Pandemi Sürecinde Lise Öğrencilerinin İyi Oluş Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 4, 121 - 132, 11.06.2024

Zeynep Yüce , Neslihan Gülşah İzgi , Oktay Bektas , Sevinç Polat

Öz

Özet
Bu araştırma lise öğrencilerinin pandemi sürecindeki iyi oluş düzeylerini belirlemek ve öğrencilerin iyi oluş düzeylerini yaş, cinsiyet, sosyal ilişkilerde değişim ve kaygı düzeyinde meydana gelen değişikler açısından incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemi, tarama deseni, kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın ulaşılabilir evrenini bir il merkezindeki 15 lisenin her sınıf düzeyinde eğitim gören ve basit rastgele örneklem ile belirlenen 832 kişi oluşturmuştur. 2020-2021 güz döneminde yürütülen araştırmada veriler 15.12.2020-15.01.2021 tarihleri arasında ‘Sosyodemografik Özellikler Formu’ ve ‘EPOCH Ölçeği’ ile online ortamda, öğrenci ve velilerden onam, İl Milli Eğitim Müdürlüğünden ise kurum izni alındıktan sonra toplanmıştır. Verilerin analizi için SPSS 22.0 ve LISREL programları kullanılmıştır. Çalışmanın güvenirlik çalışmasında Cronbach alfa katsayısı 0,89 olarak bulunmuştur. Çalışmanın geçerlik çalışması ise kapsam, ölçüt ve yapı geçerliği ile sağlanmıştır. Yapı geçerliğini için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmış olup x2=450,37, sd=162 ve x2/sd=2,78 RMSEA= 0,095, NFI, CFI, IFI değerleri 0,90 üzeri olduğu bulunmuştur. Verilerin analizinde, betimsel istatistiklerde aritmetik ortalama, mod, medyan, basıklık, çarpıklık, standart sapma, ranj, varyans ve histogram grafikleri, çıkarımsal analizlerde bağımsız örneklem t-testi, One Way ANOVA, Two Way ANOVA, ANCOVA testleri uygulanmıştır. Çalışmada öğrencilerin yaş, aile ilişkilerinde meydana gelen değişim, kaygı düzeylerinde meydana gelen değişim ile iyi oluşlukları arasında anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın bulguları ve sonuçları doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, İyi Oluş, Lise Öğrencileri

Etik Beyan

Çalışmanın yürütülebilmesi için Yozgat İl Milli Eğitim Müdürlüğünden (15.12.2020) tarihinde kurum izni alınmıştır.

