Covid-19 Vaccine Discussions on Social Media: Ekşi Sözlük Example

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 2, 347 - 360, 23.06.2021

Ahmet Önder Porsuk , Çiğdem Cerit

Öz

The vaccination debate has been going on since its first discovery. Today, there are intense discussions about COVID-19 vaccines. The widespread use of social media has accelerated discussions, and sometimes it has paved the way for the rapid spread of incorrect information. The aim of this study is to review the titles in Ekşi Sözlük, one of the most followed social media platforms in our country, to understand the trends about COVID-19 vaccines, which are considered as one of the most important elements of getting rid of the COVID-19 pandemic, and to bring them to the attention of the relevant people by making inferences from a public health perspective. The study covers between 21.01.2020, the date of the first title on COVID-19 vaccines in Ekşi Sözlük and 14/01/2021, the date of commencement of mass vaccination in Turkey. 1142 titles were included in the study (N=1142). 58.2% of the titles reviewed were categorized as "Speculation", 24.9% as "Discussion", 11.3% as "Humor" and 5.6% as "News". It is observed that the number of titles opened in December 2020, when discussions about vaccine supply were intense in our country, was statistically significantly higher than in other months (p<0.001). As a result of our study, it has been concluded that everyone who aims to correctly inform the society should not ignore platforms such as Ekşi Sözlük in order to establish interactive and dialogue-based communication.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Ekşi Sözlük (Sour Dictionary), Public health, Social Media, Vaccine

SOSYAL MEDYADA COVID-19 AŞISI TARTIŞMALARI: EKŞİ SÖZLÜK ÖRNEĞİ

Öz

İlk keşfedildiği günlerden beri aşılarla ilgili tartışma sürmektedir. Günümüzde de COVID-19 aşıları hakkında yoğun tartışmalar yaşanmaktadır. Sosyal medyanın yaygın kullanımı tartışmaları hızlandırmış, bazen doğru olmayan bilgilerin de hızla yayılmasına zemin hazırlamıştır. Bu çalışmanın amacı, ülkemizin en çok takip edilen sosyal medya platformlarından biri olan Ekşi Sözlük’te açılan başlıkları inceleyerek, COVID-19 pandemisinden kurtulmanın en önemli unsurlarından biri olarak düşünülen COVID-19 aşıları hakkındaki eğilimleri anlamak ve halk sağlığı bakış açısıyla çıkarımlar yaparak ilgililerin dikkatine sunmaktır. Çalışma, Ekşi Sözlük’te COVID-19 aşılarıyla ilgili ilk başlığın açıldığı 21.01.2020 ve Türkiye’de kitlesel aşılamaların başladığı 14.01.2021 tarihleri arasını kapsamaktadır. 1142 başlık çalışmaya dâhil edilmiştir (N=1142). İncelenen başlıklardan %58,2’si (n=665) “Spekülasyon” , %24,9’u (n= 284) “Tartışma” %11,3’ü (n= 129) “Mizah” ve %5,6’sı (n= 64) “Haber” olarak kategorize edilmiştir. Ülkemizde aşı temini ile ilgili tartışmaların yoğun yaşandığı 2020 yılı Aralık ayında açılan başlık sayısının diğer aylara göre istatistiki olarak önemli oranda yüksek olduğu görülmektedir (p<0,001). Çalışmamızın sonucunda, toplumu doğru bilgilendirmeyi amaçlayan herkesin etkileşimli ve diyaloğa dayalı iletişim kurmak için Ekşi Sözlük gibi platformları göz ardı etmemeleri gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aşı, Covid-19, Ekşi Sözlük, Halk sağlığı, Sosyal Medya

