SAĞLIK PROFESYONELLERİNİN MERHAMET YORGUNLUĞU DÜZEYİNİN HASTA GÜVENLİĞİNE ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 1, 139 - 154, 25.03.2022

Ayşe Gülen Ertümer , Elif Kaya

Öz

ÖZ
Merhamet, en basit tanımıyla acıma ve şefkat hissi anlamına gelmektedir. İnsan yaşamının söz konusu olduğu sağlık alanında en mühim görevi üstlenen sağlık profesyonellerinin hastalarına merhamet etmesi oldukça doğal bir durumdur. Gün içerisinde bakılan hasta sayısının fazla olması, hastaların acı ve ağrılarına sürekli tanık olma bu durumu etkilemektedir yani bu durum sağlık profesyonellerinde merhamet etmekten doğan bir yorgunluğa sebep olmaktadır. Oluşan bu yorgunluğun hasta güvenliği üzerinde etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada sağlık profesyonellerinin merhamet yorgunluğu düzeyinin hasta güvenliği üzerine etkisinin incelenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla hekim ve hemşirelerin merhamet yorgunluğu düzeyleri ve hasta güvenliği tutum algılamaları değerlendirilmiştir. Araştırmanın evreni, Isparta il merkezinde sağlık hizmeti sunan Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi ve Isparta Şehir Hastanesinde çalışmakta olan 1579 hekim ve hemşire oluşturmaktadır. Bu kapsamda 415 sağlık profesyoneline ulaşılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak seçilen Adams ve diğerleri tarafından geliştirilen Hür tarafından (2018) Türkçe’ye uyarlanan 13 maddeden oluşan “Merhamet Yorgunluğu-Kısa Ölçek” ve Sexton ve diğerleri tarafından geliştirilen, Baykal ve arkadaşları (2010) tarafından Türkçe’ye uyarlanan 46 maddelik “Hasta Güvenliği Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, sağlık profesyonellerinin merhamet yorgunluğu düzeyinin hasta güvenliği tutumunu negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Merhamet, Merhamet Yorgunluğu, Hasta Güvenliği., Sağlık Profesyonelleri

Destekleyen Kurum

Bilimsel Araştırma Projesi

Proje Numarası

SYL-2019-6945

THE EFFECT OF COMPASSION FATIGUE LEVEL OF HEALTH PROFESSIONALS ON PATIENT SAFETY

Öz

Compassion, in its simplest definition, is a feeling of pity and kindness. It is quite natural that healthcare professionals, who assume the most important role in the field of health where human life is concerned, have compassion on their patients. The fact that the number of patients cared during the day is high and the constant witness to the pain and soreness of the patients affects this situation, so this causes a fatigue caused by compassion in the health professionals. This fatigue is thought to have an effect on patient safety. In this study, investigate the effect of compassion fatigue level on health safety culture of health was aimed. For this purpose, compassion fatigue levels and patient safety attitude perceptions of physicians and nurses were evaluated. The population of the study consists of 1579 physicians and nurses working in Süleyman Demirel University Research and Application Hospital and Isparta City Hospital, which is active in Isparta city center. In this context, 415 health professionals were reached. "Compassion Fatigue-Short Scale" which is consist of 13 items, developed by Adams et al adaptation by Hür (2018)to Turkish and "Safety Attitudes Questionnaire" which is consist 46 items, developed by Sexton et al and adaptation by Baykal (2010) were used as data collection tools. According to the results of the research, it is shown compassion fatigue level of health professionals has a negative affects patient safety attitude. It was determined that compassion fatigue of health professionals did not differ according to age, gender, marital status, income status, number of years in the profession and hospital service period. On the other hand, it was found that the health care professionals' patient safety attitude differ according to the variables of age, marital status, income status and number of years in the profession.

