Husserl ve Heidegger’de Zaman

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 27, 30.06.2021

Hayyam Celilzade

Öz

Husserl’i Heidegger’le irtibatlandıran bir sıra kavram olmasına rağmen söz konusu kavramlar her iki filozof arasındaki farklılıkları da belirler. İşbu kavramlardan biri de zaman kavramıdır. Heidegger’in Husserl gibi kesin bilim diye bir projesi yoktur. Hatta ona göre Husserl’in bütün akademik kariyeri boyunca çözmeye çalıştığı sorun, Varlığın anlamı sorunsalı dikkate alındığı vakit ikincil kalır. Binaen Heidegger açısından Varlığın anlamına dair meselelerin çözüme kavuşturulmaması “kesin bilim projeleri” gibi atılımların ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Dolayısıyla Heidegger her ne kadar Husserl’den etkilenmiş olsa da temel tezleri bakımından her iki isim farklı istikamette konumlanmışlar. Bu duruma yol açmakla birlikte aralarındaki farklılıkları pekiştiren temel etkense müracaat ettikleri kavramların aynı olmasına rağmen, söz konusu kavramları yorumlama tarzlarıdır. Çalışmamızda bu tip kavramlardan biri olan zaman kavramı üzerinde duracağız. Zaman kavramı her iki filozofun görüşlerinin temel dayanak noktasıdır. Makalemizde Husserl’in zaman kavramını, Heidegger’in hocasının işbu kavramını nasıl yorumladığını irdelemeye çalışacağız. Bu çerçevede Heidegger düşüncesinde zamanın yeri nedir sorusuna, Husserl’in etkisini dikkate alarak cevap aramaya çalışacağız. Makalemizin, zamanı kesin bilim projesi çerçevesinde fenomenolojik okumasını yapmaya çalışan Husserl’in ve zamanı Varlığın anlamı bağlamında yorumlamaya çalışan Heidegger’in felsefelerinin mahiyetinin anlaşılması yolunda bir adım olacağı kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler

Husserl, Heidegger, zaman, bilinç, varlık, dasein

Teşekkür

YL ve Doktora eğitimim sürecinde bursiyeri olduğum TÜBİTAK BİDEB Başkanlığına teşekkürlerimi arz ederim.

Kaynakça

• Referans1 Çüçen, A. K. (2003). Heidegger’de Varlık ve Zaman, Bursa: Asa Yayınları.
• Referans2 Zahavi, D. (2010). İçsel Zaman Bilinci ve Öz-reflektif Farkındalık, Baykuş, Sayı. 6, 183-216.
• Referans3 Husserl, E. (2003). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders, çev: Harun Tepe, Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
• Referans4 Husserl, E. (2004). Kesin Bilim Olarak Felsefe, (Çev: Abdullah Kaygı), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Referans5 Stambaugh, J. (2001). “Giriş”, Martin Heidegger, Zaman ve Varlık Üzerine, (Çev: Deniz Kanıt), Ankara: A Yayınları.
• Referans6 Williams, J. R. (2005). Heidegger’in Din Felsefesi, (Çev: Mehmet Türkeri), İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Referans7 Küçükalp, K. (2008). Batı Metafiziğinin Dekonstrüksiyonu: Heidegger ve Derrida, Bursa: Sentez Yayınları.
• Referans8 Heidegger, M. (2006). Varlık ve Zaman, ter: Kaan H. Ökten, İstanbul: Agora Yayınları.
• Referans9 Heidegger, M. (1996). “Zaman Kavramı”, Aristoteles, Augustinus Heidegger Zaman Kavramı, (Çev: Saffet Babür), Ankara: İmge Yayınları. Referans10 Keskin, M. (2016). Zaman Fenomenolojisinin Sıfır Noktasına Doğru, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Sayı. 9/1, 63-76.
• Referans11 Mulhall, S. (1998). Heidegger ve “Varlık ve Zaman”, (Çev: Kaan Ötkem), İstanbul: Sarmal Yayınları.
• Referans12 Ötkem, Ü. (2005). Fenomenoloji ve Edmund Husserl’de Apaçıklık (Evidenz) Problemi, Ankara Üni., Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Sayı. 45/1, 27-55.