Lübnan Tezkereleri Üzerinden Türkiye’nin Barışı Destekleme Harekâtlarına Katılım Motivasyonlarına Yönelik Bir İnceleme

Yıl 2022, , 411 - 448, 26.08.2022

Fatih Akgul

https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1067188

Cited By: 1

Öz

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) yurt dışında kullanılması teklifleri olarak hükûmet tezkereleri, kimi zaman rutin bir Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) işlemi olarak yürütülmekte kimi zaman da toplumun tüm kesimlerince günlerce tartışılmakta, hatta siyasi krizlere neden olabilmektedir. Özellikle tartışmalı tezkereler; ulusal güvenlik ve dış politika açısından hayati kararlara veya Türk siyasal hayatındaki dönüm noktalarına dönüşebilmekte, aynı zamanda Türkiye’nin Barışı Destekleme Harekâtlarına (BDH) katılım politikalarına ilişkin önemli ipuçları verebilmektedir. Bu makalenin amacı; literatür taraması ve içerik analizi yöntemlerinden ve sosyal inşacı yaklaşımdan yararlanarak, United Nations Interim Force in Lebanon-II (UNIFIL-II) katılımı örneği üzerinden, tezkerelerin ve dolayısıyla BDH’na katılım kararlarının arkasındaki karmaşık yapı ve etkenleri ortaya koymak ve Türkiye’nin BDH’na katılımlarındaki temel motivasyonlarının neler olduğuna ilişkin çıkarımlarda bulunmaktır. Makale; Türkiye’nin BM Lübnan misyonuna katılımında başlangıçta dış faktörlerin etkili olduğunu, fakat sonraki yıllarda iç motivasyonların daha etkili hale geldiğini, hem söylem hem de eylemlere yansıyan bu değişimin ise sosyal inşacı yaklaşımla daha iyi açıklanabileceğini iddia etmektedir. Bunun yanında, çok girdili ve hassas dengeler üzerine kurulu katılım kararlarının iç siyaset konusu haline geldiğinde yanlış yönlendirme ve tehlikeli ayrışmalara da yol açabildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tezkere, TBMM, Barışı Destekleme Harekatları, UNIFIL

Teşekkür

Bu çalışmaya dolaylı katkı sağlayan; danışmanım Prof. Dr. Faruk SÖNMEZOĞLU’na, Prof. Dr. Erhan BÜYÜKAKINCI’ya, Prof. Dr. Mesut Hakkı CAŞIN’a ve Doç. Dr. Özlem TERZİ’ye teşekkürlerimi sunarım.

An Analysis on the Motivations of Türkiye’s Participation in Peace Support Operations via Lebanon Bills

Öz

As proposals for sending military troops abroad, government bills sometimes proceed as routine works of the Grand National Assembly of Türkiye (GNAT), but other times they may be widely debated by all segments of society and even cause political crises. Particularly controversial bills may not only turn into vital national security and foreign policy decisions but also may give significant clues regarding Turkish peacekeeping policies. By examining the UNIFIL-II participation as a case study via literature review, content analysis method, and social constructivism perspective, this article aims, on the one hand, to present the complicated structure and factors behind the bills and their decision-making processes and, on the other hand, to infer the basic motivations of Türkiye in participating peace support operations. The article asserts that the initial participation decision for Lebanon Mission was mostly affected by external factors, yet domestic motivations have become more influential in the following years and this change in the discourse and the implementation can be explained better from the perspective of social constructivism. Moreover, it is also seen that when bills, which have multiple-input and delicate decision-making mechanisms, become subjects of internal affairs, they are likely to cause misunderstandings and dangerous schisms.

