Sağlık Çalışanlarının Hasta Mahremiyeti Konusundaki Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 1, 81 - 92, 31.03.2017

Musa Özata , Kubilay Özer

Öz

Bu çalışmada sağlık çalışanlarının hasta mahremiyeti konusundaki tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma tanımlayıcı nitelikte olup 2015 yılında Konya il merkezinde faaliyet gösteren 15 farklı hastanede görev yapan, 471 sağlık personeli üzerinde, yüz yüze anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilen “Hasta Mahremiyeti Tutum Envanteri” kullanılmıştır. Envanterde poliklinikler, doktor odaları, görüntüleme odaları, yataklı servisler, yoğun bakım üniteleri, diyaliz üniteleri, acil servisler, personel eğilimleri, hasta bilgileri ve hastane genel kullanım alanlarında mahremiyet başlıkları altında 51 soru yer almaktadır. Araştırma verileri SPSS programında değerlendirilmiştir. Veriler üzerinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplar arası t testi ve tek yönlü varyans analizi testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sağlık çalışanlarının genel olarak hasta mahremiyetine yönelik tutumlarının olumlu yönde olduğu görülmüştür. Bununla birlikte sağlık çalışanlarının hasta mahremiyetine yönelik tutumlarının çalışılan kurum, çalışılan bölüm, eğitim alma durumu ve çalışma süresi açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasta, hastaneler, sağlıkta kalite standartları, mahremiyet, sağlık çalışanları

