Dinî Motivasyonlu Radikalleşmenin Özellikleri: Nedenler ve Süreç

Yıl 2021, , 795 - 824, 01.12.2021

Gökhan Yaşa

https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1029859

Cited By: 1

Öz

Radikalleşme ve radikalleşmenin mahiyeti günümüzde en çok tartışılan konulardan biridir. Çalışmanın amacı da dinî motivasyonlu radikalleşme örüntülerini literatür eksenli açıklamaktır. Nedenlerin ve süreçlerin incelenmesi yoluyla radikalleşme örüntülerinin nasıl belirlenebileceği sorusu üzerinde durulmuştur. Özellikle literatüre bakıldığında radikalleşmenin süreçleri oldukça önemli bir yer kaplamaktadır. Çalışma kapsam olarak temelde radikalleşmeyi tanımlamış ve radikalleşmenin türlerine yer vermiştir. Bunun yanı sıra ise öncelikle çalışmanın ana hedefi olan dinî motivasyonlu radikalleşme üzerinde durulmuştur. Farklı radikalleşme türleri ve süreçleri bulunmasına karşın örüntülerin ortak noktalar taşıdığı görülmektedir. Dinî motivasyonlu radikalleşme kapsamında süreç önemli bir yer kaplamaktadır. Bu kapsamda özellikle üzerinde durulan dinî motivasyonlu radikalleşme süreçleri farklı çalışmalar eksenli olarak irdelenmiştir. Sürecin anlaşılması radikalleşmeye karşı yürütülecek çalışmalar için de önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Radikalleşme, Radikalleşme Süreci, Dinî Motivasyonlu Radikalleşme, Köktencilik, Terörizm

Characteristics of Religiously Motivated Radicalization: Causes and Process

Öz

Radicalization and its nature are one of the most discussed issues today. The aim of the study is to explain the religiously motivated radicalization patterns in terms of literature. The question of how radicalization patterns can be determined through the examination of causes and processes is emphasized. Especially, when the literature is examined, it is seen that the processes of radicalization became a subject that has been studied extensively. The scope of the study is to define radicalization and determine the types of radicalization. Primarily, religiously motivated radicalization, which is the main subject of the study, was emphasized. Although there are different types and processes of radicalization, it is seen that the patterns have common points. The process is very important in the context of religiously motivated radicalization. Religiously motivated radicalization processes have been examined in different studies. Understanding the process is also important for studies to be carried out against radicalization.

Anahtar Kelimeler

Radicalization, Radicalization Process, Religiously Motivated Radicalization, Fundamentalism, Terrorism

