Zeytin Üreticilerinin Tarımsal Yayım Programlarına Katılımının Değerlendirilmesi

Yıl 2017, , 309 - 322, 27.09.2017

Bekir Demirtaş

https://doi.org/10.29050/harranziraat.339345

Öz

Üreticilerin tarımsal yayım
faaliyetlerine katılımını etkileyen faktörlerin belirlenmesini amaçlayan bu
çalışmada, davranışsal niyetin analizinde Planlı Davranış Teorisi kullanılmıştır.
Araştırmada, Akdeniz Bölgesindeki en büyük zeytin yetiştiriciliğinin yapıldığı
Hatay ilindeki 175 üretici seçilmiştir. Üreticilerin yayım çalışmalarına
katılma davranışı konusundaki niyetleri modelde ele alınmıştır. Ayrıca,
üreticilerin kişisel özellikleri ile davranışsal niyetleri arasındaki ilişkiler
incelenmiştir. Regresyon analizi sonuçlarına göre yayım çalışmalarına katılma
niyeti üzerinde etkili olan en önemli değişken üreticilerin tutumu olduğu
belirlenmiştir. Modeldeki değişkenler yayım çalışmalarına katılma niyetindeki
varyansın %51’ini açıklamaktadır. Üreticilerin kişisel özelliklerinden yaş ve
eğitim seviyesi, deneyim süresi, yayım bilgisi ve zeytin bahçesi genişlikleri
arasındaki farklılıklar önemli bulunmuştur. Üreticilerin tarımsal yayım
çalışmalarına daha fazla katılmasında faydalılık ve uygunluk en çok dikkat
edilmesi gereken konulardır.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal yayım, Zeytin üreticileri, Çiftçi eğitimi, Planlı davranış teorisi, Hatay-Türkiye

The Evaluation of Attendance in Agricultural Extension Programs of Olive Growers

Öz

In this research which aims to determine the factors that are affecting
the participation of producers on agricultural extension activities, the Theory
of Planned Behavior was used in the analysis of behavioral intention. Hatay has
the largest olive production area in Mediterranean region, and 175 producers
were chosen in the province of Hatay. The behavioral intentions of producers to
participate in the extension program were considered in the model. Furthermore,
the relationship between producer’s characteristics and behavioral intentions
were examined. According to regression analysis result, producer’s attitude is
the most important variable that effects intentions to participate in the
study. Variables of the model explain 51% of the variance to participate in the
extension programs. The personal characteristics of producers which are age,
education degree, experience time, extension knowledge and olive orchard land
differences were found significant. Usefulness and suitability should be the
issues to be focused on more in order to encourage producers to involve in
agricultural extension activities more.

Anahtar Kelimeler

Agricultural extension, Olive growers, Farmer education, Theory of planned behavior, Hatay-Turkey

