HEKİM BEYİN GÖÇÜNÜ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ÖLÇEK GELİŞTİRME YOLUYLA BELİRLENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 4, 1083 - 1096, 28.12.2023

Yusuf Karaşin , Yalçın Karagöz

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1351743

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, hekimlerin beyin göçünü etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir ölçek geliştirmektir.. Bu amaç doğrultusunda, İstanbul ilinde hizmet veren 288 hekime ulaşılmıştır. Katılımcılara uygulanan ölçek yüz yüzedir ve katılımcılar belirlenirken kolayda örneklem yönteminden yararlanılmıştır. İlk olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan 32 soruluk taslak ölçekteki ifadelere ilişkin uzman görüşü alınmış ve pilot çalışma uygulanmıştır. Bu aşamadan sonra 3 ifade çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. Kalan 29 ifadeden oluşan ölçek çalışmayı kabul eden hekimlere uygulanmıştır. Elde edilen verilere önce açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Yapılan analiz sonucunda 23 ifadeden oluşan 5 faktör bulunmuştur. Bu faktörler “Sosyal durum, kişisel tercih, milli duygu, yurt dışı arayışı ve negatif düşünce” şeklinde isimlendirilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen ifadelere doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda verilerin modele mükemmel uyum sağladığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak geliştirilen ölçeğin hekimlerin beyin göçünü etkileyen faktörleri ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğuna kanaat getirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Hekim, Beyin Göçü, Ölçek Geliştirme

Etik Beyan

İstanbul Esenyurt Üniversitesi etik kurulundan 01.12.2022 tarih 2022/11-09 nolu toplantıda E-12483425-299-24640 sayısıyla etik kurul izni alınmıştır.

DETERMINATION OF FACTORS AFFECTING PHYSICIAN BRAIN DRAIN THROUGH SCALE DEVELOPMENT

Öz

The aim of this study is to develop a scale to determine the factors affecting the brain drain of physicians.. For this purpose, 288 physicians serving in the province of Istanbul were reached. The scale applied to the participants is face-to-face and the convenience sampling method was used when determining the participants. First of all, expert opinion on the 32-question draft scale prepared by the researchers was taken and a pilot study was carried out. After this stage, 3 expressions were excluded from the scope of the study. The scale consisting of the remaining 29 statements was applied to the physicians who accepted the study. First, explanatory factor analysis was applied to the obtained data. As a result of the analysis, 5 factors consisting of 23 expressions were found. These factors were named as “Social status, personal preference, national feeling, seeking abroad and negative thinking”. Confirmatory factor analysis was applied to the statements obtained as a result of the analysis. As a result of the analysis, it was determined that the data fit the model perfectly. As a result, it was concluded that the developed scale is a valid and reliable scale that can be used to measure the factors affecting the brain drain of physicians.

Anahtar Kelimeler

Physician, Brain Drain, Scale Development

Etik Beyan

Ethics committee approval was obtained from the ethics committee of Istanbul Esenyurt University with the number E-12483425-299-24640 at the meeting numbered 2022/11-09 on 01.12.2022.

