The Life of Hz. Hamza Before Islam, His Milk Brotherhood with The Prophet, His Convert and His Struggle

Yıl 2018, Sayı: 40, 121 - 142, 15.12.2018

Ramazan Önal

https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.441344

Cited By: 1

Öz

This work is about Hz. Hamza who is the uncle of the Prophet, his friend of childhood and youth, and also relatives of his mother. Hz. Hamza became a Muslim when the Prophet and other Muslims were subjected to great distress, suffering and torture. Hz. Hamza provided them with strong and moral support. After he became a Muslim within a short period of time, because of his heroic struggle and sacrifice during his short rest of life, history has spoken of himself as the master of the braves and martyrs. Hz. Hamza, in addition to kinship, is also a peer of Prophet, and never left the Prophet alone. He became his friend in childhood and youth, custodian in marriage, became Prophet’s closest friend and advisor in Medina until he passed away. Most of the information related to Hamza is about his later life after becoming a Muslim. There is not much information about his life before Islam. According to sources Hz. Hamza is milk brother and peer of the Prophet. But it has been a matter of debate as to how this situation takes place and the age difference between them. In this work, an assessment will be made of Hamza's life, milk brotherhood and struggle in the light of the main sources.

Anahtar Kelimeler

Hz. Hamza, Sayyidushuheda, Milk Brotherhood, Hz. Prophet, First Series

HZ. HAMZA’NIN İSLÂM’DAN ÖNCEKİ HAYATI, HZ. PEYGAMBER İLE OLAN SÜT KARDEŞLİĞİ MESELESİ, HİDAYETİ VE MÜCADELESİ

Öz

Bu çalışma,
Hz. Peygamber’in amcası, çocukluk ve gençlik arkadaşı, anne tarafından akrabası
ve aynı zamanda sütkardeşi olan Hz. Hamza hakkındadır. Hz. Hamza, Hz.
Peygamber’in ve diğer Müslümanların büyük sıkıntı, eziyet ve işkencelere maruz
kaldıkları bir dönemde İslâm’a girmiş, onlara önemli bir güç ve moral desteğini
sağlamıştır. Müslüman olduktan sonra yaşadığı kısa müddet zarfında verdiği
kahramanca mücadele ve fedakârlığı nedeniyle tarih, kendisinden yiğitlerin piri
ve şehitlerin efendisi olarak söz etmiştir. Hz. Hamza,
akrabalığın yanı sıra yaş itibariyle de Hz. Peygamber’in akranı olması
nedeniyle Onu hiçbir dönemde yalnız bırakmamış, çocukluk ve gençliğinde
arkadaşı, evlendiği sırada velisi, Hicret ettikten sonra da vefat edinceye
kadar Medine’de hep Onun en yakın dostu ve danışmanı olmuştur. Hz. Hamza,
hakkında nakledilen bilgilerin ekserisi İslâm’dan sonraki hayatıyla ilgilidir.
İslâm’dan önceki hayatı hakkında fazla bir bilgi bulunmamaktadır. Kaynaklara
göre Hz. Hamza Hz. Peygamber’in sütkardeşi ve yaşıtıdır. Fakat bu durumun ne
şekilde gerçekleştiği ve aralarında ne kadar yaş farkının olduğu meselesi
tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmamızda, ana kaynaklar ışığında Hz. Hamza’nın
kısaca hayatı, Hz. Peygamber ile olan sütkardeşliği meselesi ve mücadelesi ile
ilgili bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hz. Hamza, Seyyidüşşühedâ, Sütkardeşliği, Hz. Peygamber, İlk Seriye