Kaynakça

• Adrian, A.M., Norwood, S.H., Mask, P.L. 2005. Producers’ perceptions and attitudes toward precision agriculture technologies. Computers and Electronics in Agriculture, 48: 256–271.
• Ahmad, M.H, Shahar S, Mohd N.I, Teng F, Manaf ZA, Sakian NIM, Omar B. 2014. Applying theory of planned behavior to predict exercise maintenance in sarcopenic elderly. Clinical Interventions in Aging, 9: 1551-1561.
• Ajzen, I. 1991. The theory of planned behavior. Organizational Behaviour and Human Decision Processes, 50: 179-211.
• Ajzen, I. 2005. Attitudes, Personality and Behavior (2nd. Edition), McGraw - Hill, Milton-Keynes, England: Open University Press.
• Ajzen, I. 2006. Constructing a TpB Questionnaire: Conceptual and methodological considerations http://www.uni-bielefeld.de/ikg/zick/ajzenconstructionatpbquestionnaire.pdf Erişim tarihi: 04.06.2016.
• Ajzen, I., Fishbein, M. 2005. The Influence of Attitudes on Behavior. In book: The Handbook of Attitudes, Publisher: Mahwah, N.J: Lawrence Erlbaum Associates, Editors: D. Albarracín, B.T. Johnson, M.P. Zanna, pp.173-221. http://web.psych.utoronto.ca/psy320/Requiredreadings_files/4-1.pdf Erişim tarihi: 10.06.2016.
• Alam, S.S, Sayuti, N.M. 2011. Applying the theory of planned behavior (TPB) in halal food purchasing. International Journal of Commerce and Management, 21(1): 8-20.
• Armitage, C.J., Conner, M. 2001. Efficacy of the theory of planned behavior: A meta-analytic review. British Journal of Social Psychology, 40: 471–499.
• Beedel, J.D.C., Rehman, T. 1999. Explaining farmers’ conservation behavior: Why do farmers behave the way they do? Journal of Environmental Management, 57: 165-176.
• Boyacı, M., Karaturhan, B. 2003. Ekolojik üretimde tarımsal yayım faaliyetleri üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40(3): 113-120.
• Bozkurt, Ö.Ç. 2014. Planlanmış davranış teorisi çerçevesinde öğrencilerin girişimci olma niyetlerinin incelenmesi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1): 27-46.
• Demirtaş, M., Gürler, A.Z. 1994. Türkiye’de uygulamaya konulan I. Tarımsal Yayım ve Uygulamalı Araştırma Projesinin Türk Tarımının Gelişmesine Etkileri. Türkiye I. Tarım Ekonomisi Kongresi, İzmir, Cilt:2, s.402-411.
• Doğaka, 2015. TR63 Bölgesi Zeytincilik Sektör Raporu 2015. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı, Hatay. http://www.dogaka.gov.tr/Icerik/Dosya/www.dogaka.gov.tr_619_LZ0P55ES_Zeytincilik-Sektor-Raporu-2015.pdf Erişim tarihi: 15.06.2016.
• Elias, A., Nohmi, M., Yasunobu, K., Ishida, A. 2015. Farmers’ satisfaction with agricultural extension service and its influencing factors: A case study in North West Ethiopia. Journal Agricultural Science and Technology, 17: 39-53.
• Erten, S. 2002. Planlanmış davranış teorisi ile uygulamalı ders İşleme öğretim metodu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(2): 217-233.
• Fielding, K.S, Terry, D.J, Masser, B.M, Hogg, M.A. 2008. Integrating social identity theory and the theory of planned behavior to explain decisions to engage in sustainable agricultural practices. British Journal of Social Psychology, 47: 23-48.
• Garforth, C., Rehman, T., McKemey, K., Tranter, R., Cooke, R., Yates, C., Park, J., Dorward, P. 2004. Improving the design of knowledge transfer strategies by understanding farmer attitudes and behavior. Journal of Farm Management, 12(1): 17-32.
• GTHB, 2015. Çiftçi Kayıt Sistemi Veritabanı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, İl Müdürlüğü, Hatay.
• Hattam, C. 2006. Adopting organic agriculture: An investigation using the theory planned behaviour. Agricultural Economics Conference, Gold Coast, Australia, August 12-18. https://ideas.repec.org/p/ags/iaae06/25269.html Access date: 11.06.2016.
• Kaimowitz, D. 1990. Making The Link, Agricultural Research and Technology Transfer in Developing Countries. Published in Cooperation with The International Service for National Agricultural Research (ISNAR), Westview Press, London.
• Karami, E., Mansoorabadi, A. 2008. Sustainable agricultural attitudes and behaviors: a gender analysis of Iranian farmers. Environment, Development and Sustainability, 10: 883–898.
• Kızılaslan, N., Ünal, Y. 2013. Çiftçilerin tarımsal yayım farkındalıklarının belirlenmesi (Tokat/Erbaa örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bilimsel Araştırma Dergisi, Sayı: 5: 1-9.
• Kızılaslan, N. 2009. Çiftçilerin tarımsal yayım konusundaki tutum ve davranışları (Tokat ili Yeşilyurt ilçesi araştırması). Tubav Bilim Dergisi, 2(4): 439-445.
