Nevşehir ili çerezlik kabak tarlalarında sorun olan canavar otları (Phelipanche spp.)’nın yaygınlık ve bulaşıklık düzeyinin saptanmasına yönelik çalışmalar

Yıl 2022, , 405 - 414, 26.12.2022

Duygu Güzel , Doğan Işık

https://doi.org/10.29050/harranziraat.1125904

Öz

İnsan beslenmesinde büyük öneme sahip olan kabak bitkisi, Cucurbitaceae familyasında yer almaktadır. Nevşehir ilinde ilk kez yapılmış olan bu çalışmanın amacı; çerezlik kabak tarlalarında sorun olan canavar otu türleri (Phelipanche spp.)’nin tespiti, rastlama sıklıklarının saptanması ve tespit edilen canavar otu türleri (Phelipanche spp.)’nin kültür bitkisi konukçularının belirlenmesidir. Nevşehir ili çerezlik kabak tarlalarında sorun olan canavar otu türleri (Phelipanche spp.)’nin rastlama sıklıklarının saptanması amacıyla 2018-2019 yıllarında tesadüfü olarak belirlenen toplam 232 çerezlik kabak tarlasında survey yapılmıştır. Yapılan bu survey çalışmaları sonucunda; çerezlik kabak ekim alanlarında saptanan canavar otu türünün Phelipanche ramosa olduğu bulunmuştur. Gerçekleştirilen survey sonuçlarına göre; 2018 yılında Phelipanche ramosa’nın rastlama sıklığının il ortalaması %8.68, bitki başına düşen canavar otu sayısının il ortalaması %0.06 olarak tespit edilmiştir. 2019 yılının surveyinde ise Phelipanche ramosa’nın rastlama sıklığının il ortalaması %3.29, bitki başına düşen canavar otu sayısının il ortalaması %0.04 olarak tespit edilmiştir. Kültür bitkisi konukçularının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen konukçuya özelleştirme testlerinde Phelipanche ramosa, denemeye alınan 21 adet kültür bitkisinden sadece Solanaceae familyasından domates ve patates bitkilerini parazitlemiştir. En yüksek parazitlenme 12 dal sayısı ile domateste gerçekleşmiş olup bunu 8 dal sayısı ile patates bitkisi takip etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çerezlik Kabak, Survey, Phelipanche ramosa, Parazit yabancı ot

Destekleyen Kurum

Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

FYL-2018-8382

Teşekkür

Proje süresince sağladıkları finansal katkılardan dolayı Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi' ne teşekkür ederim.

Studies on the detection of the prevalence and contagion level of broomrape (Phelipanche spp.) in the pumkin seed fields of Nevşehir province

Öz

The pumpkin plant, which is of great importance in human nutrition, is in the family Cucurbitaceae. The aim of this study, which was conducted for the first time in Nevşehir province, detection of broomrape species that are a problem in pumpkin fields, determination of incidence and It is the determination of the cultivar hosts of the determined broomrape species. A survey was carried out in a total of 232 pumpkin fields, which were determined randomly in 2018-2019, in order to determine the frequency of the broomrape species (Phelipanche spp.), which is a problem in the pumpkin seed field of Nevşehir province. As a result of these survey studies; It was found that the broomrape species detected in the pumpkin seed fields was Phelipanche ramosa. According to the results of the survey; In 2018, the provincial average of the incidence of Phelipanche ramosa was 8.68%, and the provincial average of the number of broomrape per plant was 0.06%. In the survey of 2019, the provincial average of the incidence of Phelipanche ramosa was determined as 3.29%, and the provincial average of the number of broomrape per plant was determined as 0.04%. In host-specific tests conducted to determine the hosts of a cultivated plants, Phelipanche ramaosa parasitized only tomato and potato plants from the Solanaceae family from 21 tested cultivated plants. The highest parasitization occurred in tomatoes with a number of 12 branches, followed by the potato plant with a number of 8 branches.