Kaynakça

• Akkılıç, S. (2018). Bir ötekileştirme mecrası olarak sosyal medya: Ekşi sözlük ve Ermeniler (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Alp, H. (2016). Çingenelere Yönelik Nefret Söyleminin Ekşi Sözlük’te Yeniden Üretilmesi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 3(2), 143-172.
• Aslan, R. (2020). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve Covid-19. Ayrıntı Dergisi, 8(65), 35-41.
• Aydın, A. (2020). Post-truth dönemde sosyal medyada dezenformasyon: Covid-19 (yeni koronavirüs) pandemi süreci. Asya Studies, 4(12), 76-90.
• Badur, S. (2011). Aşı karşıtı gruplar ve aşılara karşı yapılan haksız suçlamalar. ANKEM, 25(ek-2), 82-86.
• Berg, B. L., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bı̇lgı̇n Ülken, F., & Yüce, N. (2020). Yeni medyada kadın bedenine yönelik ayrımcılık: Ekşi sözlük örneği. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 40-79.
• Bozkurt, B. H. (2018). Aşı reddine genel bir bakış ve literatürün gözden geçirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 8(1), 71-76.
• Cerrah, L., & Baran, M. (2020). Katılımcı sözlüklerde yaşlı ve yaşlılık algısı. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 99-126.
• Chen, H., Guo, J., Wang, C., Luo, F., Yu, X., Zhang, W., ... & Zhang, Y. (2020). Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. The Lancet, 395(10226), 809-815.
• Cinelli, M., Quattrociocchi, W., Galeazzi, A., Valensise, C. M., Brugnoli, E., Schmidt, A. L., ... & Scala, A. (2020). The covid-19 social media infodemic. Scientific Reports, 10(1), 1-10.
• Erkekoğlu, P., Köse, S. B. E., Balcı, A., & Yirün, A. (2020). Aşı kararsızlığı ve COVID-19’un etkileri. Literatür Eczacılık Bilimleri Dergisi, 9(2), 208-220.
• Gölbaşı S., & Metı̇ntas S. (2020). COVID-19 pandemisi ve infodemi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(Special Issue), 126-137.
• Gürel, E., & Yakın, M. (2007). Ekşi sözlük: Postmodern elektronik kültür. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(4), 202-220.
• Güneş, A. (2009). Mizah dergilerinde ve internette küfürlü sözlerin yazımları. Acta Turcica, 2(1), 62-67.
• Harmancı, H. (2019). Sosyal medya ve halk sağlığı. İçinde Piyal B, Editör. 21. Yüzyılda Halk Sağlığı: Değişen Dünya, Değişen Sorunlar (1. Bs.), ss: 84-88. Ankara: Türkiye Klinikleri.
• Hatun, O., Dicle, A. N., & Demirci, İ. (2020). Koronavirüs salgınının psikolojik yansımaları ve salgınla başa çıkma. Turkish Studies, 15(4), 531-554.
• Haverkate, M., D’Ancona, F., Giambi, C., Johansen, K., Lopalco, P. L., Cozza, V., Appelgren, E., VENICE project gatekeepers and contact points (2012). Mandatory and recommended vaccination in the EU, Iceland and Norway: Results of the VENICE 2010 survey on the ways of implementing national vaccination programmes. Eurosurveillance, 17(22), 20183.
• Heyerdahl, L. W., Vray, M., Leger, V., Le Fouler, L., Antouly, J., Troit, V., & Giles-Vernick, T. (2021). Evaluating the motivation of Red Cross Health volunteers in the COVID-19 pandemic: A mixed-methods study protocol. BMJ Open, 11(1), e042579.
• IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması Gemius (2019, 15 Ocak). Aralık overnight 2019 top 20 listeleri. https://www.iabturkiye.org/ UploadFiles/TopTwentyFiles/Internet_audiencetoplist _12_2019_Overnight.pdf
• IAC (Immunization Action Coalition) (2019, January 15) Vaccine information you need, how vaccines work. https://vaccineinformation.org/how-vaccines-work/
• Johnson, N. F., Velásquez, N., Restrepo, N. J., Leahy, R., Gabriel, N., El Oud, S., Zheng, M., Manrique, P., Wuchty, S., & Lupu, Y. (2020). The online competition between pro- and anti-vaccination views. Nature, 582(7811), 230-233.
• Kahraman, E., & Altındı̇ş, M. (2020). COVID-19 Aşıları; Pandemide Sona Doğru. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 4(3), 240-249.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kardeş, S., Banko, Ç., & Akman, B. (2017). Sosyal medyada suriyeli sığınmacılara yönelik algı: Bir sözlük değerlendirmesi. Göç Dergisi, 4(2), 185-200.
