إسحاق أمين آقتبه. مفهوم السنة عند الفقهاء في العصور الأولى إسطنبول: منشورات الإنسان، 2008.

Yıl 2023, Sayı: 10, 190 - 205, 31.07.2023

Asmaa Al Bogha

Öz

جرت نقاشات عديدة حول السنة المصدر التشريعي الثاني من حيث ماهيتها ومحتواها ومصدرها، وما يرتبط بها على مدار تاريخ الإسلام، كما وقع الخلاف أيضاً بين الفقهاء في بعض المسائل المتعلقة بها، فكان الإمام أبو حنيفة يعتمد على الكتاب فالسنة ثم فتاوى الصحابة إذا حصل إجماع بينهم، فإذا اختلفوا تخيّر من آرائهم، ووضع شروطاً لقبول الخبر الواحد، وكان الإمام مالك يعتمد على الكتاب والسنة ويحتج بعمل أهل المدينة، إلى أن جاء الإمام الشافعي فحدد أمكنة الأدلة والمصادر ومن بينها السنة، وقرّب بين المدرستين المتنازعتين والفريقين المختلفين، وأسهب في الحديث عن حجية خبر الواحد في إثبات الأحكام الشرعية، وبيّن مكانة السنة في التشريع ومرتبتها بالنسبة للقرآن الكريم.

Anahtar Kelimeler

الحديث, مفهوم السنة, العصور الهجرية الأولى, إسحاق أمين آقتبه, الخبر الواحد

Prof. Dr. İshak Emin Aktepe. the Concept of the Sunnah of Jurists in the Early Ages, İstanbul, İnsan Puplications, 2008.

Öz

In this research, Prof. İshak Emin Aktepe's work, The Concept of the Sunnah of Jurists in the early ages, was introduced. The author deals with the definition of sunnah and the debates about sunnah in the first and second centuries of Hijri, which were very influential in the formation of Islamic thought. The author started his work with a few questions raised about the content of the sunnah in the first century of Hijri. He brought up the questions reflecting the point of view of the faqīh sects on sunnah and then discussed the principles on which the schools set out in making judgments from the sunnah sources. “What is the place of the sunnah among the shar'i evidences?” and “What is the relation of the Sunnah with other shar'i evidences?” are the questions he tried to answer. Answers were sought to these questions in order to determine the notion of sunnah, its content, judgment inference and ḥadīth criticism in the periods of the Messenger of Allah, Companions, T ābiʿīn and later, according to Imām Abu Hanifa and Imām Malik. He gave special importance to Imām Shāfiʿī, who laid the foundations of Ahl al-Ḥadīth, struggled in the way of Sunnah, gave the k̲h̲abar al-wāḥid its shar'i position in the revelation, fought against the school of Iraq and Ray and strengthened the Ahl-i ḥadīth against other schools. The author examined these issues in five chapters, which he strengthened with ḥadīth, analysis and discussions. In the study, besides the works of contemporary orientalist, Arab and Turkish researchers, classical sources were also cited. At the end of each chapter, he included a comprehensive review summarizing her conclusions. This work is considered one of the most important Turkish books investigating the historical development of the concept of Sunnah in the first centuries.

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth, Concept of the Sunnah, Early Ages of Hijri, İshak Emin Aktepe, K̲h̲abar al-Wāḥid.

Prof. Dr. İshak Emin Aktepe. Erken Dönem İslam Hukukçularının Sünnet Anlayışı. İstanbul: İnsan Yayınları, 2008.

Öz

Bu araştırmada Prof. Dr. İshak Emin Aktepe’nin Erken Dönem İslam Hukukçularının Sünnet Anlayışı isimli eserinin tanıtımı yapılmıştır. Yazar sünnetin tanımı ve İslam düşüncesinin oluşumunda çok etkili olan hicri bir ve ikinci asırdaki sünnetle ilgili tartışmaları ele almıştır. Müellif hicri birinci asırda sünnetin muhtevası hakkında ortaya atılan birkaç soru ile eserine başlamıştır. Fıkıh mezheplerinin sünnet hakkındaki bakış açısını yansıtan soruları gündeme getirmiş sonra ekollerin sünnet kaynaklarından hüküm çıkarmada hangi esaslardan yola çıktıklarını ele almıştır. Sünnetin şer‘î deliller arasındaki yeri nedir? Sünnetin diğer şer‘î delillerle ilişkisi nasıldır? sorularına yanıtlar aramıştır. Rasûlullah, sahâbe, tabiîn dönemleri ve sonrasında Ebû Hanîfe ile İmam Mâlik’e göre sünnet mefhumu, onun muhtevası, ondan hüküm istinbâtı ve hadis tenkidiyle ilgili değerlendirme kriterlerindeki yerini tespit için bu sorulara yanıtlar aranmıştır. Yazar, Ehl-i Hadis’in temellerini atan, sünnet yolunda mücadele eden, haber-i vâhide şer‘î konumunu veren, Irak ve re’y ekolüyle mücadele edip Ehl-i Hadis’i diğer ekollere karşı kuvvetlendiren İmam Şafii’ye ayrı bir önem vermiştir. Müellif bu konuları hadis, tahlil ve tartışmalarla güçlendirdiği beş bölümde incelemiştir. Araştırmada çağdaş müsteşriklerin, Arap ve Türk araştırmacıların eserlerinin yanı sıra klasik kaynaklara da atıf yapılmıştır. Her bölümün sonuna ulaştığı neticeleri özetleyen kapsamlı bir değerlendirme eklemiştir. Bu eser, ilk yüzyıllarda sünnet kavramının tarihsel gelişimini araştıran en önemli Türkçe kitaplardan biri kabul edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Sünnet anlayışı, Hicri erken dönem, İshak Emin Aktepe, Haberi vâhid

Kaynakça

• Aktepe, İshak Emin. Erken Dönem İslam Hukukçularının Sünnet Anlayışı. İstanbul: İnsan Yayınları, 2008.