SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MOBBİNG ALGILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 4, 793 - 812, 27.12.2021

Gülfer Büyüktaş Gayır , Zübeyir Özçelik

Öz

Psikolojik terör ve/veya duygusal taciz olarak da adlandırılan mobbing, kişiyi çalışma ortamından uzaklaştırıcı, gözden düşürücü, utanç verici asılsız iddialar ile kişiye zarar verme niyetinde olan sistemli veya sistemsiz, birey veya grup davranışlarıdır. Bazı mesleklerde çalışanların şiddet olgusu ile yani “bireysel terör” ile karşılaşma riskleri, diğer meslek mensuplarına göre daha fazladır. Bu meslek mensuplarından biri de sağlık çalışanlarıdır. Bu çalışmanın amacı, “Diyarbakır ili Selahattin Eyyubi Devlet Hastanesi ve Çocuk Hastalıkları Hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarının demografik özellikleri ile mobbing algılarının demografik özelliklerine göre dağılımını” irdelemektir. Çalışmanın evreni, Diyarbakır il merkezinde bulunan iki kamu hastanesinde görev yapan 1040 sağlık çalışanından oluşmaktadır. Tesadüfî örnekleme yöntemiyle seçilen 190 sağlık çalışanı bu araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama amacıyla nicel yaklaşım çerçevesinde anket yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; “Katılımcıların yaşı ile mobbinge uğrama algısının alt boyutlarından biri olan Kendini Gösterme/ İletişime Yönelik Saldırı algısı arasında ve katılımcıların eğitim düzeyi ile Kendini gösterme/ İletişime Yönelik Saldırı ve Mesleki Duruma Yönelik Saldırı algıları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki” bulunmuştur. Bununla birlikte; diğer demografik özellikler ile mobbing algıları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki” bulunamamıştır. Kanun yapıcıların, sendika ve sivil toplum örgütlerinin mobbing konusunda daha duyarlı olarak el birliği ile yeni düzenlemeler yapmaları gerektiği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik terör, Sağlık çalışanı ve yıldırma, Mobbing

A RESEARCH ON THE PERCEPTIONS OF MOBBING OF HEALTHCARE PROFESSIONALS

Öz

Mobbing, known as psychological terror and/or emotional harassment, is systematic or unsystematic individual or group behaviors that intend to harm the person with unfounded claims that are disgraceful, disgraceful and embarrassing. Those working in some professions are more likely to encounter a phenomenon of violence, namely “individual terror”, compared to other professionals. One of the members of this profession is healthcare workers. The aim of this study is to examine the demographic characteristics of healthcare professionals working in Diyarbakır Selahattin Eyyubi State Hospital and Pediatrics Hospital and the distribution of mobbing perceptions by demographic characteristics. The population of the study consists of 1040 healthcare professionals working in two public hospitals in the city center of Diyarbakır. The sample of the study, on the other hand, consists of 190 healthcare professionals selected by the random sampling method. In the study, the survey method was used in the quantitative approach for data collection. As a result of the analysis made; "A statistically significant relationship was found between the age of the sample and the perception of Self-Presentation / Attack Against Communication, which is one of the sub-dimensions of the perception of being mobbed, and between the sample's education level and perceptions of Self-Expression / Attack on Communication and Attack on Professional Situation". Whereas; there was no statistically significant relationship with other variables. However, no relationship was found between other demographic characteristics and mobbing. It is evaluated that laws maker, unions and civil society have to be more sensitive againist to mobbing.

