DİJİTAL HASTANELERDE VERİMLİLİK ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 1, 1 - 20, 27.03.2024

Serap Ulusam Seçkiner , Ayşe Sofuoğlu

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1320252

Cited By: 1

Öz

Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte birçok sektör dijitalleşerek önemli ilerlemeler kaydetmektedir. Dijitalleşen sektörlerden birisi de hiç kuşkusuz sağlık sektörüdür. Birçok dijital uygulama ve dijital hastaneler aracılığıyla gelişen sağlık hizmetleri son yıllarda oldukça dikkat çekici bir seviyeye gelmiştir. Dijitalleşen sağlık sektörünün önemli kazanımlarından biri olan dijital hastaneler, uluslararası kriterlere göre Seviye 1’den Seviye 7’ye kadar derecelendirilmekte; altıncı ve yedinci seviye hastaneler dijital hastane olarak kabul edilmektedir. Ancak yedinci seviye hastanelerde, altıncı seviye hastanelerden farklı olarak “sıfır kağıt” kriteri bulunmaktadır. Bu çalışmada, “sıfır kağıt” kriteri doğrultusunda, toplam 20 adet dijital hastanenin kırtasiye gideri bazında verimliliği sekiz farklı senaryo altında veri zarflama analizi tekniğiyle ölçülmüş ve daha sonra bu verimlilik skorları istatistiki olarak analiz edilmiştir. Veri zarflama analizi ve istatistiksel analizler neticesinde, tüm senaryolarda yedinci seviye hastanelerin kırtasiye gideri bazında ortalama verimliliği, altıncı seviye hastanelerin kırtasiye gideri bazında ortalama verimliliğinden yüksek çıkmıştır. Ancak altıncı seviye hastanelerin de yüksek verimliliğe sahip olması dolayısıyla altıncı ve yedinci seviye hastanelerin hastane bazında hesaplanan verimlilik skorları arasında istatistiki olarak anlamlı bir farklılık çıkmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital hastane, HIMSS, EMRAM, Verimlilik, Veri zarflama analizi

EFFICIENCY ANALYSIS IN DIGITAL HOSPITALS

Öz

As technology comes into our lives, many sectors are digitalizing and making significant advances. One of the digitalized sectors is undoubtedly the health sector. Health services, which have developed through many digital applications and digital hospitals, have reached a remarkable level in recent years. Digital hospitals, which are one of the important achievements of the digitalizing healthcare sector, are graded from Stage 1 to Stage 7 according to international criteria and sixth and seventh stage hospitals are accepted as digital hospitals. However, stage seven hospitals have a "zero paper" criterion unlike stage six hospitals. In this study, in accordance with the "zero paper" criterion, the efficiency of a total of 20 digital hospitals on the basis of stationery expenses was measured by data envelopment analysis technique under eight different scenarios and then these efficiency scores were statistically analyzed. As a result of data envelopment analysis and statistical analysis, in all scenarios, the average efficiency of seventh stage hospitals on the basis of stationery expenses was higher than the average efficiency of sixth stage hospitals on the basis of stationery expenses. However, since the sixth stage hospitals also have high efficiency, there is no statistically significant difference between the hospital-based efficiency scores of the sixth and seventh stage hospitals.