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebu Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezi (ö. 241/855). Fedâilü’s-Sahabe. thk. Vasiyullah Muhammed Abbâs. 2 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1983.
• Algül, Hüseyin.“Hamza” DİA, İstanbul: TDV Yayınları, 1997. 15: 501, 502.
• Ali el-Kârî, Ebu’l-Hasen Nûrüddîn Ali b. Sultan Muhammed el-Kârî el-Herevî (ö. 1014/1605). Şerhu’ş-şifâ. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiye, ts.
• el-Amirî, Macid İbrahim. Seyyidu’ş-Şüheda Hamzetü’bnu Abdilmuttalib. Medine, b.y. 2001.
• Belâzürî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvûd el-Belâzürî (ö. 279/892), Ensâbü’l-eşrâf, 13 Cilt. thk. Suheyl Zekkar - Riyaz Zerkeli. Beyrut, 1996.
• Berzencî, Cafer, Menakıbu Seyyidi’ş-Şüheda, Beyrut: 1415.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Huseyin b. Ali el-Beyhakî (ö. 458/1066), Delâ’ilü’n-Nübüvve ve ma’rifetu ahvali Sahibi’ş-Şeri’a, 7 Cilt. 1. Baskı, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1405.
• el-Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik el-Bezzâr el-Basrî (ö. 292/905). Müsnedü’l-Bezzâr, 18 Cilt. Medine: Mektebetü’l-Ulum, 2009.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail el-Buhârî (ö. 256/870). el-Camiu’s-sahîh, 9 Cilt. thk. Muhammed Züheyr b. Nasır. 1. Baskı. Daru Tavki’n-Necât, 1422.
• Cevad Ali, el-Mufassal fi tarihi’l-Arab kable’l-İslâm. 20 Cilt. 4. Baskı. Daru’s-Saki, 2001.
• ed-Diyârbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. el-Hasen ed-Diyârbekrî (ö. 966/1559). Tarihu’l-hamîs fi ahvâli enfesi’n-nefîs. 2 Cilt. Beyrut: Daru Sadır, ts.
• Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah b. İshâk el-İsfahânî (ö. 430/1038). Delâ’ilü’n-nübüvve, 2 Cilt. Beyrut: Daru Nefais, 1986.
• el-Fesevî, Ebû Yûsuf Ya‘kūb b. Süfyân b. Cüvvân (Cüvân) (ö.277/890) el-Ma’rife ve’t-târîh, 3 Cilt. Thk. Ekrem Ziya. 2. Baskı. Beyrut: Müessesetu’r-Risale, 1981.
• İbn Abdilber, Ebu Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed en-Nemerî (ö. 463/1071). el-İsti’ab fi ma’rifeti’l-ashâb. 4 Cilt. Thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. 1. Baskı. Beyrut: Daru’l-Ciyl, 1992.
• İbnu’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed el-Bağdâdî (ö. 597/1201). Sıfatu’s-safve. 2 Cilt. thk. Tarık Muhammed Abdulmunim. İskenderiye: Daru İbn Haldûn, ts.
• İbnu’l-Cevzî, Sıfatu’s-safve. 2 Cilt. thk. Ahmed b. Ali, (Kahire: Daru İbn Haldûn, 2000).
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ebî Şeybe el-‘Absî el-Kûfî (ö. 235/849). el-Musannef. 26 Cilt. thk. Muhammed Avvame. Cidde: Daru’l-Kible li’s-Sekafeti’l-İslâmîye, 2006.
• İbnü’l-Esîr, Ebu’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybân el-Cezerî (ö. 630/1233). Üsdü’l-ğâbe fi ma’rifeti’s-sahâbe. 8 Cilt. 1. Baskı. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994.
• İbn Haldûn, Ebû Zeyd Veliyyüddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Hasen el-Hadramî el-Mağribî et-Tûnisî (ö. 808/1406). Kitâbü’l-İber ve dîvânü’l-mübtede’ ve’l-ħaber fî eyyâmi’l-Arab ve’l-Acem ve’l-Berber ve men âŝerahüm min zevi’s-sultâni’l-ekber, Thk. Halil Şahade. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1988.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik b. Hişam b. Eyyub el-Hımyerî (ö. 213/828). es-Siretu’n-nebeviyye. Thk. Mustafa es-Sekkâ vd. 2. Baskı. Mısır: Şirketu Mustafa el-Bâbî, 1975.
• İbn İshak, Ebu Abdillah Muhammed b. İshâk b. Yesâr b. Hıyâr el-Muttalibî el-Kuraşî el-Medenî (ö. 151/768), Sîretü İbn İshâk, el-Mübtede’ ve’l-meb’as ve’l-megâzî, thk.Ahmed Ferid el-Mezîdî, (Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004), 82.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer İbn Kesir (ö. 774/1372). el-Bidâye ve’n-nihâye fi’t-târîh, 15 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1986.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed b. Sa’d (ö. 230/844). et-Tabakâtu’l-Kübrâ. 8 Cilt. 1. Baskı. Beyrut: Daru Sadır, 1968.