Anahtar Kelimeler

Psychological terror, Health employee and mobbing, Mobbing

Kaynakça

• Ay, F., Tağraf, H., Özkan, A., M., & Özşahin F. (2016). Sağlık kurumlarında mobbing ve örgütsel sessizliğe etkisi. Akademik Bakış Dergisi, 58, 816-837.
• Bülbül, P. Ö., Ünal, E., Bozaykut, T., Korkmaz, M., & Yücel, A. S. (2013). Sağlık çalışanlarında mobbing: kamu ve özel sağlık kurum çalışanlarının karşılaştırmalı Türkiye örneği. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık Ve Tıp Bilimleri Dergisi, 7(3), 1-21.
• Carlson, N. V., Healy, S. D., & Templeton, C. N. (2018). Mobbing. Current Biology, 28(18), 1081-1082.
• Cebe, F. (2019). İşyerinde yıldırma mağdurlarının benlik saygısı, çatışma eğilimi, işlemsel adalet algısı ve travma açısından incelenmesi [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Chappell, D., & Di Martino, V. (2006). Violence at work. International Labour Organization, USA. Cornoiua, T. S., & Gyorgy, M. (2013). Mobbing in organizations. benefits of identifying the phenomenon. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 78, 708-712.
• Çarıkçı, İ., & Yavuz, H. (2009). Çalışanlarda mobbing (psikolojik şiddet) algısı: Sağlık sektörü çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 47-62.
• Çelebi, N., & Kaya, G. T. (2014). Öğretmenlerin maruz kaldığı mobbing (yıldırma): Nitel bir araştırma. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 5(9), 43-66.
• Çögenli, M. Z. (2018). Bir meslek hastalığı: Akademi ve mobbing. Eğitim Yayınevi, Konya. Çögenli, M.Z., & Asunakutlu, T. (2014). Akademisyenlere yönelik mobbing ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması, Usak University Journal of Social Sciences 7(2), 92-105.
• Devlin, E. S. (2007). Crisis management planning and execution. Auerbach Publications, USA.
• Duffy, M., & Len, S. (2014). Overcoming mobbing, a recovery guide for workplace aggression. Oxford University Press, USA.
• Flores, T., Mara, M., Luis, A., Rivas, T., & Fernando, L. V. (2014). Mobbing: A theoretical model quantifying factors affecting the role of women executives in the institutions of public education in Mexico. Contaduría y Administración, 59(1), 195-228.
• Gök, S. (2013). İşyerinde psikolojik tacizin türleri ve tacizle kurumsal mücadele. 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı Bildiriler Kitabı, Ankara.
• Görgülü, N., Beydağ, K. D., Şensoy, F., & Kıyak, M. (2014). The effects of mobbing (bullying) on health employes. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 152, 503-509.
• Karaca, E. G. (2019). Hastane eczacılarında psikolojik yıldırmaya (mobbinge) maruziyetin, örgüt bağlılığı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: İzmir ili kamu ve üniversite hastaneleri örneği [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karakaş, S. A. (2011). Mobbinge maruz kalan hemşirelere verilen atılganlık eğitiminin mobbingle baş etmeye etkisi [Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Karakuş, N., Erbay, P., & Yüksel, M. (2013). Çalışma Psikolojisi boyutuyla mobbinge yaklaşım ve öneriler. 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı Bildiriler Kitabı, Ankara.
• Karavardar, G. (2009). İş yaşamında psikolojik yıldırma ve psikolojik yıldırmaya direnç gösteren kişilik özellikleri ile ilişkisi [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kocaman, F., & Akçakanat, T. (2019). Hekimlerde mobbing ve öfke. Hiper Yayın, İstanbul.
• Konaklı, T. (2011). Üniversitelerde yıldırma ve kültürel değerlerin yıldırma ile başa çıkma yaklaşımlarına etkisi [Doktora Tezi]. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Leymann, H., & Gustafsson, A. (1996). Mobbing at work and the development of post-traumatic stress desorders. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 251-275.
• Liebler, J., Gratto, & McConnell, C. R. (2017). Management principles for health professionals (2nd ed.). Jones-Bartlett Learning, USA.
• Manotas, E. M. A. (2015). Mobbing in organizations: Analysis of particular cases in a higher education institution. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 191, 1607-1612.
• Öntürk, Y. (2019). Akademisyenlere yönelik mobbing davranışları ile iş yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi [Doktora Tezi]. Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Rosa, R., Blanca, G., Ignacio, A., Martínez, M., & Cox, J. L. (2014). The hidden face of mobbing behavior survey application of the cisneros inventory in a maquila facility in Mexico. Contaduría y Administración, 59(1), 175-193.
• Tınaz, P. (2013). Çalışma psikolojisi boyutlarıyla mobbing tanım ve tanı. 1. Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı Bildiriler Kitabı, Ankara.
• Tınaz, P. (2016). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing). Beta Yayınları, İstanbul.
• Vartia, M. (2003). Workplace bullying- A study on the work envirounment, well-being and health. Finnish Institute of Occupational Health, Helsinki.
• Yiğitbaş, Ç., & Deveci S.E. (2011). Sağlık çalışanlarına yönelik mobbing. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 11(42), 23-28.