Anahtar Kelimeler

Bill, Grand National Assembly of Türkiye, Peace Support Operations, UNIFIL-II

Kaynakça

• ALTUNIŞIK, M.B. Lübnan Krizi: Nedenleri ve Sonuçları, TESEV Dış Politika Analizi Serisi No:5, Artpress, İstanbul, Nisan 2007.
• COLEMAN, Katharina. International Organisations and Peace Enforcement, Cambridge University Press, New York, 2007.
• DAVUTOĞLU, Ahmet. Stratejik Derinlik, 84.Baskı, Küre Yayınları, İstanbul, 2013.
• DEDEOĞLU, Beril. Uluslararası Güvenlik ve Strateji, 3.Baskı, Yeniyüzyıl Yayınları, İstanbul, 2014.
• FINNEMORE, Martha. The Purpose of Intervention: Changing Beliefs About the Use of Force, Ithaca, NY: Cornell University Press, 2003.
• FROST, Mervyn. Towards a Normative Theory of International Relations, Cambridge University Press, Cambridge, 1986.
• FUKUYAMA, Francis. State-Building: Governance and World Order in the 21st Century, Ithaca, NY: Cornell University Press, 2004;
• IKENBERRY, J. and A.M. Slaughter, Forging a World of Liberty under Law: US National Security in the 21st Century, Woodrow Wilson School of Public and International Affairs, Princeton University, NJ, 2006.
• JORGENSEN, K.E. International Relations Theory: A New Introduction, Palgrave Macmillan, New York, 2010.
• KEOHANE, Robert and Joseph Nye. Power and Interdependence, 3.Ed., New York: Longman, 2001.
• KRIEG, Andreas. Motivations for Humanitarian Intervention, Heidelberg: Springer, 2013.
• MAALOUF, Amin. Ölümcül Kimlikler, (Çev.Aysel Bora), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2000.
• MEARSHEIMER, John. The Tragedy of Great Power Politics, New York: W.W.Norton, 2001.
• RIPSMAN, M. and T.V. Paul. Globalization and the National Security State, Oxford University Press, Oxford, 2010.
• SEYBOLT, T.B. Humanitarian Military Intervention: The Conditions for Success and Failure, Oxford University Press, New York, 2007.
• SÖNMEZOĞLU, Faruk. Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, 5.Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2012.
• WALTZ, Kenneth N. Theory of international politics, Addison-Wesley Publishing Company, 1979.
• BELLAMY, Alex and Nicholas Wheeler. “Humanitarian Intervention in World Politics”, The Globalization of World Politics, 5.Ed., John Baylis, Steve Smith and Patricia Owens (Eds.), Oxford: Oxford University Press, 2011, 479-496.
• ÇAĞIRAN, M.E. “Birleşmiş Milletler Lübnan Barış Gücü: Hukuki Temelleri, Görev ve Yetkileri ve Türkiye’nin Katılımı Üzerine Bir Değerlendirme”, Akademik Ortadoğu, Sayı No.2, 2007, 90-107.
• DAVIDSON, Joanna. “Humanitarian Intervention as Liberal Imperialism: A Force for Good?”, POLIS Journal, Vol.7, Summer 2012, 128-164.
• DUFFIELD, M. “The Liberal Way of Development and the Development-Security Impasse: Exploring the Global Life”, Security Dialogue, 41(1), 2010, 53-76.
• ERTEM, H.S. “Kimlik ve Güvenlik İlişkisine Konstrüktivist Bir Yaklaşım: “Kimliğin Güvenliği” ve “Güvenliğin Kimliği”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl:8, Sayı:16, Aralık 2012, 177-236.
• GÜNGÖR, Uğur. “United Nations Peace Operations and the Motivations that Lie at the Root of Turkey’s Involvement”, Center for Strategic Research (SAM), Paper No.11, July 2015. http://sam.gov.tr/tr/the-united-nations-peace-operations-and-motivations-at-the-roots-of-turkeys-involvement/ (Erişim Tarihi:12.01.2016), 1-46.
• HOLZGREFE, J.L. “The humanitarian intervention debate”, Humanitarian Intervention: Ethical, Legal, and Political Dilemmas, J.L. Holzgrefe and R.O. Keohane (ed.), Cambridge, Cambridge University Press, 2003, 141-157.
• KEGLEY, Charles. “Neo-Idealism: A Practical Matter”, Ethics&International Affairs, Vol.2, March 1988, pp.173-197.
• KEYMAN, Fuat. “Türkiye Giderken ABD’nin Yanında Olmak Gerekiyor, O Yüzden Gidelim Görüşünde Olmamalıdır”, Söyleşi, Hukuk Gündemi Dergisi, Eylül-Ekim-Kasım 2006, 54-60.
• KÖSE, Talha. “Değişen Ortadoğu Denkleminde İsrail-Lübnan Krizi ve Türkiye’nin Rolü”, Akademik Ortadoğu, Sayı No.2, 2007, 57-92.
• LEMKE, D. and P. Regan, “Interventions as Influence”, The Scourge of War, Paul Diehl and Ann Arbor (Eds.), Michigan, University of Michigan Press, 2004, 145-168.
• MESQUITA, B.B. and George Downs. “Intervention and Democracy”, International Organization, Vol.60, No.3, Summer 2006, 627-649.
• MORAVCSIK, Andrew. “The New Liberalism”, The Oxford Handbook of International Relations, Christian Reus-Smit and Duncan Snidal (ed.), New York, Oxford University Press, 2008, 234-254.
• MORGENTHAU, Hans. “To Intervene or Not to Intervene”, Foreign Affairs, Vol.45, No.3, April 1967, 425-436.
• MOUSAVI, Hamed. “The Israel-Lebanon War of 2006 and the Failure of US Foreign Policy”, Journal of Politics and Law, Vol.8, No.1, 2015, 130-136.