Kaynakça

• 1. Akdemir N., Akkuş Y., Kapucu S. S. ve Karacan Y. (2006) Hemodiyaliz Ünitelerinde Durum Saptaması. Hacettepe Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 13(1): 35-45. 2. Akpınar Oruç O. ve Üzel Taş H. (2014) Acil Servise Başvuran Hastaların Memnuniyet Düzeyleri. Kocatepe Tıp Dergisi 15(2): 131-6. 3. Alan S. ve Erbay H. (2011) Tıp Etiği Açısından Ambulans Hizmetlerinde Hasta Mahremiyeti. Akademik Acil Tıp Dergisi 10(1): 33-38. 4. Ataç A., Azal Ö., Uçar M., Açıkel C. ve Göçgeldi E. (2003) TSK Sağlık Kurumlarından Yararlanan Personelin Hasta Hakları ve Sağlık Personeli-Hasta İlişkisi Konusundaki Memnuniyetlerinin İntranet Üzerinden Araştırılması. Gülhane Tıp Dergisi 45(4): 309-315. 5. Aydemir İ. (2010) Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde hasta hakları uygulamalarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara 6. Bilir Ö., Şişmanlar D., Ersunan G. ve Ayaz T. (2015) Acil Servis Çalışanlarının Hasta Haklarına Bakışı. Konuralp Tıp Dergisi 7(1): 28-33. 7. Blightman K., Griffiths S. E. and Danbury C. (2014) Patient confidentiality: when can a breachbe justified? Continuing Education in Anaesthesia, Critical Care & Pain | 14(2): 52-56. 8. Bord D. J. (2013) Ethics in Medicine. https://depts.washington.edu/bioethx/ topics/confiden, Erişim tarihi: 9 Mart 2016. 9. Bulan T. ve Neymen A. (2008) Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Hasta Hakları İle İlgili Bilgi Düzeyinin Ölçülmesi. Türk Otorinolarengoloji 30. Ulusal Kongre Özetleri. http://www.tkbbv.org.tr/dergi.aspx? Dergi=45&yil=2008&makale=9233 10. Çobanoğlu N. (2009) Kurumsal ve Uygulamalı Tıp Etiği. Efil Yayınevi, Ankara. 11. Demirer Ö. ve Bülbül H. (2014) Kamu ve Özel Hastanelerde Hizmet Kalitesi, Hasta Tatmini ve Tercihi Arasındaki İlişki: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Amme İdaresi Dergisi 47(2): 95-119. 12. Doyal L. (1997) Human Need and the Right of Patients to Privacy. Journal of Contemporary Health Law and Policy 14(1): 1–21. 13. Hasta Hakları Net (2016) Bilinmeyen hak mahremiyet. http://www.hastahaklari.net/ Bilinmeyen-Hak-%E2%80%9C-Mahremiyet-E2%80%9D-376-haberi.aspx, Erişim Tarihi: 09.05.2016. 14. İstanbul Tabip Odası (2013) Kişisel Sağlık Verileri ve Mesleki Yaklaşımlar Çalıştayı. http://istabip.org.tr/3120-kiisel-salk-verileri-ve-mesleki-yaklamlar-caltay-yapld.html, Erişim Tarihi: 09.03.2016. 15. Kaçar H. (2008) Hastanede Yatan Hastaların Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeyi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Afyon. 16. Kıdak L. B. ve Aksaraylı M. (2008) Yatan Hasta Memnuniyetinin Değerlendirilmesi ve İzlenmesi: Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10(3): 87-122. 17. Kilpi-Leino H., Va¨ lima¨ ki M., Dassen T., Gasull M., Lemonidou C., Scotte A. and Arndt M. (2001) Privacy: a review of the literature. International Journal of Nursing Studies 38(6): 663–671. 18. Kurtcebe Z. Ö. (2009) Bir Üniversite Hastanesine Başvuran Hasta Ve Yakınları İle Araştırma Görevlilerinin Hasta Hakları Konusundaki Bilgi, Tutum Ve Yararlanma Durumlarının Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Ankara. 19. Mersinlioğlu G. ve Öztürk H. (2015) Acil Servise Başvuran Hastaların Hemşirelik Hizmetlerinden Memnuniyet Düzeyi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 2(2): 70-82. 20. Özer A. ve Günay O. (2007) Kayseri İl Merkezinde Çalışan Hekimlerin Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeyleri. Erciyes Tıp Dergisi 29(1): 56-63. 21. Parrott R., Burgoon J., Burgoon M. and LePoire B. (1989) Privacy between physicians and patients:More than a matter of confidentiality. Social Science and Medicine 29(12): 1381–1385. 22. Resmi Gazete, Tarih:01.08.1998. 23420 sayılı Hasta Hakları Yönetmeliği. 23. Sağlık Bakanlığı (2015) Hasta hakları istatistikleri. http://www.saglik.gov.tr/ Hastahaklari/dosya/1-94773/h/2008--hasta-haklari-istatistikleri.pdf, Erişim tarihi: 06.12.2015. 24. Sağlık Bakanlığı (2015) Sağlıkta Kalite Standartları. https://kalite. saglik.gov.tr/index.php?lang=tr&page=46&newsCat=1&newsID=1248, Erişim tarihi: 05.12.2015. 25. Sümbüloğlu K. ve Sümbüloğlu V. (2004) Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri. 5. Baskı, Hatiboğlu Basım ve Yayım, Ankara. 26. Taşlıyan M. ve Gök S. (2012) Kamu ve Özel Hastanelerde Hasta Memnuniyeti: Kahramanmaraş’ta Bir Alan Çalışması. KSU İİBF Dergisi 2(1): 69-94. 27. Teke A., Uçar M., Demir C., Çelen Ö. and Karaalp T. (2007) Evaluation of Knowledge and Attitudes of the Nurses Working in a Training Hospital about Patients' Rights. TAF Prev Med Bull 6(4): 259-266 28. TKHK (2014) Hasta Mahremiyetinin Sağlanmasına İlişkin 86642992 Sayılı Genelge. 29. Top M., Tarcan M., Güler H. ve Tekingündüz S. (2010) Hastane Sektöründe Yatan Hastaların Hasta Tatmini ve Hastane Kalitesi Algılamalarının Değerlendirilmesi: İzmir İli Sağlık Bakanlığı Hastaneleri Örneği. Akademik Bakış Dergisi 22(4): 1-29. 30. Topal F. E., Şenel E., Topal F. ve Mansuroğlu C. (2013) Hasta memnuniyeti araştırması: Bir devlet hastanesinin acil kliniğine başvuran hastaların memnuniyet düzeyleri. Cumhuriyet Tıp Dergisi 35(2): 199-205. 31. Topbaş M., Özlü T., Çan G. ve Bostan S. (2005) Hekimler Hasta Haklarını Ne Kadar Biliyorlar? Bir Tıp Fakültesindeki Asistan ve İntern Hekimlerin Bilgi Düzeyleri. Türkiye Klinikleri 13(2): 81-85. 32. Türk Dil Kurumu (2014) Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/ index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.567925ccba 8555. 34733907, Erişim tarihi: 29.05.2015. 33. Türk Tabipler Birliği (2013) Hasta haklarının tanımı ve gelişme süreci. https://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=984:hasta&catid=26:etik&Itemid=65, Erişim Tarihi: 12.01.2016. 34. Ünalan D., Öztürk A., Tolga Y., Taşdelen C., Yazlak Z., Öğüt E., Gündüz E. ve Elmalı F. (2007) Kayseri Devlet Hastanesi’nden poliklinik hizmeti alan SSK mensubu erişkin hastalarda memnuniyet durumu. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 3(8): 85-98. 35. Webster’s New World Dictionary (1986). Prentice-Hall, New York. 36. WHO (2000) World Health Report 2000 - Health Systems: Improving Performance. Geneva. 37. Wikipedia (2015) Mahrem. Erişim tarihi: 01 Aralık 2015 https://tr.wikipedia. org/wiki/Mahrem. 38. Wilen Berg J. (2011) Patient Confidentiality: Privacy and Public Health. http://www.thedoctorwillseeyounow.com/ content/bioethics/art3401.html, Erişim tarihi: 03.12.2015. 39. Williams J. I. (1971) Problmens of measuring social class in a public health agency. Canadian Journal of Public Health 62(6): 490-495. 40. Zencir G., Erdal E. ve Zencir M. (1999) Hekim ve Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Tutumlarının İncelenmesi. I. Ulusal Tıbbi Etik Kongresi Bildiriler Kitabı, ss. 105–13, Kocaeli.