Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 3, 643 - 654, 27.09.2022

Öz

Birçok alanda olduğu gibi sağlık hizmetleri alanında da teknolojideki ilerlemelerin etkisiyle önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bu gelişmelerden birisi de hekim randevusu alma yöntemlerinde gerçekleşmiştir. Geleneksel olarak hekim randevuları, sağlık kurumu telefonla aranarak ya da bizzat sağlık kurumuna başvurularak alınmakta iken günümüzde bu yöntemlere ek olarak internet tabanlı randevu sistemleri de aktif şekilde kullanılmaktadır. İnternet tabanlı randevu sistemlerinin hem hastalar hem de sağlık kurumları açısından önemli faydaları bulunmaktadır. Ancak bu sistemlerin kullanımı kullanıcıların bireysel özelliklerine bağlı olarak değişebilmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yürütülen Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması’na (HBTA) katılan 19389 bireyin sosyo-demografik özelliklerinin (cinsiyet, yaş, eğitim, hanehalkı aylık gelir, yaşanılan bölge, çalışma durumu ve internet kullanım sıklığı) internetten hekim randevusu alma davranışı üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmadaki katılımcıların %33,4’ünün interneti bir hekimden randevu almak amacıyla kullandığı belirlenmiştir. Bu çalışmada, yaş, gelir, eğitim durumu, yaşanılan bölge, çalışma durumu ve internet kullanım sıklığı değişkelerinin internet üzerinden hekim randevusu alma davranışı üzerinde istatistiki açıdan anlamlı etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Cinsiyetin ise istatistiki açıdan anlamlı bir etkisinin bulunmadığı saptanmıştır. Bu doğrultuda bireysel özellikler dikkate alınarak, internet tabanlı randevu sistemlerinin toplum ve bireyler tarafından yaygın şekilde kullanılabilmesi için çeşitli müdahalelere ihtiyaç olduğu ortaya koyulmuştur.

