6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu’nun Ardından Kanun Yapma Yöntemi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 251 - 274, 01.12.2017

İsmail Yüksel

Öz

16 Nisan 2017 tarihinde referandum ile kabul edilen 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Hakkında Kanun 35 yıllık Anayasanın 70 maddesini değiştirerek bugüne kadar yapılan değişikliklerden hem geniş kapsamı hem de hükümet sisteminde yaratacağı radikal değişimle ayrılmaktadır. Bir sonraki genel seçimlerden itibaren Türkiye parlamenter sistemi terk edecek ve başkanlık sistemine dönüşecektir. Bu büyük anayasal değişim bir dizi hukuk reformunu da zorunlu kılmaktadır. Yeni hükümet sistemine uyumlu hale getirilmesi gereken kuralların başında ise TBMM İçtüzüğü gelmektedir. Neredeyse yüz yıl önce parlamenter sistemin ihtiyaçları düşünülerek hazırlanmış ve küçük değişikliklerle 19. ve 20. yüzyılın buhranlı dönemlerini atlatan parlamento hukukumuz büyük bir değişimin arifesindedir. 1973 yılında kabul edilen İçtüzük, yürütme organının yasama sürecine katılmasına izin veren ve hatta teşvik eden kurallar barındırmaktadır. Parlamenter sistemlerde olağan olan bu etkileşim sert kuvvetler ayrılığı ilkesi üzerine inşa edilmiş olan başkanlık sistemine uygu değildir. Bu makale mevcut İçtüzük kurallarından başkanlık sistemine ve sert kuvvetler ayrılığına uygun hale getirilmesi için yapılması gerekli değişiklikleri ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

6771, kanun, içtüzük, yöntem, TBMM

law Making Procedure after Constitutional Amendment Act No. 6771

Öz

6 Nisan 2017 tarihinde referandum ile kabul edilen 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Hakkında Kanun 35 yıllık Anayasa’nın 70 maddesini değiştirerek bugüne kadar yapılan değişikliklerden hem geniş kapsamı hem de hükümet sisteminde yaratacağı radikal değişimle ayrılmaktadır. Bir sonraki genel seçimlerden itibaren Türkiye parlamenter sistemi terk edecek ve başkanlık sistemine dönüşecektir. Bu büyük anayasal değişim bir dizi hukuk reformunu da zorunlu kılmaktadır. Yeni hükümet sistemine uyumlu hale getirilmesi gereken kuralların başında ise TBMM İçtüzüğü gelmektedir. Neredeyse yüz yıl önce parlamenter sistemin ihtiyaçları düşünülerek hazırlanmış ve küçük değişikliklerle 19. ve 20. yüzyılın buhranlı dönemlerini atlatan parlamento hukukumuz büyük bir değişimin arifesindedir. 1973 yılında kabul edilen İçtüzük, yürütme organının yasama sürecine katılmasına izin veren ve hatta teşvik eden kurallar barındırmaktadır. Parlamenter sistemlerde olağan olan bu etkileşim sert kuvvetler ayrılığı ilkesi üzerine inşa edilmiş olan başkanlık sistemine uygu değildir. Bu makale mevcut İçtüzük kurallarından başkanlık sistemine ve sert kuvvetler ayrılığına uygun hale getirilmesi için yapılması gerekli değişiklikleri ele almaktadır