• RUGGIE, John. “What Makes the World Hold Together? Neo-Utilitarianism and the Social Constructivist Challenge”, International Organization, Vol.52, No.4, 1998, 878-890.
• SIĞRI, Ünsal ve M.K. Topçu, “Barış Gücü Operasyonlarında Kullanılan Kültürlerarası Bütünleştirme Yöntemlerinin Kültürel Boyutlar Bağlamında İncelenmesi: UNIFIL Örneği”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Vol.67, Issue:1, Ocak-Mart 2012, 205-235.
• TESON, F.R. “The Liberal Case for Humanitarian Intervention”, Humanitarian Intervention: Ethical, Legal, and Political Dilemmas, J.L. Holzgrefe and R.O. Keohane (ed.), Cambridge, Cambridge University Press, 2003, 93-129.
• WENDT, Alexander. “Constructing International Politics”, Theories of International Relations, Stephen Chan and Cerwyn Moore (ed.), Vol:IV, Sage Publications, London, 2005.
• Birleşmiş Milletler Geçici Görev Gücü bünyesinde faaliyette bulunmak amacıyla Türk Silahlı Kuvvetlerinin Lübnan’a gönderilmesine izin verilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi (3/1104), TBMM Tutanak Dergisi, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanak/donem22/yil4/bas/b124m.htm, (Erişim Tarihi:12.01.2022)
• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Karar Metinleri, S/RES/1701 (2006), 11 August 2006, http:// www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/1701(2006) (Erişim Tarihi: 12.03.2014).
• KIM, Sang Ki. “Third-party Intervention in Civil Wars: Motivation, War Outcomes, and Postwar Development”, PhD Thesis, Political Science in the Graduate College of The University of Iowa, 2012.
• LEVERINGHAUS, A.C. “Killing to Rescue? Liberal political theory, non-consequentialist ethics and military humanitarian intervention”, PhD Thesis, London School of Economics and Political Science, London, December 2010.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi, https://www.tbmm.gov.tr/Tutanaklar/TutanakMetinleri (Erişim Tarihi: 03.01.2022).
• ‘Asker Gönderme Peşrevi’, Radikal, 17 Ağustos 2006, http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno =195965, (Erişim Tarihi:12.12.2014).
• ‘Ateşkesin Ardından Asker Gönderebiliriz’, Sabah, 28 Temmuz 2006, http://arsiv.sabah.com.tr /2006/07/28/siy100.html (Erişim Tarihi: 12.07.2014).
• MHP Resmi İnternet Sitesi. Açıklamalar, https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/ konusma/78/index.html (Erişim Tarihi: 24.05.2015).
• ‘Çıkarsa tezkere Bilal gitsin askere’, NTV Haber, 05 Eylül 2006, http://arsiv.ntv.com.tr/news/384060.asp (Erişim Tarihi:14.03.2015).
• Dışişleri Bakanlığı İnternet Sitesi, Türkiye - Lübnan Siyasi İlişkileri, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-lubnan-siyasi_iliskileri.tr.mfa (Erişim Tarihi:19.10.2014).
• Dışişleri Bakanlığı İnternet Sitesi, Basın Açıklamaları, http://www.mfa.gov.tr/6-eylul-2006_-disisleri-bakanligi-sozcucu-namik-tan_in-haftalik-olagan-basin-toplantisi.tr.mfa (Erişim Tarihi:15.09.2015).
• ‘Erdoğan: Askerimizi çekeriz’, Hürriyet, 2 Eylül 2006, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/ 5020920.asp?top=1 (Erişim Tarihi:02.09.2014).
• ERDOĞAN, R.T. Ulusa Sesleniş Konuşmaları, AK Parti İnternet Sitesi, http://www.akparti.org.tr/site/haberler/basbakan-erdoganin-ulusa-seslenis-konusmasinin-tam-metni/5916#1, (Erişim Tarihi:30.11.2014).
• ‘Hiç Kimse Emir Veremez’, Sabah, 9 Eylül 2006, http://arsiv.sabah.com.tr/2006/09/07/ gnd99.html (Erişim Tarihi:11.12.2015).
• ‘Lübnan’a Asker Göndermeye Hayır’, Hürriyet, 05 Eylül 2006, http://www.hurriyet.com.tr/ lubnan-a-asker-gondermeye-hayir-5033615 (Erişim Tarihi:11.12.2015).
• ‘Lübnan Protestosu’, Hürriyet, 03 Eylül 2006, http://www.hurriyet.com.tr/lubnan-protestosu-5024265 (Erişim Tarihi:11.12.2015).
• ‘Lübnan Türk Askeri İçin Yeni Yemen Olur’, Vatan, http://www.gazetevatan.com/lubnan--turk-askeri-icin-yeni-yemen-olur-86235-roportajlar/ (Erişim Tarihi:14.03.2015).
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 23.11.2021).
• ‘Sabancı: Gerçekler anlatılsın!’, Patronlar Dünyası, http://m.patronlardunyasi.com/haber/ Sabanci-Gercekler-anlatilsin/18310 (Erişim Tarihi:10.01.2016).
• ‘Sezer: Türkiye'nin Lübnan'a asker göndermesine karşıyım’, Hürriyet, 25 Ağustos 2006, http://www.hurriyet.com.tr/sezer-turkiyenin-lubnana-asker-gondermesine-karsiyim-4980763 (Erişim Tarihi:11.12.2015).
• ŞATANA, Nil. “Peacekeeping Contributor Profile: Turkey”, UN Peacekeeping Web Page, September 2012, http://www.providingforpeacekeeping.org/2014/04/03/contributor-profile-turkey/ (Erişim Tarihi:23.11.2014).
• 'We Are Not Rooted in Religion', Newsweek, International Edition, 4 May 2008.