Roma'dan Sosyalist Topluma: Hukuki Biçimler Miras Kalır Mı?

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 41 - 67, 10.06.2019

Şeyma Sağdıç

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.541706

Cited By: 1

Öz

Marx ve Weber
arasında kurulan diyalog, her ikisinin tarihsel analizi ve
bununla bağlantılı olarak modern kapitalist toplum değerlendirmeleri arasındaki
farkın belirlenmesi ile şekillenir. Söz konusu fark, her ikisinin hukuku ele
alma biçimlerinde de ortaya çıkar. Bu bağlamda iki düşünür arasındaki temel
ayrımdan beslenen bu çalışma,  Roma’daki
hukuki biçimlerin modern burjuva toplumuna aktarımının nasıl gerçekleştiği ve
bu aktarımın her iki toplumsal formasyonu nasıl ilişkili kıldığına dair
saptamalarda bulunur. Çalışmada Roma hukukunun modern burjuva hukukuna
mirasının, bir bütün halinde hukuku ve hukuki kavramları tarihsizleştirmeye ve
ebedileştirmeye yol açmayacağı, aksi tutumun Weberci tarih anlayışının bir
ürünü olacağı ortaya konulmaktadır. Bu tespitin ardından çalışmanın son
bölümünde Roma hukuku ile mevcut hukuki biçimler arasındaki ilişkinin,
sosyalist toplumda hukuk kurumunun geleceğine dair tartışmalarda nasıl
gerçekleşeceği soruşturulmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Roma hukuku, hukuki biçimler, Marksizm, tarihsel materyalizm, Weberci tarih anlayışı, sosyalist toplum