Kaynakça

• Adovor, E., Czaika, M., Docquier, F., & Moullan, Y. (2021). Medical brain drain: how many, where and why?. Journal of health economics, 76, 102409. 1-16
• Al-Khalisi, N. (2013). The Iraqi medical brain drain: a cross-sectional study. International Journal of Health Services, 43(2), 363-378.
• Beine, M., Docquier, F., & Rapoport, H. (2001). Brain drain and economic growth: theory and evidence. Journal of development economics, 64(1), 275-289.
• Beştaş, İ. (2023). Doktor İstifaları ve Yurt Dışı Göçü (2020-2022) Medya Yansımaları (Bölüm 10). Sosyal Bilimlere Çok Yönlü Yaklaşımlar: Tarih, Turizm, Eğitim, Ekonomi, Siyaset ve İletişim içinde, Ed. Karakuş, G., Yakut, H.F. ve Şimşek, N.D., Özgür Yayıncılık Gaziantep, 213-271
• Botezat, A., & Ramos, R. (2020). Physicians’ brain drain-a gravity model of migration flows. Globalization and health, 16(1), 1-13.
• Bryman, A., & Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for windows: A guide for social scientists. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203471548.
• Campbell, E. K. (2007). Brain drain potential in Botswana. International Migration, 45(5), 115-145. Clemens, M. A. (2007). Do visas kill? Health effects of African health professional emigration. Center for Global Development Working Paper, (114).
• Clemens, M. A., & Pettersson Gelander, G. (2006). A new database of health professional emigration from Africa. Center for Global Development Working Paper, (95).
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 67-91.
• Davenport, S. (2004). Panic and panacea: brain drain and science and technology human capital policy. Research policy, 33(4), 617-630.
• de Arenas, J. L., Castaños-Lomnitz, H., Valles, J., González, E., & Arenas-Licea, J. (2001). Mexican scientific brain drain: causes and impact. Research Evaluation, 10(2), 115-119.
• Docquier, F., & Rapoport, H. (2012). Globalization, brain drain, and development. Journal of economic literature, 50(3), 681-730.
• Docquier, F., Lohest, O., & Marfouk, A. (2007). Brain drain in developing countries. The World Bank Economic Review, 21(2), 193-218.
• Ela Özcan, E.D.. (2017). Çağdaş göç teorileri üzerine bir değerlendirme. İş ve Hayat, 2(4), 183-215.
• Elveren, A. Y. ve Toksöz, G.(2018). Türkiye’de beyin göçü yazını ve bir alan araştırması. Gürhan Fişek’in İzinde Ortak Emek ve Ortak Eylem, Siyasal Kitabevi Ankara, 191-214.
• Filiz, M., Karagöz, M. B., & Karagöz, N.(2022). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Beyin Göçüne Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 679-692.
• Filiz, M., Karagöz, Y., & Karaşin, Y. (2023a)Depreme Maruz Kalan Bireylerin Psikolojik Etkilerini Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 236-250.
• Filiz, M., Karagöz, Y., & Karaşin, Y. (2023b). Sağlık Hizmetlerine Erişimin Seçmen Davranışı Üzerine Etkisinin Belirlenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 472-486.
• Fischer, J., & Lipovská, H. (2015). Brain drain–brain gain: Slovak students at Czech universities. Journal on Efficiency and Responsibility in Education and Science, 8(3), 54-59.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, Vol. 18, 382-388.
• Galiano, A., & Romero, J. G. (2018). Brain drain and income distribution. Journal of Economics, 124, 243-267.
• Gunawardena, C., & Nawaratne, R. (2017). Brain Drain from Sri Lankan Universities. Sri Lanka Journal of Social Sciences, 40(2), 103-118.
• Hall, P. (2005). Brain drains and brain gains: causes, consequences, policy. International Journal of Social Economics, 32(11), 939-950.
• Harman Yıldız, G. & Özer, K. (2022). Neoliberal Sağlık Politikaları ve Hekim Göçü: Neoliberal Health Policies and Doctor Migration. Scıentıfıc And Academıc Research, 1(1), 1-13.
• Hawkes, M., Kolenko, M., Shockness, M., & Diwaker, K. (2009). Nursing brain drain from India. Human resources for health, 7(1), 1-2.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic journal of business research methods, 6(1), pp53-60.