Kaynakça

  • AlHajeri, K. K., Al-Hashimi, M., Badawi, S., & Hamdan, A. (2021). The impact of the online patient appointment system on the quality of health and medical services. A. Hamdan, A. E. Hassanien, R. Khamis, B. Alareeni, A. Razzaque, B. Awwad (Eds.), In Applications of Artificial Intelligence in Business, Education and Healthcare (pp. 239-253). Springer, Cham.
  • Andreassen, H. K., Bujnowska-Fedak, M. M., Chronaki, C. E., Dumitru, R. C., Pudule, I., Santana, S., Voss, H., & Wynn, R. (2007). European citizens' use of E-health services: a study of seven countries. BMC Public Health, 7(1), 1-7.
  • Anıl, B., & Köksal, E. (2016). Türkiye’de interneti kimler, ne için kullanıyor?. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 1-13.
  • Ascione, R. (2021). The future of health: How digital technology will make care accessible, sustainable, and human. John Wiley & Sons.
  • Cao, W., Wan, Y., Tu, H., Shang, F., Liu, D., Tan, Z., Sun, C., Ye, Q., & Xu, Y. (2011). A web-based appointment system to reduce waiting for outpatients: A retrospective study. BMC Health Services Research, 11(1), 1-5.
  • Demirci, Ş. (2019). Sağlığın dijitalleşmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 710-721.
  • Demirci, Ş., & Uğurluoğlu, Ö. (2020). Dijital pazarlama kanalları: Özel sağlık kuruluşlarına yönelik bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 339-351.
  • Dorn, S. D. (2015). Digital health: Hope, hype, and Amara’s Law. Gastroenterology, 149(3), 516-520.
  • Eurostat. (2022, Mart 22). ICT usage in households and by individuals. https://ec.europa.eu/eurostat/web/digital-economy-and-society/data/database
  • Ganguli, I., Orav, E. J., Lupo, C., Metlay, J. P., & Sequist, T. D. (2020). Patient and visit characteristics associated with use of direct scheduling in primary care practices. JAMA Network Open, 3(8), 1-10.
  • Genç, Ç. (2019). Özel hastanelerin kurumsal iletişim faaliyetlerinde kurumsal web sitelerinin kullanımı. Selçuk İletişim, 12(2), 879-913.
  • Google/Compete Hospital Study. (2012, Mart 22). The digital journey to wellness. https://www.thinkwithgoogle.com/_qs/documents/684/the-digital-journey-to-wellness-hospital-selection_research-studies.pdf
  • Grain, H., Martin-Sanchez, F., & Schaper, L. K. (2014). Investing in e-health: People, knowledge and technology for a healthy future: Selected papers from the 22nd Australian National Health Informatics Conference (HIC 2014) (Vol. 204). IOS Press.
  • Hale, T. M. (2013). Is there such a thing as an online health lifestyle? Examining the relationship between social status, internet access, and health behaviors. Information, Communication & Society, 16(4), 501-518.
  • Harper, P. R., & Gamlin, H. M. (2003). Reduced outpatient waiting times with improved appointment scheduling: a simulation modelling approach. OR Spectrum, 25(2), 207-222.
  • Hilbe, J. M. (2016). Practical guide to logistic regression. Chapman and Hall/CRC.
  • Hosmer Jr, D. W., Lemeshow, S., & Sturdivant, R. X. (2013). Applied logistic regression. John Wiley & Sons.
  • Kurşun, A., & Kaygısız, E. G. (2018). Merkezi hekim randevu sistemi (MHRS) uygulamalarına yönelik memnuniyet ve erişilebilirlik düzeyinin belirlenmesi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4), 401-409.
  • Lundgren, A., Randall, L., & Norlén, G. (2020). State of the Nordic Region 2020–Wellbeing, health and digitalisation edition. Nordic Council of Ministers.
  • Montagnier, P., & Vincenzo, S. (2011). The determinants of ICT expenditures by households: A micro data analysis. Statistika: Statistics and Economy Journal, 48(2), 60-77.
  • Parmar, V., Large, A., Madden, C., & Das, V. (2009). The online outpatient booking system'choose and book'improves attendance rates at an audiology clinic: a comparative audit. Journal of Innovation in Health Informatics, 17(3), 183-186.
  • Pekgör, S., Eryılmaz, M. A., Solak, İ., Pekgör, A., Yaka, H., Kaya, İ. F. K., Korkusuz, D., Mercan, S., Bolatkale, K., & Koç, M. (2017). Evaluation of factors affecting the use of the Central Physician Appointment System. Southern Clinics of Istanbul Eurasia, 28(3), 204-211.
  • Peňa, J. L. M., & Gil, O. M. (2007). E-Health for patient empowerment in Europe. Ministerio de Sanidad y Consumo, Instituto de Salud Carlos III.
  • Pew Research Center. (2010, Kasım 24). Use of the internet in higher-income households. https://www.pewresearch.org/internet/2010/11/24/use-of-the-internet-in-higher-income-households/
  • Praveena, M. A., Krupa, J. S., & SaiPreethi, S. (2019, March). Statistical analysis of medical appointments using decision tree. In 2019 Fifth International Conference on Science Technology Engineering and Mathematics (ICONSTEM) (Vol 1, pp. 59-64). IEEE.
  • Sağlık Bakanlığı. (2022, Mart 21). Merkezi hekim randevu sistemi. https://www.mhrs.gov.tr/hakkimizda.html
  • TÜİK. (2022, Mart 28). İstatistiki bölge birimleri sınıflaması düzey 1’e ve cinsiyete göre bireylerin internet kullanım oranı. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Bilim,-Teknoloji-ve-Bilgi-Toplumu-102
  • Ucar, I., Gramaglia, M., Fiore, M., Smoreda, Z., & Moro, E. (2021). News or social media? Socio-economic divide of mobile service consumption. Journal of the Royal Society Interface, 18(185), 1-11.
  • Ünsal, M. G., & Nazman, E. (2020). Investigating socio-economic ranking of cities in Turkey using data envelopment analysis (DEA) and linear discriminant analysis (LDA). Annals of Operations Research, 294(1), 281-295.
  • Xie, H., Prybutok, G., Peng, X., & Prybutok, V. (2020). Determinants of trust in health information technology: An empirical investigation in the context of an online clinic appointment system. International Journal of Human–Computer Interaction, 36(12), 1095-1109.
  • Yin, R., & Neyens, D. M. (2020). Online health resource use by individuals with inflammatory bowel disease: Analysis using the national health interview survey. Journal of Medical Internet Research, 22(9), 1-11.
  • Zhang, M., Zhang, C., Sun, Q., Cai, Q., Yang, H., & Zhang, Y. (2014). Questionnaire survey about use of an online appointment booking system in one large tertiary public hospital outpatient service center in China. BMC Medical Informatics and Decision Making, 14(1), 1-11.
  • Zhang, X., Yu, P., Yan, J., & Spil, T. A. (2015). Using diffusion of innovation theory to understand the factors impacting patient acceptance and use of consumer e-health innovations: a case study in a primary care clinic. BMC Health Services Research, 15(1), 1-15.
  • Zhao, P., Yoo, I., Lavoie, J., Lavoie, B. J., & Simoes, E. (2017). Web-based medical appointment systems: A systematic review. Journal of Medical Internet Research, 19(4), 1-9.