Kaynakça

• ALKAN, Necati; El Kaide’den IŞİD’e Din, Şiddet ve Terörizm, Ankara, Karınca Yayınları., 2016.
• CASTELLS, Manuel; İletişim Gücü, Çeviren Ebru Kılıç, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
• ERDEM, Süleyman; Cihatçılar, İstanbul, Yakın Plan Yayınları, 2016.
• LEWIS, Bernard; İslam’ın Krizi, Çeviren Abdullah Yılmaz, İstanbul, Literatür Yayıncılık, 2003.
• MANNHEIM, Karl; İdeoloji ve Ütopy,. 1. Baskı, Ankara, Nika Yayın, 2016.
• ÖZYİĞİT, Ercan; Radikal İslam’ın Söylemi, Ankara, Phoenix Yayınları, 2016.
• SLATTERY, Martin; Sosyolojide Temel Fikirler, 5. Baskı, Düzenleyen: Ümit Tatlıcan ve Gülhan Demiriz, Çeviren Özlem Balkız, Gülhan Demiriz, Hacer Harlak, Cevdet Özdemir, Şebnem Özkan ve Ümit Tatlıcan., Ankara, Sentez Yayıncılık, 2012.
• ATEŞ, Davut; “İslam Köktenciliği Kökeni, Genel Nitelikleri, Tanımlar ve Sınıflamalar.” Akademik Ortadoğu, 2009, C. 3 S. 2, s .63-96.
• AYDINALP, Halil; “İntihar Eylemlerinde Dinin Anlamı ve Sınırları.” M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, Sayı: 37, s. 129-146.
• ÇELİK, Oktay; “Dini İstismar Eden Terör Örgütlerinin Radikalleşme Süreci.” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015, Sayı: 22, s. 99-122.
• DEMİR, Hilmi; Radikal Selefi Hareketler ve Terör Örgütleri Kavram ve Teorik Çerçeve. Değerlendirme Notu, TEPAV, Ankara, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 2016, s. 1-8. (Erişim Tarihi: 11.09.2018)
• DEMİR, Hilmi; “Radikalleşme Süreçlerinde İdeoloji ve İtikadi İdeolojinin Rolü Üzerine.” Ortadoğu (Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM)) 2017, C. 9, S. 80, s. 11-13.
• DOOSJE, Bertsan, Fathali M. MOGHADDAM, Arie W.KRUGLANSKI, Arjan De WOLF, Liesbett MANN, ve Allard R. FEDDES; “Terrorism, Radicalization and De-radicalization.” Current Opinion In Psychology, 2016, Sayı: 11, s. 79-84. (Erişim Tarihi: 13.10.2018). doi:10.1016/j.copsyc.2016.06.008.
• FBI Counter Terorism Division; (U//FOUO) The Radicalization Process: From Conversion to Jihad. FBI Counter Terorism Division, Federal Bureau of Investigation Intelligence, Federal Bureau of Investigation Intelligence Assesment, 2006, (Erişim Tarihi: 14.10.2018).
• GUNN, Andrew, ve Ahmet DEMİRDEN; Radikalleşmenin Önlenmesi ve Terörizm Olgusu. Çalıştay Raporu, Polis Akademisi, Ankara: Polis Akademisi Yayınları, 2019, s. 1-58.
• HORGAN, John; “From Profiles To Pathways and Roots to Router Perspectives from Psychology on Radicalization into Terrorism.” The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science (SAGE), 2008, Sayı: 618 (1), s. 80-94, (Erişim Tarihi: 13.10.2018). doi:10.1177/0002716208317539.
• ÜN, Marella Bodur, ve Kasım TİMUR; “Kolektif Siyasal Şiddet Analizine Toplumsal Hareketler Teorisi Yaklaşımı.” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016, Sayı: 18 (3), s. 523-551.
• KASTORYANO, Riva; “Radicalization in Europe.” (De)Radicalization and Security, 2017, s. 87-92.
• KOCADAŞ, Bekir; “Hedefteki Gençlik: Siyasi ve İdeolojik Hareketler Açısından.” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2004.
• KUYAKSİL, Ali; “Terör Örgütlerinin İdeoloji Unsuru Olarak Kullandığı Bazı Dini Kavramlar.” ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi (ASSAM - UHAD), 2014, Sayı: 1, s. 79-114.
• MCCAULEY, Clark, ve Sophia MOSKALENKO; “Mechanisms of Political Radicalization: Pathways Toward Terrorism”, Terrorism and Political Violence.” Terrorism and Political Violence (Taylor & Francis Group, LLC), 2008, C. 20, S. 3, s. 415-433.
• ÖRS, H. Birsen; “Postmodern Dünyada İdeolojinin Dönüşümü.” İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2009, Sayı: 40, s. 1-12.
• ÖZERKMEN, Necmettin; “Terör, Terörizm ve Radikal İslamcı Terör.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2004, C. 44, S. 2, s. 247-265.
• UTGAM; Terör Çalıştayı Raporu. Terör Çalıştayı Raporu, Uluslararası Terörizm ve Güvenlik Araştırmaları Merkezi (UTGAM), Ankara, Polis Akademisi Yayınları, 2016, s. 1-19.
• WILNER, Alex, ve Claire-Jehanne DUBOULOZ; “Homegrown Terrorism and Transformative Learning: An Interdisciplinary Approach to Understanding Radicalization.” Canadian Political Science Association Conference, Ottawa: University of Ottawa, 2009, s. 1-26. (Erişim Tarihi: 14.10.2018.)
• YEŞİLYURT, Temel; “İslam, İman ve Fundamentalizm.” Kelam Araştırmaları, 2004, C.2, S.2, s. 83-94.
• Cambridge Dictionary; Radicalization, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/ english/radicalization. (Erişim Tarihi: Eylül 9.10.2018.)
• TDK; Radikalizm, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime &guid=TDK.GTS.5b962bf05496f2.25993931 (Erişim Tarihi: 9.10.2018.)
• TDK; Köktendincilik, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts& kategori1=veritbn&kelimesec=206716. (Erişim Tarihi: 9.10.2018.)