HASTANE ÇALIŞANLARININ KALİTE ALGISI İLE HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 3, 499 - 512, 26.09.2024

Elif Esendemir , Itır Erkan

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1457759

Öz

Güvenli sağlık hizmeti sunmak, sağlıkta kalitenin temel amacıdır. Güçlü bir kalite yönetim sistemi ile sağlık kurumunda hasta güvenliği kültürü hâkim olur. Kurumda kalite yönetim sisteminin etkin kullanması ve hasta güvenliğinin ön planda tutulmasında sağlık çalışanlarının rolü büyüktür. Bu çalışma ile sağlık çalışanlarının kalite algısı ile hasta güvenliği kültürü arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma bir üniversite hastanesinde görev yapan sağlık çalışanlarına anket uygulanarak tamamlanmıştır. Araştırmada, Bayer (2016) tarafından oluşturulmuş veri toplama aracı olarak “Kalite Algı Ölçeği” ile Amerikan Sağlık Hizmetlerinde Araştırma ve Kalite Ajansı (AHRQ) tarafından hazırlanan "Hasta Güvenliği Kültürü" ölçekleri kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi için SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sağlık çalışanlarının kalite algısı ve hasta güvenliği kültürü ile eğitim düzeyleri ve meslekleri arasında anlamı ilişki olduğu ancak çalıştıkları birim ve iş tecrübeleri arasında anlamlı ilişkinin olmadığı; hasta güvenliği kültürü ile eğitim düzeyleri, meslekleri arasında anlamı ilişki olduğu, çalıştıkları birim, tecrübeleri arasında anlamlı ilişki olmadığı saptanmıştır. Çalışma sonucunda sağlık çalışanlarının kalite algıları ile hasta güvenliği kültürü arasında pozitif yönde düşük düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak kalite ve hasta güvenliği kültürü içe içe geçmiş bütünsel bir süreçtir. Kalite iyileştirme çalışmalarında başarılı sonuçlar elde edilmesi hasta güvenliği kültürünün de yerleşmesini sağlar. Sağlık çalışanlarında pozitif bir kalite algısının sağlanması sağlık çalışanlarının kaliteyi algılaması ve hasta güvenliği kültürünün yerleşmesi için üst yönetimin liderliğinde etkin bir kalite yönetim sistemi kurulması, kalite yönetim sistemi ile ilgili eğitim programları düzenlenmesi, sürekli iyileştirme çalışmalarına bütün çalışanların dahil edilmesi tüm personelin katılımı sağlanarak kurumda farkındalık yaratan uygulamalı eğitimlerin verilmesi ve çalışanların bu amaçla motive edilmesi faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Kalite algısı, Hasta güvenliği kültürü, Sağlık çalışanları

Etik Beyan

İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Fen, Sosyal ve Girişimsel Olmayan Sağlık Bilimleri Araştırmaları Etik Kurulu Biriminden 09.01.2023 tarihli ve 2023/01-983 sayılı Etik Kurul Onayı alınmıştır.

Teşekkür

Bu araştırmaya katılan tüm katılımcılara ve İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi’ne desteği için teşekkür ederiz.

EXAMINING THE RELATIONSHIP BETWEEN QUALITY PERCEPTION OF HEALTH WORKERS AND PATIENT SAFETY CULTURE

Öz

Providing safe health care is the main purpose of quality in health. With a strong quality management system, patient safety culture prevails in the healthcare institution. Healthcare professionals have a great role in using the quality management system effectively in the institution and prioritizing patient safety. This study aimed to examine the relationship between quality perception of healthcare professionals and patient safety culture. The research was completed by administering a survey to healthcare professionals working in a university hospital. In the study, the "Quality Perception Scale" created by Bayer (2016) and the "Patient Safety Culture" scales prepared by the American Agency for Research and Quality in Healthcare (AHRQ) were used as data collection tools. SPSS 22.0 program was used to analyze the data obtained. As a result of the research, it was determined that there was a significant relationship between the quality perception and patient safety culture of healthcare professionals and their education levels and professions, but there was no significant relationship between the unit they worked in and their work experience; It was determined that there was a significant relationship between patient safety culture and their level of education and profession, but there was no significant relationship between the unit they worked in and their experience. As a result of the study, it was determined that there was a low positive relationship between quality perceptions of healthcare professionals and patient safety culture. As a result, quality and patient safety culture is an intertwined holistic process. Achieving successful results in quality improvement efforts also ensures the establishment of a patient safety culture. Ensuring a positive perception of quality among healthcare professionals Establishing an effective quality management system under the leadership of the top management in order for healthcare professionals to perceive quality and establishing a patient safety culture, organizing training programs related to the quality management system, involving all employees in continuous improvement studies, and creating awareness in the institution by ensuring the participation of all personnel. It may be beneficial to provide practical training and motivate employees for this purpose.

