Ege Denizi’nde Yetki Alanları Paylaşımının Öncülü: Karasuları Sorunu

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 40, 705 - 724, 01.12.2021

Kenan Şahin

https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1029815

Cited By: 3

Öz

Makalede, karşılıklı önyargılarla biçimlenen Türkiye-Yunanistan ilişkileri çerçevesinde Ege Denizi’nde deniz yetki alanlarının paylaşımıyla ilişkili karasuları sorunu uluslararası hukuk bağlamında incelenmektedir. Bu çerçevede Ege Denizi’nde karasuları anlaşmazlığının ikili ilişkilerde kıta sahanlığı başta olmak üzere diğer sorunları da etkileyen merkezi niteliğine dikkat çekilmektedir. Bu varsayım doğrultusunda Yunanistan’ın karasuları üzerinden Türkiye’nin deniz yetki alanını daraltarak sadece Ege’de değil, Doğu Akdeniz de dâhil olmak üzere uluslararası hukukun Türkiye’ye tanıdığı denizin altındaki enerji kaynaklarına erişim hakkını kısıtlamak gibi bir strateji izlediği ileri sürülmektedir. Makalede öncelikle, karasular hakkındaki uluslararası hukuk kuralları üzerinde durulacaktır. Daha sonra sorunun tarihsel geçmişine yer verilerek tarafların uluslararası platformlarda konu hakkında öne sürdüğü hukuki ve siyasi tezler masaya yatırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ege Denizi, Deniz Hukuku, Karasuları, Türk Tezleri, Yunan Tezleri

The Premise of Delimitation Maritime Zones in the Aegean Sea: The Problem of Territorial Waters

Öz

In this article, the territorial waters problem, which is associated with the delimitation of maritime jurisdiction areas in the Aegean Sea within the framework of the Turkey–Greece relation formed with mutual prejudices, is examined in the context of international law. In this context, attention is drawn to the central attribute of the territorial waters conflict in the Aegean Sea, which affects other issues, especially the continental shelf in bilateral relations. In line with this assumption, it is argued that Greece follows a strategy of narrowing Turkey's maritime zones over its territorial waters to restrict the right of access to energy resources under the sea, which is recognized by international law to Turkey not only in the Aegean but also in the Eastern Mediterranean. In this article, firstly, the rules of international law about territorial waters will be examined. Then, the historical background of the problem will be debated, and the legal and political arguments put forward by the parties on the international platforms will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Aegean Sea, Law of the Sea, Territorial Waters, Turkish Theses, Greek Theses