Anahtar Kelimeler

6771, bill, house rules, procedure, GNAT

Kaynakça

• AKÇALI, Pınar, “Genel Özellikleri, Yararları ve Sakıncaları Işığında Başkanlık Sistemleri”, Yeni Türkiye, Yıl: 2013, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 51, (s. 406–415),
• ARMAĞAN, Servet, Memleketimizde İçtüzükler, İ.Ü.H.F Yayınları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1972
• ARSEL, İlhan , Türk Anayasa Hukukunun Umumi Esasları, Cilt:1, Mars Matbaası, Ankara, 1965
• ASLAN Kahan Onur, Türk Parlamento Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014
• BAHÇECİ, Barış, karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye’de Devlet Başkanının Veto Yetkisi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2008
• BAKIRCI, Fahri, “Yasama Sürecinin Hızlandırılması ve Sakıncaları”, Kanun Yapma Tekniği , Türkiye Barolar Birliği, Ankara 2016
• BAKIRCI, Fahri, TBMM’nin Çalışma Yöntemi, İmge Kitabevi, Ankara, 2000
• BAKIRCI, Fahri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel kurulundaki Yerleşik Uygulamalar, TBMM Basımevi, Ankara, 2015
• BAŞGİL, Ali Fuad , Türkiye siyasi Rejimi ve Anayasa Prensipleri Mukayeseli Türk esas Teşkilat Hukuku Dersleri, Baha Matbaası, İstanbul, 1957
• BOZDAĞ, Bekir , “Yeni ve Büyük Türkiye’nin Temellerini Atıyoruz”, Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: Mart- Nisan, Sayı 94, (s. 23–35)
• ÇELİKER, Ercan “Plan ve Bütçe Komisyonu: Gelişimi ve Yasama Sürecindeki İşlevi”, Yasama Dergisi, Yıl: 2006
• DURAN, Lûtfi “Bunalım Kararnameleri”, AÜ siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 1995, Cilt: 50, Sayı: 3–4, (s. 141–158)
• DURGUN, Gonca Bayraktar, “Anayasa Referandumu ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 494-499)
• DURGUN, Şenol “Yasama Komisyonları Yönünden Demokratik Sistem Uygulamaları”, Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 477-493)
• ERGİNAY, Akif, kamu Maliyesi, 18. baskı, Savaş Kitap ve Yayınevi, Ankara, 2010
• ERGÜL, Ozan, “Anayasa Mahkemesi’nin TBMM İçtüzük Değişikliğini İptal Kararı Işığında Özel Yasama Yöntemine Bir Bakış”, Ankara üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl:2002, Cilt: 51,Sayı: 4, (s. 99–130)
• EROĞUL, Cem “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Olağanüstü Yasa Gücünde Kararnamelerin TBMM’ce Onaylanması Sorunu”, Ankara üniversitesi sBF Dergisi, Yıl:1999, Cilt: 54, Sayı: 4, (31– 46)
• ESEN, Selin, karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye’de Olağanüstü Hal Rejimi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2008
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin, “Başkanlık Sistemi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3,Sayı 1, 2012
• FENDOĞLU, Hasan Tahsin, “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: Mart- Nisan, Sayı: 94, (s. 90–109)
• GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, 1. baskı, 2 c., Ekin Kitabevi, Bursa, 2011, Cilt:2
• GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Ekin Kitabevi, Bursa, 2011, Cilt:1
• HAS, Volkan, Türk Parlamento Hukukunun kaynakları ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Çalışma Düzeni, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009
• İBA, Şeref / BOZKURT, Rauf, 100 soruda Türk Parlamento Hukuku, Nobel Yayınevi, Ankara, 2006
• İBA, Şeref, “TBMM İçtüzüğünden Doğan Bir Yasama Aktörü Olarak Danışma Kurulu”, Yasama Dergisi, Yıl: 2011
• İBA, Şeref, Anayasa ve Parlamento üzerine İncelemeler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010
• İYİMAYA, Ahmet “Anayasa Değişikliği Ekseninde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 71–89)
• JANDA, Kenneth / BERRY, Jeffrey M. / GOLDMAN, Jerry, The Challenge of Democracy Government in America, 3. baskı, Houghton Mifflin Company, Boston, 1992
• KARAMUSTAFAOĞLU, Tuncer, Yasama Meclisinde komisyonlar, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1965
• KILIÇ, Muharrem, “Hukuk-Politik Gerçekliği Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s.169–182)
• KÖKER, Levent, “Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin Çelişkileri ve sorunları”, Ortak Söz <http:> [erişim 10 Mayıs 2017]
• KUBALI, Hüseyin Nail, Anayasa Hukuk Dersleri Genel esaslar ve siyasi Rejimler, İ.Ü.H.F Yayınları, Kutulmuş Matbaası, İstanbul, 1971
• KUZU, Burhan, “Anayasa Değişikliği ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Genel Faydaları”, Yeni Türkiye, Yıl:2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s.110–128)
• LİJPHART, Arend, Patterns of Democracy Government forms and Performance in Thirty six Countries: Yale University Press, New Haven 1999
• MEMUR-SEN, “Sorularla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Yeni Türkiye, Yıl: 2017, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 94, (s. 209–234)
• NEZİROĞLU, İrfan, “Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda Söz Alma ve Konuşma”, Yasama Dergisi, Yıl: 2009
• NEZİROĞLU, İrfan, Türk Parlamento Hukukunun Temel kavramları, Seçkin, Ankara, 2008
• ONAR, Erdal, “Dünyada Parlamento Kavramının Doğuşu, Gelişimi ve Bugünkü Görünümü”, Milli egemenlik ve Demokrasi kurultayı, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları, 77, Ankara: TBMM Basımevi, 1995, (s. 43–57)
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 13. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 17. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017
• RİGGS, Fred W., “The Survival of Presidentialism in America: ParaConstitutional Practices”, International Political science Review, , Yıl: 1988, Cilt: 9, Sayı:4, ss.(247-278)
• SARTORİ, Giovanni, Comparative Constitutional engineering, 2. baskı New York University Press, New York, 1997
• SOYSAL, Mümtaz, Dış Politika ve Parlamento, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası, Ankara, 1964
• STORM, Kaare, “Delegation and Accountability in Parliamentary Democracies”, european Journal of Political Research, Yıl: 2000, Cilt: 37, Sayı:3, ss.(261-289)
• TAŞDÖĞEN, Salih, “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Ankara üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl:2016, Cilt: 65, Sayı: 3, (s.937–66)
• TEZİÇ, Erdoğan, “Başkanlık Rejimini Anlamak”, Yeni Türkiye, Yıl: 2013, Cilt: Mart-Nisan, Sayı: 51, (s. 366–372)
• TEZİÇ, Erdoğan, “Cumhurbaşkanının Geri Gönderme Yetkisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Yıl: 1987, Cilt: 52, Sayı: 1–4, (s.101–116)
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 16. baskı, Beta, İstanbul, 2013
• TUNAYA, Tarık Zafer, siyasi Müesseseler ve Anayasa Hukuku, 3. baskı, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1975
• TÜRK, Ender, 1982 Anayasası’na Göre kanun Hükmünde kararnameler ve Yargısal Denetimi Seçkin, Ankara, 2013
• ULUSOY, Ali, “Aralık 2016 Anayasa Teklifi Neler Getiriyor, Neler Götürüyor?”, s. 6 <http:> [erişim 11 Mayıs 2017]
• ULUŞAHİN, Nur, Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık sistemi, Yetkin, Ankara, 1999
• YÜKSEL, Nahit, “Türk Parlamento Hukukunda ‘Çerçeve’ Kanunları Adlandırma Yöntem ve Sorunları”, Yasama Dergisi, Yıl: 2014, (s.31–63)
• YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, 1982 Anayasası ve Anayasa Mahkemesi kararlarına Göre Türkiye’de kanun Hükmünde kararnameler Rejimi, Beta, İstanbul, 1996