim. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Elma, C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması (Ankara İli Örneği), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eröz, S. S. (2014). Otel işletmelerinde örgüt iklimi ve duygusal emek ilişkisi: Trakya bölgesinde bir araştırma. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(7), 199-223.
• Geyer, R. (1980). Alienation Theories: A General Systems Approach, New York: Pergamon Press.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2005). Multivariate data analysis. 6th edition, NJ: Pearson Prentice Hall.
• Halis, M. ve Uğurlu, Ö. Y. (2008). Güncel çalışmalar ışığında örgüt iklimi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 101-123.
• İşcan, Ö. F. ve Karabey, C.N. (2007). Örgüt iklimi ile yeniliğe destek algısı arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2),180-193.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asli Yayın Dağıtım.
• Kanten, P. ve Ülker, F. (2014). Yönetim tarzının üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisinde işe yabancılaşmanın aracılık rolü. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 16-40.
• Kırıcı, E. ve Özkoç, A. G. (2016). Turist rehberlerinin tükenmişlik düzeylerinin işe yabancılaşma eğilimlerine etkisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(1), 20- 32.
• Kızmaz, Z. (2005). Sosyolojik suç kuramlarının suç olgusunu açıklama potansiyelleri üzerine bir değerlendirme. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2), 149-174.
• Kundu, K. (2007). Development of the conceptual framework of organizational climate. Vidyasagar University Journal of Commerce, 12, 99-108.
• Litwin G. H. ve Stringer R. A., (1974). Motivation and Organizational Climate. 3rd Edition, Boston: Harvard University Press.
• Mendoza, M. J. S., ve Lara, P. Z. M. (2007). The impact of work alienation on organizational citizenship behavior in the Canary Islands. International Journal of Organizational Analysis, 15(1), 56-76.
• Mottaz, C. J. (1981). Some determinants of work alienation. The Sociological Quarterly, 22, 515-529.
• Nair, N. ve Vohra, N. (2010). An exploration of factors predicting work alienation of knowledge workers. Management Decision, 48(4), 600-615.
• Nasurdin, A. M., Ramayah, T., ve Kumaresan, S. (2005). Organizational stressors and job stress among managers: the moderating role of neuroticism. Singapore Management Review, 27, 63-79.
• Neal, A., West, M.A. ve Patterson, M.C., (2005). Do organizational climate and competetive strategy moderate the relationship between human resource management and productivity?. Journal of Management, 31(4) 492-512.
• Özbudun, S., Markus, G. ve Demirer, T. (2008). Yabancılaşma ve….(Birinci Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Özkul, Y. (2013). Örgüt İkliminin Motivasyon Üzerine Etkisi: Bir Uygulama, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, İstanbul.
• Seeman, M. (1975). Alienation studies. Annual Review of Sociology, 1, 91-123.
• Seeman, M. (1983). Alienations motifs in contemporary theorizing: the hidden continuity of the classic themes. Social Psychology Quarterly, 46(3), 171- 184.
• Silva M., Luisa L. ve Conceiçao B. (2004). OSCI: An organizational and safety climate inventory. Safety Science, 42(3), 205-220.
• Sulu, S., Ceylan, A. ve Kaynak, R. (2010). Work alienation as a mediator of the relationship between organizational injustice and organizational commitment: implicationsfor healthcare professionals. International Journal of Business and Management, 5(8), 27-38.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A., Akgemci, T. ve Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde yabancılaşmanın yönetimi araştırması, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 569-587.
• Şimşek, M.Ş., Akgemici T. ve Çelik A. (2015). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Konya: Eğitim Yayınevi.
• Tekin, Ö. A. (2012). Yabancılaşma ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler: Antalya Kemer‟deki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Antalya.
• Tunçay, E. (2013). The Role of Leadership Style in The Relationship Between Organizational Climate and Burnout, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İngilizce İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Tutar, H. (2010). İşgören yabancılaşması ve örgütsel sağlık ilişkisi: bankacılık sektöründe bir uygulama. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), 175-204.
• Valentine, S. (2001). Men and women supervisors' job responsibility, satisfaction, and employee monitoring, Sex Roles: A Journal of Research, 45(3), 571-580.
• Varol, M. (1989). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi. Ankara Üniversitesi S.B.F Dergisi, 44(1), 195-222.
• Yalçın, İ. ve Koyuncu, S. C. (2014). Örgütsel yabancılaşma olgusunun iş tatmini üzerine etkisi: Niğde ilinde bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (26), 86-94.
• Yeniçeri, Ö. (2009). Örgütlerde Çatışma ve Yabancılaşma Yönetimi. İstanbul: IQ Yayıncılık.
• http://www.balikesirkulturturizm.gov.tr/TR,148571/isletme-belgeli-konaklama-tesisleri-listesi.html (Erişim Tarihi: 20.06.2017).