Teşekkür

Bu çalışmanın her aşamasında desteğini gördüğümüz değerli Prof. Dr. Oktay Bektaş ve Prof. Dr. Sevinç Polat hocamıza çok teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Atay L. Covid-19 salgını ve turizme etkileri. Seyahat Otel İşlet Dergisi. 2020;17:1,168-172.
• Zhou P, Yang XL, Wang XG, Hu B, Zhang L, Zhang W et al. A pneumonia outbreak associated with a new coronavirus of probable bat origin. Nature. 2020; 579:270-273.
• Shanafelt T, Ripp J, Trockel M. Understanding and addressing sources of anxiety among health care professionals during the Covid-19 pandemic. Journal of American Medical Association.2020; 323:21, 2133-2134.
• Torales J, O’Higgins M, Castaldelli-Maia JM, Ventriglio A.The outbreak of Covid-19 coronavirus and its impact on global mental health. Int J Social Psychiatry. 2020.
• Çiçek B, Almalı V.Covid-19 pandemisi sürecinde kaygı öz-yeterlilik ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki: özel sektör ve kamu çalışanları karşılaştırması. Turkish Studies. 2020;15:4, 241-260.
• Seligman M. Authentic Happiness. Free Press.2002.
• Kuşcu F.N, Kuşcu K.H. Psikolojik İyi Oluşun Yaşam Tatminine Etkisi: Hemşirelik Öğrencilerinde Bir Uygulama. 3.Uluslararası GAP Sosyal Bilimler Kongresi.2019.
• Açıkgöz M. Çukurova üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ile mizah tarzları ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çağ Üniversitesi, Mersin.2016.
• Atarbay S. Farklı bölümlerde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerinin psikolojik dayanıklılıklarına etkisi. İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. 2017.
• İlğan A, Sevinç S.Ö, Niron G. D, Kılıç A, Yumuşak A. Lisans öğrencilerinin psikolojik iyilik hallerinin ygs puanları ve çeşitli değişkenler ile ilişkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.2015;11,2.
• Başaran M, Erol M, Yılmaz D. 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin psikolojik sağlamlıkları ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı).2020;290-303.
• World Health Organization [WHO], 2023.
• Demirbaş A. Sağlık çalışanlarında covid korkusunu belirleyen psikiyatrik değişkenlerin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Uzmanlık Tezi. Isparta,2020.
• Tongar H. K. Pandemi sürecindeki annelerin iyimserlik-kötümserlik düzeyleri ile çocuklarının kaygı seviyeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi:' Türkiye Covid-19 Örneği”. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.2020.
• Kern M. L, Benson L, Steinberg E. A, Steinberg L. The EPOCH Measure of Adolescent Well-Being. Psychological Assessment. 2016;28,5: 586–597.
• Aydın A, Kahraman, N, Hiçdurmaz D. Hemşirelik öğrencilerinin algılanan sosyal destek ve psikolojik iyi olma düzeylerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi.2017; 8,1:40–47.
• Öz H.B.(2019). Schwartz bireysel değer yönelimleri ile psikolojik iyi oluş düzeyi ilişkisinin araştırılması: Samandağ örneklemi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Eraslan M. Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin psikolojik iyi olma düzeylerinin yaş, cinsiyet ve spor yapma durumlarına göre incelenmesi. Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi.2015;1,1: 14-21.
• Gediksiz E. (2013). Alçakgönüllülük ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi.Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Gündoğdu R, Yavuzer Y. Eğitim fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş ve psikolojik ihtiyaçlarının demografik değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012;12,23: 115-131.
• Dal S, Sevüktekin M. Türkiye’de öznel iyi oluşun yaşam alanları yaklaşımı ile ölçülmesi. International Journal of Economic and Administrative Studies.2018;18:433-446.
• Easterlin R. A. Life cycle happiness and ıts sources: ıntersections of psychology, economics, and demography. Journal of Economic Psychology.2006; 27,4; 463-482.
• Ulloa B. F. L, Moller V, Sousa-Poza A.How Does Subjective Well-Being Evolve With Age? A Literature Review. Population Ageing.2013; 6: 227-246.
• Ekiz T, Ilıman E, Dönmez E. Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile covıd-19 salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi.2020; 6,1:139-154.
• Wang C, Pan R, Wan X, Tan Y, Xu L, Ho C. et al. Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. International Journal of Environmental Research and Public Health.2020;17,5:1729.
• Kwok K. O, Li K. K, Chan H. H, Yi Y. Y, Tang A, Wei W. et al. Community Responses during Early Phase of COVID-19 Epidemic, Hong Kong. Emerging Infectious Diseases. 2020; 26,7: 1575-1579.
• Branstrom R, Duncan Lg, Moskowitz Jt. The association between dispositional mindfulness, psychological well-being, and perceived health in a swedish population-based sample. Br J Health Psychol. 2011;16:300–16.
• Demirer İ, Erol S.Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile uykusuzluk ve psikolojik iyilikleri arasındaki ilişki.J Psychiatric Nurs.2020; 11,3:201-211.
• Keyes C. L. M, Shmotkin D, Ryff C. D. Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology.2002; 82: 1007–1022.
• Akgündüz Y, Bardakoğlu Ö.Subjective well-being levels of vocational high school students. Cumhuriyet International Journal of Education.2012; 1, 2.
• Argyle M. The psychology of happiness. East Sussex: Routledge Press.2001;158-210.
• Brannan D, Biswas-Diener R, Mohr Cd, Mortazavi S, Stein N. Friends and family: a cross-cultural investigation of social support and subjective well-being among college students. The Journal of Positive Psychology. 2013;8:65–75.
• Doğan T, Sapmaz F. Kişilerarası ilişki tarzları ve öznel iyi oluş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi.2012; 10,3: 585-601.
• Lyubomirsky S, King L, Diener E. The benefits of frequent positive affect: does happiness lead to success? Psychological Bulletin.2005; 131, 803-855.
• Jarden A. J. (2010). Relationships between personal values, and depressed mood and subjective well-being. A thesis submitted for the degree of doctor of philosophy. University of Canterbury, Christchurch, New Zealand.