• Kızılaslan, N. 1999. Tarımsal kalkınma sürecinde teknik eleman ve çiftçi eğitiminin önemi. Ziraat Mühendisliği Dergisi, Sayı: 322: 29-32.
• Lam, S. 2006. Predicting intention to save water: Theory of planned behaviour, Response efficacy, vulnerability, and perceived efficiency of alternative solutions. Journal of Applied Social Psychology, 36(11): 2803-2824.
• Lees, J.W. 1991. More Than Accountability: Evaluating Agricultural Extension Programs. The Rural Development Centre, University of New England, Armidale.
• Lynne, G.D., Casey, C.F., Hodges, A., Rahmani, M. 1995. Conservation technology adoption decisions and the theory of planned behavior. Journal of Economic Psychology, 16: 581-598.
• Marsh, S.P., Pannell, D.J., Lindner, R.K. 2000. The impact of agricultural extension on adoption and diffusion of lupins as a new crop in Western Australia. Australian Journal of Experimental Agriculture, 40: 571–583.
• Nocella, G, Boecker, A., Hubbard, L., Scarpa, R. 2012. Eliciting consumer preferences for certified animal-friendly foods: Can elements of the theory of planned behavior improve choice experiment analysis? Psychology and Marketing, 29(11): 850–868.
• Özçatalbaş, O., Mansuroğlu, S., Ceylan, I.C., Akçaöz, H., Kutlar, İ. 2010. The evaluation of the importance of rural tourism extension for community development and Turkey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 8(3-4): 973-975.
• Özkaya, T., Ceylan, İ.Ç., Aktaş, Y., Şelli, F., Pezikoğlu, F. 2005. Tarımsal yayım hizmetleri ve organizasyonu. Türkiye Ziraat Mühendisliği, VI: Teknik Kongresi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, 2. Cilt, Ankara.
• Pannell, D.J., Marshall, G.R., Barr, N.F., Vanclay, F. 2006. Understanding and promoting adoption of conservation practices by rural landholders. Australian Journal of Experimental Agriculture, 46: 1407-1424.
• Pokorny, B., Cayres, G., Nunes, W. 2005. Participatory extension as basis for the work of rural extension services in the Amazon. Agriculture and Human Values, 22: 435–450.
• Pouta, E., Rekola, M. 2001.The theory of planned behavior in predicting willingness to pay for abatement of forest regeneration. Society and Natural Resources, 14: 93-106.
• Rehman, T., McKemey, K., Yates, C.M, Cooke, R.J., Garforth, C.J., Tranter, R.B., Park, J.R, Dorward, P.T. 2007. Identifying and understanding factors influencing the uptake of new technologies on dairy farms in SW England using the theory of reasoned action. Agricultural Systems, 94: 281–293.
• Seçer, A. Emeksiz, F. 2012. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde zeytin ve zeytinyağı üretimi, pazarlaması ve bölgede zeytinciliği geliştirme olanakları. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Yayın No: 206, Ankara.
• Sharifzadeh, M., Zamani, Gh.H., Khalili, D., Karami, E. 2012. Agricultural climate information use: An application of the planned behavior theory. Journal Agricultural Science and Technology, Vol. 14: 479-492.
• Sjoberg, S., Kim, K., Reicks, M. 2004. Applying the theory of planned behavior to fruit and vegetable consumption by older adults. Journal of Nutrition for the Elderly, 23(4): 35-46.
• Tarrant, M.A., Cordell, H.K. 1997. The effect of respondent characteristics on general environmental attitude-behavior correspondence. Environment and Behavior, 29: 618–637.
• Tutkun, A., Lehmann, B. 2006. Explaining the conversion to particularly animal-friendly stabling system of farmers of the Obwalden Canton, Switzerland – Extension of the theory of planned behavior within a structural equation modeling approach. Annual Conference of the Agricultural Economics Society (AES), 30-31 March, Paris-Grigon. https://ideas.repec.org/p/ags/ethscp/24146.html Access date: 10.06.2016.
• TÜİK, 2016. Bitkisel Üretim İstatistikleri Veritabanı. Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul Erişim tarihi: 15.06.2016.
• Wauters, E., Bielders, C., Poesen, J., Govers, G., Mathijs, E. 2010. Adoption of soil conservation practices in Belgium: An examination of the theory of planned behaviour in the agri-environmental domain. Land Use Policy, 27: 86-94.
• Yalçın, M., Boz, İ. 2007. Kumluca ilçesinde seralarda üreticilerin kullandıkları bilgi kaynakları. Bahçe Dergisi, 36(1-2): 1-10.
• Yamane, T. 1991. Temel Örnekleme Yöntemleri. (Çevirenler: Esin, A., Aydın, C., Bakır, M.A., Gürbüzsel, E.), Literatür Yayınları: 53, İstanbul.