HURDA TIBBİ CİHAZ KAZANIM SİSTEMİ UYGULAMA ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 1, 133 - 148, 22.03.2023

Hüsnü Uluçay , Ugur Fidan

Öz

Son zamanlarda kamuya ait hizmet alanlarında tasarruf artırıcı faaliyetlerin uygulanması otorite kurumlarca desteklenmektedir. Sağlık tesislerinin çoğu 7 gün 24 saat esası ile kesintisiz hizmet verdiği için bu alanda yapılabilecek tasarruf faaliyetlerinin çarpan etkisi de yüksek olacaktır. Tıbbi cihazlar da sağlık tesislerinde kesintisiz hizmet sağlayan ekipmanlardır. Bu sebeple tıbbi cihazların etkin ve verimli yönetimi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, belirli bir süreçte hurda tıbbi cihazlardan sökülen yedek parçalar ile kayda değer bir kazanım sağlanıp sağlamayacağının ortaya konulması amaçlanmaktadır. En büyük tıbbi cihaz tedarikçisi olan kamu sağlık tesislerinde hurdaya ayrılan tıbbi cihazların kullanılabilir yedek parçalarının tekrar kullanıma sunulmasının da tasarrufu artırıcı faaliyetler arasında değerlendirilebileceği irdelenmiştir. Çalışma yaklaşık 2.000 adet tıbbi cihaz envanterine sahip bir hastanede gerçekleştirilmiştir. Hurdaya ayrılan belirli tıbbi cihazların belirli parçaları özel olarak tasarlanan bir web uygulamasına yüklenerek sanal bir depo oluşturulmuştur. Dokuz aylık süreçte sanal depoya 50 adet yedek parça kayıt edilmiş olup; bu parçalardan 15 tanesi arızalanan cihazlar için kullanılmıştır. Oluşturulan sanal depoda bulunan yedek parçalar kullanılarak 14 adet tıbbi cihaz ortalama 1,5 günde onarılmıştır. Ayrıca yedek parça temin süresi dolduğu için parça tedarik edilemediği belirtilen 1 adet elektrokardiyografi cihazı hurdaya ayrılmamış; sanal depodan temin edilen parça ile onarılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, hurda tıbbi cihaz kazanım sisteminin mevcut hastane bilgi yönetim sistemlerine entegrasyonu ile geliştirilerek tüm sağlık tesislerince uygulanması durumunda hizmet sunumunda verimlilik, tasarruflu tıbbi cihaz yönetimi ve diğer bazı kazanımların elde edilebileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hurda Tıbbi Cihaz, TGAP, Kamuda Tasarruf, Hurda Parça Kazanım, HEK.

Teşekkür

Çalışmanın yürütülmesinde emeği geçen Kütahya İl Sağlık Müdürlüğü ve Tavşanlı Doç. Dr. Mustafa Kalemli Devlet Hastanesi Yöneticilerine, Kütahya İl Sağlık Müdürlüğü Klinik Mühendislik Hizmetleri Biriminde görev yapan Teknisyen Recep Tutun ve Bilgi İşlem Merkezi Biriminde görev yapan Mehmet Emin Kayser ile Tavşanlı Doç. Dr. Mustafa Kalemli Devlet Hastanesi Klinik Mühendislik Hizmetleri Biriminde görev yapan Elektrik- Elektronik Mühendisi Nurullah Kartal ve Makine Teknikeri Ayhan Aslan’ a teşekkür ederiz.

SCRAP MEDICAL DEVICE RECOVERY SYSTEM APPLICATION EXAMPLE

Öz

Recently, the implementation of savings-enhancing activities in public service areas has been supported by the authorities. Since most of the health facilities provide uninterrupted service on a 24/7 basis, the multiplier effect of the savings activities that can be made in this area will also be high. Medical devices are also equipment that provides uninterrupted service in healthcare facilities. For this reason, effective and efficient management of medical devices is important. In this study, it is aimed to reveal whether a significant gain can be achieved with spare parts dismantled from scrap medical devices in a certain period. It has been discussed that the reuse of usable spare parts of scrapped medical devices in public health facilities, which is the largest supplier of medical devices, can also be considered among the saving-enhancing activities. The study was carried out in a hospital with an inventory of approximately 2000 medical devices. A virtual repository has been created by uploading certain parts of certain medical devices that have been scrapped to a specially designed web application. During the nine-month period, 50 spare parts were registered in the virtual repository and 15 of these parts were used for failed devices. 14 medical devices were repaired in an average of 1.5 days using spare parts found in the virtual repository created. In addition, 1 electrocardiography device, which was stated to be unavailable due to the expiry of the spare part supply period, was not scrapped; It was repaired with the part obtained from the virtual repository. The findings obtained as a result of the study show that efficiency, cost-effective medical device management and some other gains in service delivery can be achieved if the scrap medical device acquisition system is developed by integrating it into existing hospital information management systems and applied by all health facilities.

Anahtar Kelimeler

Scrap Medical Device, TGAP, Saving in Public, Scrap Recovery, HEK.