EVALUATION OF THE BEHAVIOR OF MAKING A PHYSICIAN APPOINTMENT ON THE INTERNET IN TERMS OF INDIVIDUAL CHARACTERISTICS

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 3, 643 - 654, 27.09.2022

Öz

As in many areas, important developments have been recorded in the field of health services with the effect of developments in technology. One of these developments has been in the methods of making physician appointments. Traditionally, physician appointments were taken by calling the health institution by phone or by applying to the health institution in person, but today, in addition to these methods, Internet based appointment systems are also actively used. Internet based appointment systems have important benefits for both patients and healthcare institutions. However, the use of these systems may vary depending on individual characteristics. In this context, in this study, it was aimed to examine the effect on making a physician appointment on the Internet of socio-demographic characteristics of 19389 individuals (gender, age, education, monthly household income, region of residence, working status and frequency of Internet use) who participated in the Survey on Information and Communication Technology (ICT) Usage in Households conducted by the Turkish Statistical Institute (TSI). It was determined that 33.4% of the participants used the Internet to make an appointment with a physician. In this study, it was determined that the variables of age, income, education level, region of residence, working status and frequency of Internet use had a statistically significant effect on the behavior of making physician appointments on the Internet. It was found that there was no statistically significant effect of gender. In this direction, considering individual characteristics, various interventions are needed so that internet-based appointment systems can be used widely by society and individuals.