Kaynakça

• AKMAN Şefik Taylan, Hukuk ve Politika İlişkisi,1. Baskı, İmge Kitapevi, Ankara, 2016.BEIRNE Piers/ SHARLET Robert, Paşukanis ve Sosyalist Yasallık, içinde, Marksist Devlet ve Hukuk Teorisi, (ed. T. Yelkenci), 1. Baskı, Notabene, Ankara,2013.BLACKLEDGE Paul, Marksist Tarih Kuramı Üzerine, (çev. Ş.Alpagut), 1. Basım, Yordam Kitap, İstanbul,2017.CEYLAN Güneş Seldağ, Roma Hukukunun Günümüz Düzenlerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, açık erişim: webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/8_6.pdf. CHILDE, Gordon, Tarihte neler oldu?, (çev. A. Şenel, M. Tunçay), 5. Baskı, Kırmızı Yayınları, İstanbul,2009.Civil Code of the Russian Soviet Federated Socialist Republic: An English Translation, (co. translator W.Gray, R. Stults), University of Michigan Law School, 1965.COLLINS Randall, Max Weber Bir Kılavuz, (çev. T.Banguoğlu), 1. Basım, Phoenix Yayınları, Ankara, 2017.ÇELEBİCAN Özcan Karadeniz, Çağdaş Mülkiyet Anlayışı Dolayısıyla Roma Mülkiyetinin Yeniden Değerlendirilmesi Zorunluluğu, BATİDER, 1986, C.13.ÇELEBİCAN Özcan, Hukuk Öğretimi Bakımından Roma Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, açık erişim: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/325/3253.pdf, 1969,Cilt: 26 Sayı: 1.FINE Bob, Law and Class, içinde, Capitalism and Rule of Law: From Deviancy theory to Marxism, (ed. B. Fine vd.), Hutchinson of London, 1979.GIDDENS Anthony, Siyaset Sosyoloji ve Toplumsal Teori, (çev. T. Birkan), 3. Basım, Metis Yayınları, İstanbul, 2008.GIDDENS Anthony,Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori, (çev. Ü. Tatlıcan), 3. Baskı, İletişim Yayınları,İstanbul, 2012.GUİNS George C., Soviet Law and Soviet Society, Martinus Nijhoff Press, The Hague, 1954.GÜRİZ Adnan, Teorik Açıdan Mülkiyet Sorunu,Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1969.HAZARD John N., Marksizm ve Hukuk Tarihsel Deney: Ekim Devrimi Sonrası Sovyet Hukuk Kuramının Oluşumu, (çev. O. Karahanoğulları), Praksis Dergi Sayı 10,2003.HEAD Micheal, Evgeny Pashukanis A Critical Reappraisal, Routledge-Cavendish, Oxfordshire, 2008.I. PODVOLOTSKİİ, The Withering Away of Law, içinde, Soviet Political Thought: An Anthology,(ed. M. Jaworskyj), The Johns Hopkins Press Baltimore, 1967.IOEFFE Olympiad S., Soviet Law and Roman Law, Boston University Law Review, Vol.62, 1982.JAWORSKYJ Michael, Soviet Political Thought: An Anthology, The Johns Hopkins Press, Baltimore, 1967.KAIUS Tuori, Weber and Ideal of Roman Law, (ed. A. Lewis/ M. Lobban), Law and History: Current Legal Issues, 2003, vol.6, yayınlanma tarihi: 2004.KANTOROVITCH Jacob, The Civil Code of Soviet Russia, Yale Law Journal, vol. 32, Issue 8, 1923.KARAHANOĞULLARI Onur, Diyalektik Hukuk Bilimi Notları, Hacettepe HFD, 5(2) 2015.KARAHANOĞULLARI Onur, Ekim Devriminde Hukuksal Kuruluş, Mountly Review, Kasım 2017/4.KOEN R., In Defence of Pashukanism, PER/PELJ, Vol.14, No.4,2011.KOSCHAKER Paul/AYİTER Kudret, Medeni Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Anahatları, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İzmir,1993.KÜÇÜK Eşref, 12. yüzyıl Rönesansı ve “yeniden doğan” Roma’yı Günümüze Bağlayan Son Halka: Pandekt Hukuku, AÜHFD, C:56 Sa.4, 2007. KÜÇÜKGÜNGÖR Erkan, Roma ve Türk Hukukunda Muayyen Mal Vasiyeti, AÜHFD, açık Erişim: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/297/2725.pdf.LOVE John R., Antiquity and Capitalism, Max Weber and the sociological foundations of Roman civilization, 1. Published, Routledge, Oxon, 1991.LÖWY Micheal, Demir Kafes,(çev. N. Çetinkaya), 1. Basım,Ayrıntı Yayınları, İstanbul,2018.MARX Karl, Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, (çev. S. Belli), 7. Baskı, Sol Yayınları, Ankara,2011.MARX Karl, Grundrisse Ekonomi Politiğin Eleştirisi İçin Ön Çalışma, (çev. S. Nişanyan), Birikim Yayınları, İstanbul,2014.MARX Karl/ ENGELS Friedrich, Alman ideolojisi, (çev. T. Ok, O. Geridönmez), 1. Baskı, Evrensel Basım Yayın,İstanbul,2013.MILOVANOVIC Dragan, Weberian and Marxian Analysis of Law: Development and Functions of Law in a Capitalist Mode of Production, Ashgate, Burlington,2002.OĞUZ Arzu, Roma ve Türk Hukukunda İnançlı İşlem ve Vekâlet Sözleşmelerinin Karşılaştırılması, AÜHFD, açık Erişim: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/301/2821.pdf.OLLMAN Bertell, Yabancılaşma, (çev. A. Kars), Yordam Yayınları, İstanbul,2012.PASHUKANIS Evgeny, Genel Hukuk Teorisi ve Marksizm, (çev. O. Karahanoğulları), 2. Baskı, Birikim Yayınları, İstanbul, 2011.PASHUKANIS Evgeny, Lenin ve Hukuksal Sorunlar, (çev. O. Karahanoğulları), içinde, Karahanoğulları Onur, Marksizm ve Hukuk, Ek 2, 1. Baskı, Yordam Kitap, İstanbul, 2018.POLAY Elemer, Sosyalist Ülkelerde Roma Hukuku, (çev. B. Erdoğmuş), İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 7, 1971.QUIGLEY John, Socialist Law and the Civil Law Tradition, The American Journal of Comparative Law, Vol. 37, No.4 , Autumn, 1989.TAHİROĞLU Bülent/ ERDOĞMUŞ Belgin, Roma Hukuku Dersleri Tarihi Giriş Hukuk Tarihi Genel Kavramlar Usul Hukuku, Der Yayınları, İstanbul,2014.TIGAR Micheal E./ MADELEİNE R. Levy, Kapitalizmin Yükselişi ve Hukuk, (çev. O. Karahanoğulları), 1. Baskı, Epos Yayınları, Ankara, 2016.TRUBEK David, Max Weber on Law and The Rise Of Capitalism, Yale Law School Legal Scholarship Repository, Faculty Scholarship Series, 1972.USLU Ateş, Sovyet Hukuk Doktrininde Uluslararası Hukuk Teorileri, içinde, Marksist Devlet ve Hukuk Teorisi, (ed. T. Yelkenci), 1. Baskı, Notabene, Ankara,2013.VILLEY Michel, Roma Hukuku Güncelliği, (çev. B.Tahiroğlu), Der Yayınları, İstanbul, 2017.VINOGRADOFF Paul, Ortaçağ Avrupasında Roma Hukuku, (çev. F. Düzgören vd.), 1. Baskı, Göçebe Yayınları, İstanbul, 1997.WARRINGTON Ronnie, Paşukanis ve Meta Biçimi Teorisi, içinde, Marksist Devlet ve Hukuk Teorisi, (ed. T. Yelkenci), 1. Baskı, Nota Bene, Ankara,2013.WEBER Max, Economi and Society, 1978, açık erişim: https://archive.org/details/MaxWeberEconomyAndSociety/page/n987.WEBER Max, Ekonomi ve Toplum 1-2, (çev. L. Boyacı),1. Baskı, Yarın Yayınları, İstanbul, 2012.WEBER Max, Hukuk Sosyolojisi, (çev. L. Boyacı),Yarın Yayınları, İstanbul, 2014.WEBER Max, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (çev. M. Köktürk), 3. Baskı, Bilgesu Yayınevi, Ankara,2017.WEBER Max, Sosyoloji Yazıları, (çev. T. Parla), 6. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul,2004.WOOD Ellen M., Kapitalizm Demokrasiye Karşı Tarihsel Maddeciliğin Yeniden Yorumlanması, , (çev. Ş. Artan), 2. Basım, Yordam Kitap, İstanbul, 2016.WOOD, Ellen M., Yurttaşlardan Lordlara Eskiçağdan Ortaçağa Batı Siyasi Düşüncesinin Toplumsal Tarihi, (çev. O. Köymen), 3. Basım, Yordam Kitap, İstanbul, 2017.