ANKARA YÖRESİNDE İÇ ORANI YÜKSEK CEVİZ (Juglans regia L.) TİPLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 3, 63 - 69, 21.02.2014

Hülya Ünver , Ebru Sakar , Menşure Çelik

Öz

Ankara yöresinde tohumdan yetişen ceviz ağaçlarının oluşturduğu popülasyon içerisinden, iç oranı yüksek ceviz tiplerini seçmek amacıyla gerçekleştirilen çalışmada 364 ağaçtan meyve örneği alınmış, önemli meyve ve ağaç özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda 14 ceviz tipi ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen tiplerde meyve ağırlığı 15.02 g (06.ANK.348) – 9.42 g
(06.ANK.160), iç ağırlığı 8.60 g (06.ANK.348–5.52 g (06.ANK.160) ve iç oranı %58.60 (06.ANK.160) - %50.89 (06.ANK.214), kabuk kalınlığı 1.44 mm (06.ANK.214) ile 1.04 mm (06.ANK.348) arasında değişmiş; kabuk rengi 8 tipte koyu, 3 tipte esmer; iç rengi ise seçilen 14 tipin tamamında koyu sarı olarak belirlenmiştir. Seçilen tipler dolu ve sağlam iç oranı yönünden değerlendirildiğinde, 6 tip %100 oranında dolu ve sağlam iç vermiş, 1 tipte (06.ANK.161) %15.00 oranında boş meyveye rastlanmıştır. Seçilen 14 tipin 10’u homogamous, 2’si protandrous ve 2’si protogynous çiçeklenme göstermiştir. Tiplerde erkek çiçeklenme 3 Mayıs-15 Mayıs ve dişi çiçeklenme 30 Nisan-15 Mayıs tarihleri arasında gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ceviz, seleksiyon, Ankara

DETERMINATION OF WALNUT (JUGLANS REGİA L.) TYPES HIGH IN KERNEL RATIO IN ANKARA PROVINCE

Öz

In this study, carried out to select walnut types that are high in interior ratio from the population of seedling walnut trees in Ankara region, fruit samples were collected form 364 trees, then
significant fruit and tree properties were evaluated. According to results, 14 walnut types were selected as promising. In the selected types, fruit weights were measured as 15.02 g (06.ANK.348) - 9.42 g (06.ANK.160), kernel weight as 8.60 g (06.ANK.348 - 5.52 g (06.ANK.160), kernel ratio as 58.60% (06.ANK.160) - 50.89% (06.ANK.214) and shell thickness as 1.44 mm (06.ANK.214) - 1.04 mm (06.ANK.348). Shell color was determined as dark in 8 types and as tawny in 3 types, while inner color of all selected 14 types were determined as dark yellow. The selected types were in a good condition for full and sound interior ratio. Six types gave 100% full and sound inner, whereas empty fruit with 15.00% emptiness was found in one type (06.ANKARA.161). Of the selected 14 types, 10 showed homogamous blooming, 2 showed protandrous blooming and 2 displayed protogynous blooming. Male blooming occurred between May 3 and May 15, while female blooming occurred between April 30 and May 15.

Anahtar Kelimeler

Walnut, varietal selection, Ankara

Kaynakça

• Akça, Y. 1993. Gürün Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi (basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen Bil. Enst., Van.
• Akça, Y. ve Ayhan, C. 1996. Adilcevaz Ceviz (Juglans regia L.) Populasyonu İçinde Genetik Değişkenlik ve Üstün Özellikli Ceviz Tiplerinin Seleksiyonu Üzerinde Bir Araştırma. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, s.379387, Samsun.
• Akça, Y. Ve Şen, S.M. 2001. Study on the Selection of Superior Walnut Trees in Hizan (Bitlis) Populations. Acta Hort. (ISHS), 544:115-118.
• Akkuzu, H.E. ve Çelik, M. 2001. Bazı Ceviz Çeşitlerinin (Juglans regia L.) Ankara Koşullarında Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, s.69-75, Tokat.
• Anonim, 2007. TÜİK web sayfası. www.tuik.gov.tr.
• Çelik, M. 1982. Bazı Armut Anaçları İçin En Uygun S.Ö. Ayva Anacı Seçimi Ve Aşı Uyuşmazlığının Biyokimyasal Analiz Yöntemleri İle Belirlenmesi. Doçentlik Tezi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri ve Islahı Bölümü, Ankara.
• Demir, Z. 2007. Siirt Yöresinde Doğal Olarak Yetişen Cevizlerin (Juglans regia L.) Seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi (basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bil. Enst., Van.
• Gün, A. 1995. Çameli ve Bozkurt Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı Üzerinde Araştırmalar. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bil. Enst., Van.
• Güven, M.F. ve Güleryüz, M. 2001. Niğde ili ve ilçeleri ceviz (Juglans regia L.) populasyonunun seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine bir araştırma. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, s.37, Tokat. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bil. Enst., Tokat.
• Karadeniz, T. ve Şahinbaş, T. 1996. Çatak’ta Yetiştirilen Cevizlerin (Juglans regia L.) Meyve Özellikleri ve Ümitvar Tiplerin Seçimi. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, s. 317-323, Samsun.
• Kazankaya, A., Koyuncu, M.A., Koyuncu, F., Yarılgaç, T. ve Şen, S.M. 2001. Some Nut Properties of Walnuts (Juglans regia L.) of Edremit Country", Acta Horticulturae 544:97-100 . Koyuncu, M.A. ve Görgün, O. 2003. Ağlasun (Burdur) Yöresi Cevizlerinin Ön Seleksiyonu. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi 8-12 Eylül, s. 298300, Antalya.
• Karadağ, H. 2007. Amasya İli Merkez İlçe Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu İle Islahı. Yüksek Lisans Tezi (basıl
• Mousavi, S.A., Moradi, H. ve Hassani, D. 2004. Identification, Selection and Collection of Superior Walnut (Juglans regia L.) Genotypes in Chaharmahal and Bafhtiari Province. V. International Walnut Symposium, November 913, Sorrento (Naples) - Italy.
• Ölez, H. 1971. Marmara Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). Atatürk Bahçe Kültürleri Araş.Enst., Yalova.
• Özkan, G. 2002. Yenişarbademli (Isparta) Yöresindeki Ceviz Tiplerinin (Juglans regia L.) Seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi (basılmamış). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Revin, A. 1990. Selection of Walnut Varieties in Crimea. Acta Hort. Abst.,284: 157166.
• Rouskas, D. Katranis, N., Zakynthinos, G. ve Isaakidis, R. 1997. Walnut (Juglans regia L.) Seedlings Selection in Greece. Acta Hort., 442:109-116.
• Sofi, A.A., Verma, M.K., Pandit, A.H. ve Alamgeer, S.A. 2004. Evaluation of Juglans regia Germoplasm of Kashmir Valley on the Basis of Nut Characteristics. V. International Walnut Symposium, November 9-13, Sorrento (Naples)-Italy.
• Şen, S.M. 1980. Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. A.Ü.Z.F. Doçentlik Tezi, Erzurum.
• Şen, S.M. 1986. Ceviz Yetiştiriciliği. Ondokuzmayıs Üniv.Ziraat Fak., Samsun.
• Ünver, H. ve Çelik, M. 2005. Ankara Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı. Bahçe Dergisi II. Ulusal Ceviz Sempozyumu Özel Sayısı, 34(1):83-89.