• Karagöz, Y., & Bardakçı, S. (2020). Bilimsel araştırmalarda kullanılan ölçme araçları ve ölçek geliştirme. Ankara: Nobel akademik yayıncılık.
• Karagöz, Y. (2021). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karaşin, Y., Filiz, M., & Karagöz, Y. (2023). Depreme Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(2), 548-561.
• Kaya, E. (2019). Türkiye’de gençlerin göç eğilimini etkileyen unsurlar üzerine bir alan araştırması. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 2(9), 657-676.
• Kaya, S., Toraman, Ç., & Tekin, M. (2023). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Gelecekte Yurt Dışında Çalışmayla İlgili Görüşlerinin İncelenmesi: Çanakkale Örneği. Tıp Eğitimi Dünyası, 22(66), 47-60.
• Korku, C. (2022). Sağlık Çalışanlarının Uluslararası Göçü. Sağlık Yönetimi Güncel Konular Üzerine Akademik Değerlendirmeler içinde, Ed. Erdoğan Tarakçı, İ. ve Uysal B. Efe Akademi Yayıncılık İstanbul, 35-56.
• Lee, E. S. (1969) “A Theory of Migration”. J.A. Jackson (der.) Migration içinde. Great Britain: Cambridge University Press, 283-297.
• Lien, D., & Wang, Y. (2005). Brain drain or brain gain: A revisit. Journal of Population Economics, 18, 153-163.
• Long, J. (2005) “Rural-Urban Migration and Socioeconomic Mobility in Victorian Britain”, The Journal of Economic History, 65(1), Britain.
• Mackey, T. K., & Liang, B. A. (2012). Rebalancing brain drain: exploring resource reallocation to address health worker migration and promote global health. Health policy, 107(1), 66-73.
• Marchal, B., & Kegels, G. (2003). Health workforce imbalances in times of globalization: brain drain or professional mobility?. The International journal of health planning and management, 18(S1), 89-101.
• Mountford, A., & Rapoport, H. (2011). The brain drain and the world distribution of income. Journal of Development Economics, 95(1), 4-17.
• Munro, B. H. (2005). Statistical methods for health care research (Vol. 1). lippincott williams & wilkins.
• Öncü, E., Selvi, H., Vayisoğlu, S. K., & Ceyhan, H. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde Beyin Göçüne Yönelik Tutum Ölçeği geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Cukurova Medical Journal, 43(Ek 1), 207-215.
• Öncü, E., Selvi, H., Vayisoğlu, S. K., & Ceyhan, H. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde Beyin Göçüne Yönelik Tutum Ölçeği geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Cukurova Medical Journal, 43(Ek 1), 207-215.
• Özcan, Y. Z. (1997) .İçgöçün Tanımı ve Verileri ile İlgili Bazı Sorunlar», Türkiye’de İç Göç, Sorunsal Alanları ve Araştırma Yöntemleri Konferan¬sı, Bolu - Gerede, 6 - 8 Haziran 1997, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul: 1998, 79-81.
• Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginners guide to structural equation modeling: SEM. NewJersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Sherr, K., Mussa, A., Chilundo, B., Gimbel, S., Pfeiffer, J., Hagopian, A., & Gloyd, S. (2012). Brain drain and health workforce distortions in Mozambique. PloS one, 7(4), e35840.
• Sinha, V.N.P. and Ataullah MD. (1987) Migration- An Interdisciplinary Approach, (First Edition), Delhi: Seema Publications.
• Stark, O., Helmenstein, C., & Prskawetz, A. (1997). A brain gain with a brain drain. Economics letters, 55(2), 227-234.
• Stouffer, S.A. (1940) “Intervening Opportunities: A Theory Relating Mobi¬lity and Distance”, American Sociological Review, 5(6), 845-867.
• Uwaifo Oyelere, R. (2011). Brain drain, waste or gain? What we know about the Kenyan case. Journal of Global Initiatives: Policy, Pedagogy, Perspective, 2(2), 113-129.
• Yalçın, C. (2004) Göç Sosyolojisi, (1. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık
• Yavan, S. (2022). Bhagwati Tarafından Önerilen Beyin Göçü Vergisinin Uygulanabilirliğinin Analizi. Sosyoekonomi, 30(51), 511-536.
• Żuk, P., Żuk, P., & Lisiewicz-Jakubaszko, J. (2019). Labour migration of doctors and nurses and the impact on the quality of health care in Eastern European countries: The case of Poland. The Economic and Labour Relations Review, 30(2), 307-320.