KEFALET SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER IŞIĞINDA TBK M. 582/2 HÜKMÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1916 - 1941, 31.12.2022

Gizem Özkan Şahin

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1175503

Öz

Kefalet sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu m. 581 hükmünde, kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa
etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği bir sözleşme olarak tanımlanmaktadır. Kefilin
kefalet sözleşmesinden doğan bu borcu fer’i nitelikte bir borçtur. Bunun anlamı, kefilin kefalet sözleşmesinden
kaynaklanan yükümlülüğünün her zaman geçerli bir esas borcun varlığını gerektirmesidir. Buna karşılık, TBK m.
582/2 hükmü ile, ilk bakışta fer’ilik ilkesinin istisnası gibi görünen, borçlunun sorumlu olmadığı veya
zamanaşımına uğramış bir borç için kefil olunması durumu ele alınmıştır. Bununla birlikte, TBK m. 582/2
hükmünün belirli noktalarda fer’ilik ilkesinin uygulanmayacağı bir sözleşme tipini esas almakta olduğu da öğretide
ileri sürülmektedir. Çalışmamızda, genel olarak kefalet sözleşmesinin fer’ilik niteliği ele alındıktan sonra, TBK
m. 582/2 hükmünün getirdiği düzenleme, uygulanma şartları ve uygulanmasının doğuracağı sonuçlarla birlikte,
öğretide ileri sürülen görüşlere de değinilerek değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

kefalet sözleşmesi, fer'ilik ilkesi, yanılma, ehliyetsizlik, zamanaşımı

Kaynakça

• AKTÜRK, Emrah, Kefalet Sözleşmesinin Geçerlilik Koşulları ve Sonuçları, Adalet Yayınları, Ankara, 2020.
• ARAL, Fahrettin, Borçlar Hukuku – Özel Borç İlişkileri, Genişletilmiş 8. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010.
• ARPACI, Abdülkadir/ SEROZAN, Rona/ HATEMİ, Hüseyin, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1992.
• AYAN, Serkan, Kefalet Sözleşmesinde Kefilin Sorumluluğu, Adalet Yayınları, Ankara, 2013.
• AYBAY, Aydın, “Kefilin Önce Dava Def’ini İleri Sürmesi Sorunu”, Prof. Dr. Selim Kaneti’ye Armağan, Aybay Yayınları, İstanbul, 1996, (s. 83-89).
• AYRANCI, Hasan, “Kefalet Sözleşmesinde Asıl Borcun Belirli Olması İlkesi ve Cari Hesaba Kefalet”, GÜHFD, Cilt: 9, S. 1-2 (Haziran-Aralık 2005), (s. 111 vd.).
• AYRANCI, Hasan, “Şekil Şartına Uyulmadan Yapılan Kefalet Sözleşmesinde İfanın Sonuçları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 53, S. 2, 2004, (s. 95-120).
• BARLAS, Nami, “Kefalet Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları”, Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu, Makaleler-Tebliğler, (der. M. M. İnceoğlu), İstanbul, 2012, (s. 349-362).
• BİLGE, Necip, “Kefilin Mesuliyetinin Şümulü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XIII, S. 1-2, 1956, (s. 86-171).
• BİLGE, Necip, Borçlar Hukuku – Özel Borç Münasebetleri, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1971.
• CANBOLAT, Ferhat, Banka Garantisinde Savunma İmkanları ve İhtiyati Tedbirler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• CANBOLAT, Ferhat/ TOPUZ, Seçkin, “Kefalet ile Garanti Ayırımının Önemi ve Ayırımda Uygulanacak Kıstaslar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl: 2008, Sayı: 78, (s. 53-76).
• ÇINAR, Gökhan, “Garanti ve Kefalet Sözleşmeleri Arasındaki Ayrım”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2020, 69 (2), (s. 419-442).
• DEVELİOĞLU, Hüseyin Murat, Kefalet Sözleşmesini Düzenleyen Hükümler Işığında Bağımsız Garanti Sözleşmesi, Vedat Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• DEVELİOĞLU, Hüseyin Murat, (ICC’nin URDG 758 Hükümleri ile İlgili Açıklamalarla Beraber) Bağımsız Garanti Sözleşmeleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• ELÇİN GRASSINGER, Gülçin, Borçlar Kanunu’na Göre Kefilin Alacaklıya Karşı Sahip Olduğu Savunma İmkanları, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul 1996.
• ELÇİN GRASSINGER, Gülçin, “Yeni Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Kefilin Def’i – İtirazları ve Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi”, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi Sempozyumu (3-4 Haziran 2011), Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, 2011, (s. 121-132).
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt: II, 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• GÜNSAY, Töre, “Kefalet Sözleşmesinin Fer’iliği İlkesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, Cilt: 19, Özel Sayı – 2017, (s. 1079-1101).
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
• MEDICUS, Dieter, “Die Akzessorietaet em Zivilrecht”, JuS 1971/10, s. 497-504.
• OLGAÇ, Senai, Kefalet, Olgaç Matbaası, Ankara, 1987.
• OSER, Hugo/ SCHÖNENBERGER, Wilhelm, İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi, Adalet Bakanlığı Yayınları, (çev. İ. Sungurbey), Ankara, 1964.
• ÖZEN, Burak, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Kefalet Sözleşmesi, Genişletilip Güncelleştirilmiş 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• ÖZKAN ŞAHİN, Gizem, "Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi", Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2019, Cilt: 25, S. 2, (s. 1288-1336).
• REİSOĞLU, Seza, “Kefalet Kavramı ve Muteberlik Şartları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1962, Cilt: XIX, Sayı: 1-4, (s. 327-392).
• REİSOĞLU, Seza, Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Kefalet, Ankara, 1992.
• REİSOĞLU, Seza, Türk Kefalet Hukuku, Ankara, 2013.
• ŞAHAN, Gökhan, Kefalet Sözleşmesinin Sona Ermesi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• TAHİROĞLU, Bülent, “Roma Hukukundan Borcun Teminatlarından Kefalet”, İHFM, Yıl: 1977, XLII, S. 1-4, (s. 323 vd).
• TANDOĞAN, Haluk, Garanti Mukavelesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1959.
• TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku – Özel Borç İlişkileri, Cilt: II, 1989 Yılı 4. Tıpkı Basımdan 5. Tıpkı Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• TAŞATAN, Caner, “Kefalet Sözleşmesinin Geçerliliği ve Sona Ermesi Bakımından Asıl Borç”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2021, Cilt: XXV, Sayı: 2, (s. 341-369).
• TAŞDELEN, Nihat, “Kefalet Sözleşmesinde Şekil”, Prof. Dr. Oğuz İmregün’e Armağan, İstanbul, 1998, (s. 731-763).
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi/ AKMAN, Sermet/ BURCUOĞLU, Haluk/ ALTOP, Atilla, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1988.
• YAVUZ, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku – Özel Hükümler, Güncellenmiş ve Yenilenmiş 9. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
• ZEVKLİLER, Aydın/ GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku – Özel Borç İlişkileri, 13. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• https://www.fedlex.admin.ch/eli/cc/27/317_321_377/fr, (erişim tarihi 08.02.2022).