Anahtar Kelimeler

Digital hospital, HIMSS, EMRAM, Efficiency, Data envelopment analysis

Kaynakça

• Alacadağlı, E. (2019). Bilgi yönetimi, dijitalleşme ve Türk sağlık sistemi. Turkish Studies, 14(2), 67-86.
• Asanduluia, L., Romanb, M., & Fatulescua, P. (2014). The efficiency of healthcare systems in Europe: A data envelopment analysis approach. Procedia Economics and Finance, 10, 261-268. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(14)00301-3
• Asmare, E., & Begashaw, A. (2018). Review on parametric and nonparametric methods of efficiency analysis. Open Access Biostatistics & Bioinformatics, 2(2), 1-7.
• Ayanoğlu, Y., Atan, M., & Beylik, U. (2010). Hastanelerde veri zarflama analizi (VZA) yöntemiyle finansal performans ölçümü ve değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 2(2), 40-62.
• Bardakçı, S., & Filiz, M. (2020). Veri zarflama analizi ile kamu hastaneleri için etkinlik ölçümü: Artvin ilinde örnek bir uygulama. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(2), 445-460. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.718810
• Bayer, Ö., Kuyrukçu, A. N., & Akbaş, S. (2019). Evaluation of digital hospital practices from the perspective of hospital employees and executives; The case of a state hospital. Journal of Academic Researches and Studies, 11(21), 1-27.
• Boussofiane, A., Dyson, R., & Thanassoulis, E. (1991). Applied data envelopment analysis. European Journal of Operational Research, 52(1), 1-15. https://doi.org/10.1016/0377-2217(91)90331-O
• Bülbül, A., & Medeni, İ. T. (2020). Examination of the factors affecting the acceptance and use of health information technologies in HIMSS public hospital enterprises from the perspective of unified technology acceptance and use theory. Revista Argentina de Clínica Psicológica, 29(5), 1438-1449.
• Cetin, V. R., & Bahce, S. (2016). Measuring the efficiency of health systems of OECD countries by data envelopment analysis. Applied Economics, 48(37), 3497-3507.
• Demirci, Ş. (2018). Digitalization of health. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Social Sciences Institute, 10(26), 710-721. https://doi.org/10.20875/makusobed.383071
• EY (2023, Mayıs 25). Dijital sağlıkta Dünya ve Türkiye perspektifi. https://assets.ey.com/content/dam/ey-sites/ey-com/tr_tr/pdf/2023/dijital-saglikta-dunya-ve-turkiye-perspektifi-raporu.pdf
• Farrell, M. J. (1957). The measurement of productive efficiency. Journal of the Royal Statistical Society, 120(3), 253-281. https://doi.org/10.2307/2343100
• Golany, B., & Roll, Y. (1989). An application procedure for DEA. Omega, 17(3), 237-250. https://doi.org/10.1016/0305-0483(89)90029-7
• Gümüşoğlu, Ş., Tütek, H. H., & Özdemir, A. (2012). Sayısal yöntemler yönetsel yaklaşım. Beta.
• HIMSS. (2023, Mayıs 27). Digital health transformation. HIMSS. https://www.himss.org/what-we-do-solutions/digital-health-transformation/achievement-list
• HIMSS Eurasia. (2023, Mayıs 24). HIMSS. HIMSS Eurasia. https://himsseurasia.com/himss-hakkinda
• Hollingsworth, B., & Spinks, J. (2005). Health production and the socioeconomic determinants of health in OECD countries: The use of efficiency models. Monash University, Center for Health Economics, Working Paper 151.
• Khan, A., & Mir, M. S. (2021). Digital hospitals. Scholarly Journal of Biological Science, 10(1), 1-2.
• Kılıç, T. (2016). Digital hospital; An example of best practice. International Journal of Health Science Research and Policy, 1(2), 52-58.
• Kirigia, J. M., Emrouznejad, A., Sambo, L. G., Munguti, N., & Liambila, W. (2004). Using data envelopment analysis to measure the technical efficiency of public health centers in Kenya. Journal of Medical Systems, 28 (2), 155-166.
• Köse, D. İ. (2023, Mayıs 27). Dijital hastane. T.C. Sağlık Bakanlığı Dijital Hastane. https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/TR,24448/calistay-sunumlari.html
• Nayar, P., & Ozcan, Y. A. (2008). Data envelopment analysis comparison of hospital efficiency and quality. J Med Syst., 32(3), 193-199.
• Okursoy, A., & Tezsürücü, D. (2014). Veri zarflama analizi ile göreli etkinliklerin karşılaştırılması: Türkiye’deki illerin kültürel göstergelerine ilişkin bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi, 21(2), 1-18.
• Öztürk, E. (2019). Hastanelerde yatışlı servislerde kapalı döngü ilaç uygulamasının ilaç iade oranlarına etkisinin araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi ABD, İstanbul. (567949).
• Sağlık Teknoloji (2023, Mayıs 27). Sağlık Bakanlığı mobil sağlık uygulamaları. Sağlık Teknoloji. https://www.saglikteknoloji.com/saglik-bakanligi-mobil-saglik-uygulamalari/
• Sevimli, Ö. (2013). Sağlık kurumlarında veri zarflama analizi tekniği ile verimlilik analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi ABD, İstanbul. (348277).
• Steinmann, L., Dittrich, G., Karmann, A., & Zweifel, P. (2004). Measuring and comparing the (in) efficiency of German and Swiss hospitals. The European Journal of Health Economics, 5(3), 216-226. https://doi.org/10.1007/s10198-004-0227-4
• Sulkers, H., Tajirian, T., Paterson, J., Mucuceanu, D., MacArthur, T., Strauss, J, Kalia, K., Strudwick, G., Jankowicz, D. (2019). Improving inpatient mental health medication safety through the process of obtaining HIMSS stage 7: A case report. JAMIA Open, 2(1), 35-39.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2018). Tam donanımlı dijital hastane kılavuzu. https://sbsgm.saglik.gov.tr/Eklenti/23473/0/tam-donanimli-dijital-hastane-kilavuzupdf.pdf
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2023, Mayıs 27). Dijital hastane. T.C. Sağlık Bakanlığı Dijital Hastane. https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/.
• T.C. Sağlık Bakanlığı SBSGM (2018). Yeni kriterlere göre HIMSS EMRAM seviye 7 validasyonu yol haritası. https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/Eklenti/37322,yeni-kriterlere-gore-emram-seviye-7-yol-haritasipdfpdf.pdf
• Tüfekçi, N., Yorulmaz, R., & Cansever, İ. H. (2017). Dijital hastane. Journal of Current Researches on Health Sector, 7(2), 143-156.
• Uysal, B. & Ulusinan, E. (2020). Güncel dijital sağlık uygulamalarının incelenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi, 1(1) , 46-60.
• Vermişli Peker, S., Yavuz Van Giersbergen, M. & Biçersoy, G. (2018). Sağlık bilişimi ve Türkiye’de hastanelerin dijitalleşmesi. Sağlık Akademisi Kastamonu, 3(3), 228-267. https://doi.org/10.25279/sak.398078
• Vincová, K. (2005). Using DEA models to measure efficiency. Banking Journal BIATEC, 13(8), 24-28.
• Volkan, E. (2019). Dijital hastane çalışmalarının yatan hasta işlemlerinde sağladığı kağıt tasarrufu ve hemşirelik bakım hizmetlerinin süresine etkisinin analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi ABD, İstanbul. (607294).
• Yılmaztürk, N. (2019). Yoğun bakım ünitelerinde tıbbi kayıtların dijitalleşmesinin iş süreçlerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi ABD, İstanbul. (570899).
• Yiğit, V. (2016). Hastanelerde teknik verimlilik analizi: Kamu hastane birliklerinde bir uygulama. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 9-16.