Kaynakça

• AYMAN, S. Gülden, İyi Komşuluğun Formülü: Türk Dış Politikasında Teritoryal Sorunlar, Yalın Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• AYMAN, S. Gülden, “Negotiations and Deterrence in Asymmetrical Power Situations: The Turkish-Greek Case”, Mustafa Aydın and Kostas Ifantis, Turkish-Greek Relations: The Security Dilemma in the Aegean, Routledge, London and New York, 2004, ss. 213-243.
• BAŞEREN, Sertaç Hami, Ege Sorunları, 2. Baskı, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Yayınları, Ankara, 2006.
• FIRAT, Melek, “1960-1980 Yunanistan’la İlişkiler”, Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt 1, 15. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009. ss. 716-768.
• HERACLİDES, Alexis, The Greek-Turkish Conflict in the Aegean: Imagined Enemies, Palgrave Macmillan, New York, 2010.
• GÜNER, Serdar Ş., “The Unresolved Aegean Dispute: Problems and Prospects” Alexis Heraclides and Gizem Alioğlu Çakmak (Eds.), Greece and Turkey in Conflict and Cooperation, Routledge, London and New York, 2019,
• İNAN, Yüksel ve Yücel Acer, “The Aegean Disputes”, Foreign Policy Institute, Ankara, 2003,
• KUT, Şule, “Türk Dış Politikasında Ege Sorunu”, Faruk Sönmezoğlu (Ed.), Türk Dış Politikası Analizi, Der Yayınları, İstanbul, 2004, s. 507-525.
• KURAN, Selami, Uluslararası Deniz Hukuku, 3. Baskı, Türkmen Kitapevi, İstanbul, 2009.
• KURUMAHMUT, Ali, Ege’de Temel Sorun: Egemenliği Tartışmalı Adalar, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1998.
• ÖZKIRIMLI, Umut ve Sypros A. Sofos, Tarihin Cenderesinde Yunanistan ve Türkiye’de Milliyetçilik, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2013.
• ÖZMAN, Aydoğan, Deniz Hukuku I: Giriş, Kaynaklar, Kişiler, Nesneler, Ulusal Alanlar, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006.
• PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Turhan Kitabevi, Ankara, 2009.
• SCHRİJVER, Nico, Sovereignty Over Natural Resources: Balancing Rights and Duties, Cambridge, Cambridge University Press, 2008.
• TAŞKIRAN, Cemalettin, Oniki Adanın Dünü ve Bugünü, Genel Kurmay ATESE Yayınları, Ankara, 1996.
• TOLUNER, Sevin, Milletlerarası Hukuk Dersleri, İstanbul, Beta Basım Yayın, 1996.
• The Law of The Sea: Official Text of the United Nations Convention on the Law of the Sea with Annexes and Index, United Nations, New York, 1983.
• ANLAR Güneş, Şule, “Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ve Deniz Çevresinin Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 56, Sayı 2 (2007), ss. 1-37.
• ARI, Tayyar, “Ege Sorunu ve Türk-Yunan İlişkileri: Son Gelişmeler Işığında Karasuları ve Hava Sahası Sorunları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 50, No. 1–2 (Ocak-Haziran 1995), ss. 51–68.
• CECCARELLİ, Paola, “Naming the Aegean Sea”, Mediterranean Historical Review, Vol. 27, No. 1 (June 2012), ss. 25-49.
• GÜNER, Serdar Ş., “Aegean Territorial Waters Conflict: An Evolutionary Narrative”, Conflict Management and Peace Science, Vol. 21, No. 4 (September 2004), ss. 297–312.
• İNALCIK, Halil, “Helenizm, Megali İdea ve Türkiye”, Doğu Batı, Sayı 31 (Şubat, Mart, Nisan 2005), ss. 9–26.
• OXMAN, H. Bernard., “Applying the Law of the Sea in the Aegean Sea”, Bayram Öztürk and Nesrin Algan (Eds.), Proceedings of the International Symposium on the Problems of Regional Seas (Turkish Marine Research Foundation-TÜDAV, İstanbul-Turkey, 12-14 May 2001), ss. 266–80.
• ÖZKIRIMLI, Umut ve Sypros A. Sofos, Tarihin Cenderesinde Yunanistan ve Türkiye’de Milliyetçilik, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2013.
• ÖZMAN, Aydoğan, “Ege’de Karasuları Sorunu”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 63, No. 3-4 (Temmuz-Aralık 1988), ss. 173-194.
• “Aegean Sea”, https://www.britannica.com/place/Aegean-Sea (Erişim Tarihi: 07.05.2020).
• “Başlıca Ege Denizi Sorunları”, http://www.mfa.gov.tr/baslica-ege-denizi-sorunlari.tr.mfa, (Erişim Tarihi: 17.05.2020).
• “Guidelines for the Prevention of Accidents and Incidents on the High Seas and International Airspace”, http://www.mfa.gov.tr/site_media/html/aegean-sea-reference-documents-2.pdf (Erişim Tarihi: 18.09.2020).
• http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2674.pdf (Erişim Tarihi: 18.05.2020).
• https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc047/kanuntbmmc047/kanuntbmmc04700476.pdf, (Erişim Tarihi:18.05.2020).
• Memorandum of Understanding”, http://www.mfa.gov.tr/site_media/html/aegean-sea-reference-documents-1.pdf (Erişim Tarihi: 18.09.2020).
• “Yunanistan Başbakanı Çipras: Karasularımızı 6 milden 12 mile çıkaracağız”, https://tr.euronews.com/2018/11/09/yunanistan-basbakan-cipras-karasularimizi-6-milden-12-mile-cikaracagiz (Erişim Tarihi: 16.05.2020).