Anahtar Kelimeler

Pumpkin, Survey, Phelipanche ramosa, Parasitic weed

Proje Numarası

FYL-2018-8382

Kaynakça

• Akça A., Işık, D., (2016). Kayseri ili şeker pancarı (Beta vulgaris L.) ekiliş alanlarında bulunan yabancı otların tespiti. Bitki Koruma Bülteni, 56 (1): 115-124.
• Aksoy, E., 2003. Canavar Otu Türlerinin (Orobanche spp.) Çukurova Bölgesindeki Önemi ve Mücadele Olanakları Üzerine Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Adana. (Yayınlanmamış)
• Aksoy E., et. al. 2013. Significant outputs of national Orobanche project/Turkey. 16th EWRS Symposium. 24-27 June, 2013, Samsun, Turkey, p.313. (Abs.)
• Anonymous (2019 a). https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/canavar otu ve mücadelesi (13.04.2015).pdf (Erişim Tarihi: 13.10.2019).
• Anonymous (2019 b). https://www.cografya.gen.tr/tr/nevsehir/iklim.html). (Erişim Tarihi: 12.10.2019).
• Anonymous (2019 c). https://tr.wikipedia.org/wiki/Nevşehir. (Erişim Tarihi: 12.10.2019).
• Anonymous (2022 a). https://www.cografya.gen.tr/tr/nevsehir/iklim.html). (Erişim Tarihi: 29.05.2022).
• Anonymous (2022 b). https://karadeniz-iklimi.nedir.org. (Erişim tarihi: 24.06.22).
• Anonymous (2022 c). https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=ARTVIN. (Erişim Tarihi: 26.05.2022).
• Bisognin, D. A. 2002. Origin and evolution of cultivated cucurbits. Ciencia Rural. 32 (5), 715-723.
• Çamurköylü, N., Nemli, Y., 1997. Domateste Orobanche ramosa L. ya karşı Dayanıklılığın Uyarılması Üzerine Araştırmalar. Türkiye II. Herboloji Kongresi, 1-4 Eylül 1997. 31-38 s – İzmir – Ayvalık, 1997.
• Demirbaş S., 2011. Arabidopsis thaliana (L.) Heynh. Bitkisinde Phelipanche ramosa (L.) Pomel Parazitinin ve Tuz Stresinin Neden Olduğu Fizyolojik, Biyokimyasal ve Gen İfadesi Düzeyindeki Değişimlerin Araştırılması (Doktora Tezi). Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Demirkan, H., 1997. Domates Alanlarında Sorun Oluşturulan Canavar Otu (Orobanche ramosa L.)’nun Biyolojisi üzerine Araştırmalar, Türkiye II. Herboloji Kongresi (1-4 Eylül 1997). sayfa 89-98. Ege Üniversitesi İzmir Ayvalık, 1997.
• Durbin, D. R., 1953. Host of Branched Broomrape and Its Occurence in California. Plant Diseases Reporter, 37, 136, 137. Washington, D.C.
• Düzeltir, B., 2004. Çekirdek kabağı (Cucurbita pepo L.) hatlarında morfolojik özelliklere tanımlama ve seleksiyon çalışmaları. Yüksek Lisans Tezi, 76 s., Ankara.
• FAO, (2018) http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx.
• Günay, A., 1983. Sebzecilik, Özel sebze Yetiştiriciliği, Çağ Matbaası, Cilt IV, Ankara.
• Işık D., Kaya E., 2009, Orobanche survey in tomato field in Samsun, Turkey. 10th World Congress of Parasitic Plants 8-12 June 2009, Kusadasi, Turkey. Procedings p.58. (Abs.)
• Kadıoğlu, İ., 2007. Tokat’ta Bazı Kültür Bitkilerinde Görülen Canavar Otu Türleri (Orobanche spp.) ile Bunların Yaygınlık ve Yoğunluklarının Belirlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri 28-30 Haziran 2011, s. 146. Kahramanmaraş. 144s.
• Kadıoğlu, İ., 2009. Canavar otu (Orabanche spp.) Tanımı, Zararlıları ve Mücadelesi. Türkiye Herboloji Dergisi 12(2):1-6.
• Kadıoğlu, İ., Uluğ, E., Üremiş, İ., 1993. Akdeniz Bölgesi Pamuk Ekim Alanlarında Görülen Yabancı otlar Üzerinde Araştırmalar. Türkiye I. Herboloji Kongresi 3 – 5 Şubat 1993, Adana. 151 – 156 s.
• Karasu, H., 1967. Doğu Karadeniz Bölgesi tütünlerinde canavar otu (Orobanche)’ nun biyolojisi ve mücadelesi üzerine araştırmalar. Samsun Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü; Güneş Matb., Ankara.