• İbn Seyyidünnâs, Ebü’l-Feth Fethuddîn Muhammed b. Muhammed b. Muhammed el-Ya’merî (ö. 734/1333). Uyûnü’l-eser, 2 Cilt. Thk. Muhammed el-İd el-Hatrâvî - Muhyiddin Meto. Beyrut: b.y. 1992.
• el-Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillah b. Muhammed el-Hâkim en-Nîsâburî (ö. 405/1014). el-Mustedrak ale’s-sahiheyn. 4 Cilt. Thk. Mustafa Abdulkadir Ata, 1. Baskı. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
• el-Halebî, Ebü’l-Ferec Nûrüddîn Alî b. Burhâniddîn İbrâhîm b. Ahmed el-Halebî (1044/1635), İnsanu’l-Uyun fi Sîreti Emini’l-Me’mun. 3 Cilt. 2. Baskı. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiye, 1427.
• Halîfe b. Hayyât, Ebu Amr Halîfe b. Hayyât b. Halîfe eş-Şeybânî el-Basrî (ö. 240/854). et-Tarih, Thk. Ekrem Ziya el-Ömerî. Beyrut: Daru’l-Kalem, 1397.
• Kandehlevî, Muhammed Yusuf b. Muhammed İlyas el-Kandehlevî (ö. 1384/1964). Hayatu’s-Sahabe. 5 Cilt. Thk. Beşşar Avvâd Marûf, Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1999.
• el-Kelbî, Ebü’l-Münzir Hişâm b. Muhammed Ebü’n-Nadr b. Sâib b. Bişr el-Kelbî el-Kûfî (ö. 204/820). Cemheretu Ensâbi’l-Arab. (eş-Şamile).
• el-Makrîzî, Ebu Muhammed (Ebu’l-Abbâs) Takıyyuddîn Ahmed b. Alî b. Abdilkâdir b. Muhammed el-Makrîzî (ö. 845/1441), İmta’u’l-esma’. 15 Cilt. 2. Baskı. Thk. Muhammed Abdülhamid en-Nemisî. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1999.
• Muhammed Hamidullah, İslâm Peygamberi. 2 Cilt. Çev. Salih Tuğ. Beşinci Baskı, İstanbul: İrfan Yayımcılık, 1990.
• Muhibuddin et-Taberî, Ebü’l-Abbâs (Ebû Ca‘fer) Muhibbüddîn Ahmed b. Abdillâh b. Muhammed et-Taberî el-Mekkî (ö. 694/1295). Zehairu’l-Ukbâ fi Menâkibi Zevi’l-Kurbâ. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1356.
• Nedvî, Ebü’l-Hasan, es-Sire. 2. Baskı. Dımaşk: Daru İbn Kesîr, 1425.
• en-Nüveyrî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Abdilvehhâb b. Muhammed el-Bekrî et-Teymî el-Kureşî (ö. 733/1333), Nihayetu’l-Ereb fi Fünuni’l-Edeb. 33 Cilt. 1. Baskı. Kahire: Daru’l-Kütüb, 1423.
• Sabuncu, Ömer. Son Peygambere İlk İnanan İnsan Müminlerin Annesi Hz. Hatice. 7. Baskı. İstanbul: Semerkand Yayıncılık, 2018.
• es-Semhûdî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Abdillâh b. Ahmed b. Alî el-Hasenî es-Semhûdî, (ö. 911/1506), Vefâ’ü’l-vefâ bi ahbâri dâri’l-Mustafâ. 4 Cilt. 1. Baskı. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419.
• eş-Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs eş-Şâfiî (ö. 204/820). el-Müsned. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1400.
• eş-Şâmî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Yûsuf es-Sâlihî eş-Şâmî eş-Şâfiî (ö. 942/1535). Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fi sîreti hayri’l-ibâd. 12 Cilt. Thk. Adil Abdülmevcud vd., 1. Baskı. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İmiye, 1993.
• Şulul, Kasım, İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi. 4. Baskı, İstanbul: İnsan Yayınları, 2013.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-Taberî el-Bağdâdî (ö. 310/923), Târîhu’l-ümem ve’l-mülûk. 11 Cilt. 2. Baskı. Beyrut: Daru’t-Turas, 1387.
• el-Vâkıdî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ömer b. Vâkıd el-Vâkıdî (ö. 207/822). Kitabu’l-Meğâzî. 3 Cilt. Thk. Marsden Jones, London. 3. Baskı. Beyrut: Daru’l-A’lemî, 1989.
• ez-Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez-Zehebî et-Türkmânî el-Fârikî ed-Dımaşkî (ö. 748/1348). Siyeru a’lami’n-nübelâ’. 25 Cilt. Thk. Şuayb el-Arnaut vd. 3. Baskı. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1985.
• ez-Zübeyrî, Ebû Abdillâh Mus’ab b. Abdillâh b. Mus’ab ez-Zübeyrî (ö. 236/851). Nesebu Kureyş. 3. Baskı. Kahire: Daru’l-Maarif, ts.