Kaynakça

• Arık, Ö., İleri, Y., Y., & Kaya, B. (2016). Sağlık hizmetlerinde tıbbi cihaz sektörü. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(2), 187-202.
• Augustynek, M., Larys, D., Kubicek, J., Maresova, P., & Kuca, K. (2018). Use effectiveness of medical devices: A case study on the deployment of ultrasonographic devices. Therapeutic Innovation & Regulatory Science, 52, 499-506.
• Bahreini, R., Doshmangir, L., & İmani, A. (2019). İnfluential factors on medical equipment maintenance management. Journal of Quality in Maintenance Engineering, 25, 128-143.
• Baktemür, G., Muzoğlu, N., Arıcı, M., A., & Karaaslan, M. K. (2018). Medikal cihaz teknolojilerinin maliyet etkili yönetimi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5, 184-191.
• Bayrak, T. (2020). Biyomedikal mühendislerinin tıbbi cihaz süreçlerindeki yeri ve önemi. Natural & Applied Sciences Journal Volume: Special Issue: 2nd International Congress of Updates in Biomedical Engineering, 15, 132-138. Coşkun, Ö., & Çömlekçi, S. (2011). Biyomedikal mühendislik hizmetlerinin hastanelerdeki rolü. SDU Teknik Bilimler Dergisi, 1(1), 23-28.
• Cruz, M., A., Rincon, R., A., & Haugan, G. L. (2014). Outsourcing versus in-house maintenance of medical devices: A longitudinal, empirical study. Rev Panam Salud Publica, 35, 193-199.
• Cui, J., & Forssberg, E. (2003). Mechanical recycling of waste electric and electronic equipment: A review. Journal of Hazardous Materials, 99(3), 243-263.
• Doğan, Ü. B. (2010). MEDEMAS- Medical Device Maintenance Management System via Remote Access [Yüksek Lisans Tezi]. Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Focke, A., & Stummer, C. (2003). Strategic technology planning in hospital management. Or Spectrum, 25(2), 161- 182.
• Fouad, R., H., Rawashdeh, M., Al-Bashir, A., & Al-Sharif, B. (2012) Designing a computerized maintenance management system for medical devices in royal medical devices in royal medical services. International Journal of Recent Research and Applied Studies, 10, 115-118.
• Lencina, M., H., Ponce, S., D., Rubio, D., Padulo, B., & Schuemer, G. A. (2018). Hospitals with and without clinical engineering department: comparative analysis. World Congress on Medical Physics and Biomedical Engineering, Prague.
• Mollahaliloğlu, S., Arı, H., O., Öncül, H., G., & Gürsöz, H. (2009). Türk sağlık sektöründe tıbbi cihazların sayısal durumu, bölgesel dağılımı ve OECD ülkeleri ile karşılaştırmalar. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(1), 70-81.
• Nirapai, A., Wongkamhang, A., Sangworasil, M., Saosuwan, R., Yotthuan, P., & Chaikot, P. (2018). Computerized medical device management system. The 2018 Technology Innovation Management and Engineering Science International Conference, Mueang Pathum Thani.
• Özgüleş, B., Aksay, K., & Orhan, F. (2015). Teknoloji yönetimi açısından biyomedikal cihazların bakım ve onarım faaliyetlerine yönelik bir değerlendirme. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2, 133-139.
• Sağlık Bakanlığı (2015). Dijital hastane. https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/TR,4881/hbys-hastane-bilgi-yonetim-sistemi.html#:~:text=HBYS%20(Hastane%20Bilgi%20Y%C3%B6netim%20Sistemi)%3A%20HBYS%2C%20bilgisayar%20programlar%C4%B1%20ve,yaz%C4%B1l%C4%B1mlar%20grubuna%20verilen%20genel%20add%C4%B1r adresinden 10 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı (2016). Biyomedikal metroloji faaliyetleri kılavuzu. https://khgmstokyonetimidb.saglik.gov.tr/Eklenti/25090/0/biyomedikal-metroloji-faaliyetleri-kilavuzu-2016pdf.pdf adresinden 10 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı (2018). Biyomedikal dayanıklı taşınırların H.E.K’ e ayrılmasına yönelik talimat. https://balikesirism.saglik.gov.tr/Eklenti/50334/0/mctl03--biyomedikal-dayanikli-tasinirlarin-heke-ayrilmasina-yonelik-talimat--10102018pdf.pdf adresinden 10 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı (2019). https://tgap.saglik.gov.tr/Eklenti/29717/0/tgap-bakanlik-makami-olurupdf.pdf adresinden 10 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı (2022). https://ckysportal.saglik.gov.tr/TR,4781/mkys.html#:~:text=Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1m%C4%B1za%20ba%C4%9Fl%C4%B1%20t%C3%BCm%20kurumlar%C4%B1n%20malzeme,Malzeme%20%C3%A7%C4%B1k%C4%B1%C5%9F%C4%B1%20MKYS%20%C3%BCzerinden%20yap%C4%B1lmaktad%C4%B1r. adresinden 10 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı (2022). https://verimlilik.gov.tr. adresinden 10 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• Sezdi, M. (2018). Sağlıkta kalite standartları kapsamında tıbbi cihaz yönetimi revizyon çalışması. Tıp Teknolojileri Kongresi. Gazi Magosa.
• Soylular, B. (2006). Hastanelerde biyomedikal klinik mühendislik hizmetlerinin tıbbi cihaz kullanıcıları ve yöneticiler bazında değerlendirilmesi ve DEÜ Hastanesi Uygulaması [Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Tanısalı, E., Özer, M., & Burat, F. (2019). Baskı devre kartlarındaki değerli metallerin cevher zenginleştirme yöntemleri ile kazanımı. Bilimsel Madencilik Dergisi, 58(4), 245-255.
• Ulucay, H., & Fidan, U. (2022). Sağlık tesislerinde tıbbi cihazların etkin yönetimi için bir model önerisi. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Bilişim Dergisi, 3(2), 1-13.
• Ünsal, E., & Ağırbaş, İ. (2011). Tıbbi cihaz yatırım kararlarının analitik hiyerarşi yönetimi ile değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 64(1), 6-12.
• World Health Organization. (2017). Human resources for medical devices, the role of biomedical engineers. World Health Organization, Geneva.
• Yıldız, T. (2017). Tıbbi cihazlarda sağlık teknolojilerinin değerlendirilmesi. Sosyal Güvence Dergisi, 13, 116-146.