Kaynakça

  • AlHajeri, K. K., Al-Hashimi, M., Badawi, S., & Hamdan, A. (2021). The impact of the online patient appointment system on the quality of health and medical services. A. Hamdan, A. E. Hassanien, R. Khamis, B. Alareeni, A. Razzaque, B. Awwad (Eds.), In Applications of Artificial Intelligence in Business, Education and Healthcare (pp. 239-253). Springer, Cham.
  • Andreassen, H. K., Bujnowska-Fedak, M. M., Chronaki, C. E., Dumitru, R. C., Pudule, I., Santana, S., Voss, H., & Wynn, R. (2007). European citizens' use of E-health services: a study of seven countries. BMC Public Health, 7(1), 1-7.
  • Anıl, B., & Köksal, E. (2016). Türkiye’de interneti kimler, ne için kullanıyor?. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 1-13.
  • Ascione, R. (2021). The future of health: How digital technology will make care accessible, sustainable, and human. John Wiley & Sons.
  • Cao, W., Wan, Y., Tu, H., Shang, F., Liu, D., Tan, Z., Sun, C., Ye, Q., & Xu, Y. (2011). A web-based appointment system to reduce waiting for outpatients: A retrospective study. BMC Health Services Research, 11(1), 1-5.
  • Demirci, Ş. (2019). Sağlığın dijitalleşmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 710-721.
  • Demirci, Ş., & Uğurluoğlu, Ö. (2020). Dijital pazarlama kanalları: Özel sağlık kuruluşlarına yönelik bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 339-351.
  • Dorn, S. D. (2015). Digital health: Hope, hype, and Amara’s Law. Gastroenterology, 149(3), 516-520.
  • Eurostat. (2022, Mart 22). ICT usage in households and by individuals. https://ec.europa.eu/eurostat/web/digital-economy-and-society/data/database
  • Ganguli, I., Orav, E. J., Lupo, C., Metlay, J. P., & Sequist, T. D. (2020). Patient and visit characteristics associated with use of direct scheduling in primary care practices. JAMA Network Open, 3(8), 1-10.
  • Genç, Ç. (2019). Özel hastanelerin kurumsal iletişim faaliyetlerinde kurumsal web sitelerinin kullanımı. Selçuk İletişim, 12(2), 879-913.
  • Google/Compete Hospital Study. (2012, Mart 22). The digital journey to wellness. https://www.thinkwithgoogle.com/_qs/documents/684/the-digital-journey-to-wellness-hospital-selection_research-studies.pdf
  • Grain, H., Martin-Sanchez, F., & Schaper, L. K. (2014). Investing in e-health: People, knowledge and technology for a healthy future: Selected papers from the 22nd Australian National Health Informatics Conference (HIC 2014) (Vol. 204). IOS Press.
  • Hale, T. M. (2013). Is there such a thing as an online health lifestyle? Examining the relationship between social status, internet access, and health behaviors. Information, Communication & Society, 16(4), 501-518.
  • Harper, P. R., & Gamlin, H. M. (2003). Reduced outpatient waiting times with improved appointment scheduling: a simulation modelling approach. OR Spectrum, 25(2), 207-222.
  • Hilbe, J. M. (2016). Practical guide to logistic regression. Chapman and Hall/CRC.
  • Hosmer Jr, D. W., Lemeshow, S., & Sturdivant, R. X. (2013). Applied logistic regression. John Wiley & Sons.
  • Kurşun, A., & Kaygısız, E. G. (2018). Merkezi hekim randevu sistemi (MHRS) uygulamalarına yönelik memnuniyet ve erişilebilirlik düzeyinin belirlenmesi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4), 401-409.
  • Lundgren, A., Randall, L., & Norlén, G. (2020). State of the Nordic Region 2020–Wellbeing, health and digitalisation edition. Nordic Council of Ministers.
  • Montagnier, P., & Vincenzo, S. (2011). The determinants of ICT expenditures by households: A micro data analysis. Statistika: Statistics and Economy Journal, 48(2), 60-77.
  • Parmar, V., Large, A., Madden, C., & Das, V. (2009). The online outpatient booking system'choose and book'improves attendance rates at an audiology clinic: a comparative audit. Journal of Innovation in Health Informatics, 17(3), 183-186.
  • Pekgör, S., Eryılmaz, M. A., Solak, İ., Pekgör, A., Yaka, H., Kaya, İ. F. K., Korkusuz, D., Mercan, S., Bolatkale, K., & Koç, M. (2017). Evaluation of factors affecting the use of the Central Physician Appointment System. Southern Clinics of Istanbul Eurasia, 28(3), 204-211.
  • Peňa, J. L. M., & Gil, O. M. (2007). E-Health for patient empowerment in Europe. Ministerio de Sanidad y Consumo, Instituto de Salud Carlos III.
  • Pew Research Center. (2010, Kasım 24). Use of the internet in higher-income households. https://www.pewresearch.org/internet/2010/11/24/use-of-the-internet-in-higher-income-households/
  • Praveena, M. A., Krupa, J. S., & SaiPreethi, S. (2019, March). Statistical analysis of medical appointments using decision tree. In 2019 Fifth International Conference on Science Technology Engineering and Mathematics (ICONSTEM) (Vol 1, pp. 59-64). IEEE.
  • Sağlık Bakanlığı. (2022, Mart 21). Merkezi hekim randevu sistemi. https://www.mhrs.gov.tr/hakkimizda.html
  • TÜİK. (2022, Mart 28). İstatistiki bölge birimleri sınıflaması düzey 1’e ve cinsiyete göre bireylerin internet kullanım oranı. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Bilim,-Teknoloji-ve-Bilgi-Toplumu-102
  • Ucar, I., Gramaglia, M., Fiore, M., Smoreda, Z., & Moro, E. (2021). News or social media? Socio-economic divide of mobile service consumption. Journal of the Royal Society Interface, 18(185), 1-11.
  • Ünsal, M. G., & Nazman, E. (2020). Investigating socio-economic ranking of cities in Turkey using data envelopment analysis (DEA) and linear discriminant analysis (LDA). Annals of Operations Research, 294(1), 281-295.
  • Xie, H., Prybutok, G., Peng, X., & Prybutok, V. (2020). Determinants of trust in health information technology: An empirical investigation in the context of an online clinic appointment system. International Journal of Human–Computer Interaction, 36(12), 1095-1109.
  • Yin, R., & Neyens, D. M. (2020). Online health resource use by individuals with inflammatory bowel disease: Analysis using the national health interview survey. Journal of Medical Internet Research, 22(9), 1-11.
  • Zhang, M., Zhang, C., Sun, Q., Cai, Q., Yang, H., & Zhang, Y. (2014). Questionnaire survey about use of an online appointment booking system in one large tertiary public hospital outpatient service center in China. BMC Medical Informatics and Decision Making, 14(1), 1-11.
  • Zhang, X., Yu, P., Yan, J., & Spil, T. A. (2015). Using diffusion of innovation theory to understand the factors impacting patient acceptance and use of consumer e-health innovations: a case study in a primary care clinic. BMC Health Services Research, 15(1), 1-15.
  • Zhao, P., Yoo, I., Lavoie, J., Lavoie, B. J., & Simoes, E. (2017). Web-based medical appointment systems: A systematic review. Journal of Medical Internet Research, 19(4), 1-9.
Toplam 34 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Şenol Demirci 0000-0001-8552-8151