Anahtar Kelimeler

Compassion, Compassion Fatigue, Patient Safety, Health Professionals

Proje Numarası

SYL-2019-6945

Kaynakça

• Adanır, A. (2019). Onkoloji ve palyatif bakım kliniklerinde çalışan hemşirelerin merhamet yorgunluğu ve stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesi (Tez No. 56350). Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Akalın, H. E. (2014). Hasta güvenliği: Değişen paradigma. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi,32, 64-67.
• Altındiş, M. (2014). Hasta güvenliği ve komplikasyonlar. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 32,68-73.
• Altuntaş, H. (2011). Merhamet ve şefkat çağrısı içinde Hz. Peygamber ve merhamet eğitimi. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınevi.
• Aycock, N. & Boyle, D. (2009). Interventions to manage compassion fatigue in oncology nursing.Clinical Journal of Oncology Nursing, 13(2),183-191.
• Aydın, E. (2001). Tıp etiğinde temel ilkeler. I. Ulusal Uygulamalı Etik Kongresi Kitabı, 12-13 Kasım, Ankara.
• Bahar, S. (2018). Cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin hasta güvenliğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Tez No. 519516). Yüksek lisans tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• Bal, G. (2019). Yoğun bakım hemşirelerinin hasta güvenliğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi(Tez No. 575984). Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Balık, H., (2014). Acil servislerde çalışan hemşirelerin hasta güvenliğine ilişkin tutumları (Tez No. 361548). Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Baykal, Ü., Şahin, N. H. & Altuntaş, S. (2010). Hasta Güvenliği Tutum Ölçeği’nin Türkçe ‘yeuyarlanması. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 7 (1), 39-45.
• Dinç S. & Ekinci M. (2019). Merhamet Yorgunluğu Kısa Ölçeği’nin Türkçe ‘ye uyarlanması, geçerlilik ve güvenirliği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(1), 192-202.
• Figley, C. R. (2002a). Compassion fatigue: Psychotherapists chronic lack of self care. Journal ofClinical Psychology, 58(11), 1433–1441.
• Figley, C. R. (2002b). Treating compassion fatigue. Routledge Taylor&Francis Group.
• Figley, C. R. (1995). Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized, Routledge Taylor&Francis Group.
• Güven, R. (2007). Dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamalarında hasta güvenliği kavramı. V. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi, 4-8 Nisan, Antalya.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2014). Pearson new international edition,British Library Cataloguing- in-Publication Data.
• Hansen, M. M., Durbin, J., Sinkowitz, R., Vaughn, A., Langowski, M. & Gleason, S. (2003). Do No Harm Provider Perceptions of Patient Safety. Journal of Nursing Administration, 33(10), 507- 508. Hem, M. H. & Heggen K. (2004). Is compassion essential to nursing practice? Contemp Nurse, 17(1-2),19-31.
• Jenkins, B. & Warren, N. A. (2012). Conceptanalysis: Compassion fatigue and effects upon critical care nurses. Critical Care Nursing Quarterly, 35, 388-395.
• Joinson, C. (1992). Coping with compassion fatigue. Nursing, 22(4), 116-121.
• Kan, İ. (1998). Biyoistatistik, Uludağ Üniversitesi Yayınları.
• Kalaycı, Ş. (Ed.) (2010). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri “güvenilirlik analizi”. Asil Yayın Dağıtım.
• Koca, F. (2018). Hemşirelerde merhamet yorgunluğu ve etkili faktörlerin incelenmesi (Tez No. 526352). Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Lombardo, B. & Eyre, C. (2011). Compassion fatigue: A nurse’s primer. The Online Journal Of İssues in Nursing, 16(1), Manuscript 3.
• Mcholm, F. (2006). Rx For Compassion Fatigue. Journal of Christian Nursing, 23(4), 12-19.
• Özan, A. (2019). Yoğun bakım hemşirelerinde merhametin ve merhamet yorgunluğunun belirlenmesi(Tez No. 534288). Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Özensel, E. & Koçak, A. (2004). Hekimler ve hekimlik: Hekimlerin mesleki görüş ve tutumları-iş doyumları ve tükenmişlik düzeyleri. Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Özer, Ö., Şantaş, F., Gün, Ç., & Şentürk, S. (2017). Hemşirelerin hasta güvenliği tutumlarına ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2),161-168.
• Özkan, Z. (2011). 66 soruda sağlıkta iletişim gücü. Optimist Yayım ve Dağtım.
• Özmen, E. (2019, Haziran 19). Hekimden merhamet duygusunu alın, geriye neyi kalır ki?,https://www.medimagazin.com.tr/authors/erol-ozmen/tr-hekimden-merhamet-duygusunu-alingeriye-neyi-kalir-ki-72-47-3197.html.
• Pfifferling, J. H. & Gilley, K. (2018, Kasım 26). Overcoming compassion fatigue. Family Practice Management, 7(4), 39-44.
• Schopenhauer, A. (2007). Merhamet (Z. Kocatürk, Çev.). Dergâh Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2009). Hukuk, ahlak ve siyaset üzerine, (A. Aydoğan, Çev.). Say Yayınları.
• Showalter, S. E. (2010). Compassion fatigue: What is it? Why does it matter? Recognizing the symptoms, acknowledging the ımpact, developing the tools to prevent compassion fatigue, and strengthen the professional already suffering from the effects. American Journal of Hospice & Palliative Medicine, 27(4), 239-242.
• Söğüt, M.T. (2019). Ameliyathane çalışanlarında ekip çalışması tutumu ile hasta güvenliği tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 607887). Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• The Joint Commission. (2019). National patient safety goals effective: Hospital accreditation program.
• Todaro-Franceschi, V. (2013). Compassion fatigue and burnout in nursing: enhancing professional quality of life. Springer Publishing Company.
• World Health Organization. (2017). Patient safety: Making health care safer.
• Yılmaz, A., Işık, O., & Akça, N. (2017). Hastane çalışanlarının hasta güvenliği tutumu algı düzeylerinin belirlenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(1), 69-80.
• Yeşil, A., Aker, A. T. & Sezgin, U. (2009). Hemodiyaliz tedavisi gören hastalara bakım veren ekipte ruhsal belirtiler. Düşünen Adam, 22 (1-4), 9-17.