• Kaya E., Işık D., 2009, A survey on broomrape (Orobanche spp.) in tobacco fıelds ın Samsun, Turkey. 10th World Congress of Parasitic Plants. 8-12 June 2009, Kusadası, Turkey. Procedings p. 60. (Abs.)
• Selçuk, M., 1966. Ege Bölgesinde bazı kültür bitkilerine arız olan canavar otu türleri, morfolojik yapıları, yayılış alanları ve zarar dereceleri üzerinde araştırmalar. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, NO.95, E.Ü. Matbaası, Bornova.
• Kızılkaya A., Önen H., ve Özer, Z. 2001. Soğan verimine yabancı ot rekabetinin etkileri üzerine araştırmalar. Kırnak, 4(2): 58-65.
• Nemli, Y., Emiroğlu, U., 1993. Tütünde canavar otu (Orobanche ramosa L.) mücadelesi üzerinde Araştırmalar. Türkiye I. Herboloji Kongresi bildirileri, 3-5 Şubat 1993- Adana.
• Özdemir, Ç., & Işık, D., 2020. Kayseri ili çerezlik kabak ekiliş alanlarında görülen yabancı otların tespiti. Turkish Journal of Weed Science, 23(1), 74-80.
• Özge, N., Mehmet, H.N., Büyük, H., Dağ, S., 1997. Imazapic maddesinin ayçiçeği ve tütün ekim alanlarındaki canavar otu (Orobanche spp.)’na etkinliği üzerine araştırmalar. Türkiye II. Herboloji Kongresi Bildirileri, 1-4 Eylül 1997- İzmir ve Ayvalık, 1997.
• Parker, C., 1994. The present state of the orobanche problem germination ecology of striga and Orobanche an overview biology and management of Orobanche, Proceedings of the Third International Workshop on Orobanche and Releted Striga research. Editors, Arnold H.Pieterse jus A.C., Verkleij Sing, J.ter Burg Royal Tropical institute, The Netherlansds, 1994, p.17-26.
• Ronald M., Charles K., (2012). Weed Suppression and Component Crops Response in Maize/Pumpkin Intercropping Systems in Zimbabwe, Journal of Agricultural Science, 4(7): 231-236.
• Saghir, A.R., Borg, S.J., 1986. Dormancy and germination of Orobanche seeds in relation to control methods, biology and control of Orobanche, 25-34:28 ref., American Univ. Beirut.
• Sauerborn, J M.C., Saxena, 1986. A Rewiew on agronomy in relation to Orobanche problems in faba bean (Vicia faba L.) In SJ Terborg (eds). Proceedings of a workshop on Biology and Control of Orobanche LH/VPO Wageningen, The Netherlands, 160-165.
• Stuart, A., 2006. Pumpkin seeds. http://www.herbalsafety.utep.edu/herbspdfs/ pumking.pdf.
• Şenol, M., 1999. Tokat (Kazova)’da yetiştirilen domates (Lycopersicon esculentum Mill.) kültüründe sorun olan yabancı otlar ile uygulanan farklı savaş yöntemlerinin verimine olan etkileri üzerine araştırmalar. G.O.P. Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tokat 70s.
• Şentürk, A., (2005). Tokat’ta domates yetiştirilen alanlarda sorun olan canavar otu türleri (Orobanche spp.)’nin ve alternatif konukçularının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Tokat 63s.
• TÜİK, (2018) Türkiye İstatistik Kurumu Web Sayfası, www.tuik.gov.tr.
• TÜİK, (2019) Türkiye İstatistik Kurumu Web Sayfası, www.tuik.gov.tr.
• Uygur, S., Erkılıç, A., Uygur, F.N., 1993. Çukurova bölgesinin bazı yabancı ot türlerinin konukçuluk ettiği fungal etmenler ve bunların bulaşıklık oranlarının arttırılması. Türkiye I. Herboloji Kongresi Bildirileri, 3-5 Şubat 1993, Adana. 405-413.
• Wilhelm, S., 1954. Delaterious effect ot drying on survival of broomrape seed in soil, Plant Diseases Reporter, 28, 890-892. Washington, D.C.
• Wilhelm, S., L.C. Benson ve J.E. Sagen, 1958. Studies on the control broomrape on tomatoes soil fumigation by methylbromide is a promissing control. Plant Diseases Reporter. 42, 645-651. Washington, D.C.
• Yanmaz R., Düzeltir B. 2003. Çekirdek kabağı yetiştiriciliği. Ekin Dergisi 7 (6), 22-24.