Özgür Uğurluoğlu 0000-0002-9453-9925

Yayımlanma Tarihi 27 Eylül 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 25 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Demirci, Ş., & Uğurluoğlu, Ö. (2022). İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(3), 643-654.
AMA Demirci Ş, Uğurluoğlu Ö. İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. HSİD. Eylül 2022;25(3):643-654.
Chicago Demirci, Şenol, ve Özgür Uğurluoğlu. “İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 25, sy. 3 (Eylül 2022): 643-54.
EndNote Demirci Ş, Uğurluoğlu Ö (01 Eylül 2022) İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 25 3 643–654.
IEEE Ş. Demirci ve Ö. Uğurluoğlu, “İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ”, HSİD, c. 25, sy. 3, ss. 643–654, 2022.
ISNAD Demirci, Şenol - Uğurluoğlu, Özgür. “İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 25/3 (Eylül 2022), 643-654.
JAMA Demirci Ş, Uğurluoğlu Ö. İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. HSİD. 2022;25:643–654.
MLA Demirci, Şenol ve Özgür Uğurluoğlu. “İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, c. 25, sy. 3, 2022, ss. 643-54.
Vancouver Demirci Ş, Uğurluoğlu Ö. İNTERNET ÜZERİNDEN HEKİM RANDEVUSU ALMA DAVRANIŞININ BİREYSEL ÖZELLİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. HSİD. 2022;25(3):643-54.