• Kavaklı, N. (2019). Yalan haberle mücadele ve internet teyit/doğrulama platformları. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 663-682.
• Kutlu, R. (2017). Çocukluk çağı aşıları childhood vaccinations. Turkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 8(5), 311–318.
• Memiş Doğan, M., & Düzel, B. (2020). Covid-19 özelinde korku-kaygı düzeyleri. Turkish Studies, 15(4), 739-752.
• Özata, F., & Kapusuz, S. (2019). Aşı kararsızlığı ve aşı reddi konusuna sosyal pazarlama bakış açısından çözüm önerileri. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 65-83.
• Puri, N., Coomes, E. A., Haghbayan, H., & Gunaratne, K. (2020). Social media and vaccine hesitancy: New updates for the era of COVID-19 and globalized infectious diseases. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 16(11), 2586–2593.
• Rhodes, M. E., Sundstrom, B., Ritter, E., McKeever, W. B. & McKeever, R. (2020) Preparing for A COVID-19 vaccine: A mixed methods study of vaccine hesitant parents. Journal of Health Communication, 25(10), 831-837.
• Sarıoğlu, E. B., & Turan, E. (2020). COVID-19 ile ilgili haberlerde bilginin yeniden üretilmesi sürecinin infodemik açıdan analizi. Turkish Studies, 15(6), 819-837.
• Soğukdere, Ş., & Öztunç, M. (2020). Sosyal medyada koronavirüs dezenformasyonu. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 59-85.
• Susar, A. F., & Narin, B. (2013). Sosyal paylaşımın tecimselleştirilmesi bağlamında internet reklamcılığı: Ekşi sözlük örneği. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 2(3), 53-66.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2021, 15 Ocak). Genel koronavirüs tablosu. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66935/genel-koronavirus-tablosu.html
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2021, 15 Ocak). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• WHO (World Health Organization). (2020a). Subject in focus: Developing trans-disciplinary science: Infodemiology, the science behind infodemic management. Situation Report-169. 7 July 2020. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200707-covid-19-sitrep-169.pdf?sfvrsn=c6c69c88_2
• WHO (World Health Organization). (2013). What in fluences vaccine acceptance: A model of determinants of vaccine hesitancy. 15.11.2021. https://www.who.int/immunization/sage/ meetings/2013/april/1_Model_analyze_driversofvaccineConfidence_22_March.pdf?ua=1
• WHO (World Health Organization). (2020b). Novel coronavirus (2019-nCoV) situation report -22. 15.01.2021 https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200211-sitrep-22-ncov.pdf?sfvrsn=fb6d49b12
• WHO (World Health Organization). (2021a, January 15). WHO coronavirus disease (COVID-19) dashboard. https://covid19.who.int/
• WHO (World Health Organization). (2021b, January 15). Types of vaccine. WHO. Module 1: Introduction to vaccine safety. http://vaccine-safety-training.org/types-of-vaccine-overview.html
• Wilson, S. & Wiysonge, C. (2020). Social media and vaccine hesitancy. BMJ British Medical Journal. 5(10), e004206.
• Yalçın N. (2015). Sosyal medyada simgesel şiddet: Ekşi sözlük örneği (Yüksek Lisans Tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Yavuz E. (2020). COVID-19 aşıları. Türk Aile Hekimleri Dergisi 24(4), 227-234.
• Yıldırım, A. (2014). Bir halkla ilişkiler aracı olarak twitter: T.C. Sağlık Bakanlığı örnek incelemesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(4), 234-253.
• Yıldırım, O., & Başer, E. (2016). İnternetin girişimciliği kapsamında değişen enformasyon siteleri üzerine bir değerlendirme. Global Media Journal TR Edition, 6(12), 172-200.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, İ. (2020). Sosyal medya salgını: Türkiye'de koronanın mizahi yönü. Kültür Araştırmaları Dergisi, 6, 150-172.
• Yiğit, T., Oktay, B. Ö., Özdemir, C. N., Moustafa Pasa, S. (2020). Aşı karşıtlığı ve fikri gelişimi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(53), 1244-1261.