Anahtar Kelimeler

Quality perception, Patient safety culture, Health workers

Kaynakça

• Agbar, F., Zhang, S., Wu, Y., & Mustafa, M. (2023). Effect of patient safety education interventions on patient safety culture of health care professionals: Systematic review and meta-analysis. Nurse Education in Practice, 67, 1-10.
• Akalın, H. E. (2004). Hasta güvenliği kültürü: Nasıl geliştirebiliriz. ANKEM Dergisi, 18(2), 12-13.
• Araújo, G. L., Amorim, F. F., de Miranda, R. C. P. S., Amorim, F. F. P., Santana, L. A., & Gottems, L. B. D. (2022). Patient safety culture in primary health care: Medical office survey on patient safety culture in a Brazilian family health strategy setting. Plos One, 17(7), 1-16.
• Arzahan, I. S. N., Ismail, Z., & Yasin, S. M. (2022). Safety culture, safety climate, and safety performance in healthcare facilities: a systematic review. Safety Science, 147, 1-8.
• Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ). (2018, July). Hospital survey on patient safety culture. https://www.ahrq.gov/sites/default/files/wysiwyg/professionals/quality-patient-safety/patientsafetyculture/hospital/userguide/hospitalusersguide.pdf. Erişim tarihi: 02.03.2024.
• Bayer, N. (2016). Kalite algı ölçeğinin geliştirilmesi ve kalite belgesi alan hastanelerde hemşirelerin kalite algısı. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bayer, N., & Baykal, Ü. (2018). Sağlık çalışanları kalite algı ölçeğinin geliştirilmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 5(2), 86-99.
• Bodur, S., & Filiz, E. (2010). Validity and reliability of Turkish versionof hospital survey on patient safety culture and perception ofpatient safety in public hospitals in Turkey. BMC Health Services Research, 10(1), 28-36.
• Cooper, J. B., Gaba, D. M., Liang, B., Woods, D., & Blum, L. N. (2000). The National Patient Safety Foundation agenda for research and development in patient safety. MedGenMed: Medscape General Medicine, 2(3), E38.
• Çamlıca, T., Kaya, V., Kılınç, G., Eker, D., Alkaya Solmaz, F., Başer Kolcu, M. İ., Kolcu, K., Ercan, S., & Yazkan, R. (2024). Sağlıkta kalite standartları eğitiminin intörn hekimlerin hasta kimliğini tanımlama ve doğrulama bilgisine etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 27(2), 225-236.
• Erkan, I., & Ünal, M. (2022). Total quality management practices in health services. Research Journal of Business and Management, 9(4), 197-205.
• Doğrusöz, L.A, Polat, Ş., & Kumsar, A. K. (2020). Hemşirelerde hasta güvenliği kültürü: bir üniversite hastanesinde kesitsel bir araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 16(28), 1374-1395.
• Erdem, F. (2022). Sağlık çalışanlarında kalite algısı: İki devlet hastanesi karşılaştırma örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Gates, P. J., Hardie, R. A., Raban, M. Z., Li, L., & Westbrook, J. I. (2021). How effective are electronic medication systems in reducing medication error rates and associated harm among hospital inpatients? A systematic review and meta-analysis. Journal of the American Medical Informatics Association, 28(1), 167-176.
• Güngör, M.A. (2022). Sürekli işçilerin sağlıkta kalite algısı: İzmir’ de bir eğitim ve araştırma hastanesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Hupal, A.F. (2019). Sağlıkta kalite standartlarına yönelik uygulamaların, sağlık çalışanlarının kalite algılarına etkisi (Amasya ağız ve diş sağlığı merkezi örneği). (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Esenyurt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (1. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, S. (2013). Sağlık Hizmetlerinde Kalite Kavramı. Sıdıka Kaya (Ed.), Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi içinde (ss.2-29). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Kılıç, U. (2022). Sağlık hizmetlerinde kalite yönetimi: Elazığ örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Koç, Z., Eraydın, C., & Tezcan, B. (2020). Hemşirelerin hasta güvenliği kültürü algıları ve etkileyen faktörler. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 102-109.
• Muftawu, M. (2017). Hasta güvenliği kültürünün belirlenmesi: Gana’da bir eğitim hastanesi uygulaması. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Oksay, A., Kılınç, M. & Sayhan, M. (2019). Sağlık çalışanlarında hasta güvenliği kültürü algısının değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 455-475.
• Örtlek, M., Yanık, A., Kalkan, A.C., Topaloğlu, S., Kalaner, A., & Baç, A. (2017). Sağlık çalışanlarının hastane kalite çalışmalarına yönelik görüşleri ve kalite algısı. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3(2), 37-51.
• Özer, A. & Çakıl, E., (2007). Sağlık hizmetlerinde hasta memnuniyetini etkileyen faktörler, Tıp Araştırma Dergisi, 5(3), 140-143.
• Sağlıkta Kalite Standartları Hastane Seti Versiyon 4 (2023). https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/Eklenti/3582/0/ek1shkshastaneversiyon4pdf.pdf. Erişim tarihi: 09.03.2024
• Solak, M., & Topçu, S. (2022). Hemşirelerin hasta güvenliği kültürü algılarının değerlendirilmesi. Izmir Democracy University Health Sciences Journal, 5(3), 681-693.
• Sütçü, N. (2019). Hasta güvenliği kültürü algısı ile etkileyen faktörler arasındaki ilişkinin analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tuncay, A., & Kılıç, M. (2023). Hemşirelerde hasta güvenliği kültürünün tıbbi hata yapma eğilimine etkisi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 26(3), 557-574.
• Türkmen, E., Baykal, Ü., Seren, Ş., & Altuntaş, S. (2011). Hasta güvenliği kültürü ölçeğinin geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 38-46.
• Yılmaz, A. (2020). Hasta güvenliği kültürü kavramının boyutları ile incelenmesi boyutların hasta güvenliği uygulamalarına etkisinin araştırılması. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(3), 223-230.