OLIVE CULTIVATION AND SOME CONDUCTED SELECTION AND ADAPTATION STUDIES IN TURKEY

Yıl 2011, Cilt: 15 Sayı: 2, 19 - 25, 21.02.2014

Ebru Sakar , Hülya Ünver

Öz

Olive and olive oil sector has strategically importance in development for our country. It is known that there is a vast variety of olive distributed on a large ecology in Turkey where the homeland of olive is. Some of these varieties were determined as endemic. Turkey, one of the Mediterranean Basin countries, takes place at the top in the world for both counts of olive tree and olive production. Olive, considered as one of the indicators of “Mediterranean type climate”, intensifies especially on coasts of Aegean and Mediterranean Regions. Olive groves in Turkey have shown a rapid expansion for land size and tree population by means of several supports. Olive tree population of Turkey has been extended 150 million by adding 40 million olive saplings planted during only last five years. Nowadays, increasing demand for living long and healthy plays a determinative role in nutrition policy of countries. Olive and particularly olive oil consumption has been increased by internalizing Mediterranean style nutrition (Tunalıoğlu, 2009). The physical and chemical properties of olive oil, which is important oil for both sensory characteristics and chemical composition, display differences depending on the several factors such as olive variety, climate conditions, maturation stage of olive and olive oil processing methods. The regional characterization of Turkish olive and olive oils is essential for enhancing the effectiveness of Turkish olive oil sector on international level. By this aim, the studies for constitution of “Olive Variety Bank” started in 1960s and have been continued until today. Therefore, the olive gene material of Turkey has been identified by investigating morphological, agronomic and pomological properties of the varieties in the collection. 

Anahtar Kelimeler

Olive, Selection, Adaptation, Olive oil, Pomology, Variety, Genotype

TÜRKİYE’DE ZEYTİN YETİŞTİRİCİLİĞİNİN DURUMU VE ÜLKEMİZDE YAPILAN BAZI SELEKSİYON VE ADAPTASYON ÇALIŞMALARI

Öz

Ülkemiz için zeytin ve zeytinyağı sektörü kalkınmada stratejik öneme sahiptir. Zeytinin Anavatanı olan ülkemizde, geniş bir ekolojiye yayılmış büyük çeşit zenginliği olduğu bilinmektedir. Bu
çeşitlerden bir kısmının endemik özellikte olduğu da belirlenmiştir. Akdeniz havzası ülkelerinden biri olan Türkiye, hem zeytin ağacı sayısı, hem de zeytin üretimi bakımından dünyada üst sıralarda yer almaktadır. “Akdeniz iklim tipi”nin doğal göstergelerinden biri olan zeytin, ülkemizin özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinin kıyı kesimlerinde yoğunlaşmaktadır ve Türkiye’nin zeytinlikleri, alan ve ağaç sayısı bakımından, uygulanan çeşitli desteklerle büyük bir hızla büyüme göstermektedir. Yalnızca son 5 yılda dikilen 40 milyon zeytin fidanıyla, ülkemizin zeytin ağacı sayısı 150 milyonu aşmıştır.
Son yıllarda sağlıklı ve uzun yaşama istekliliği, ülkelerin beslenme politikalarında belirleyici rol oynamaktadır. Akdeniz beslenme tarzının benimsenmesi ile birlikte zeytin ve özellikle de
zeytinyağı tüketimi artmıştır (Tunalıoğlu, 2009). Gerek duyusal karakteristikleri gerek kimyasal kompozisyonu açısından oldukça önemli bir yağ olan zeytinyağının fiziksel ve kimyasal özellikleri; zeytin çeşidi, iklim koşulları, zeytinin olgunlaşma derecesi, zeytinyağı üretiminde kullanılan yöntemler gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Zeytinyağı sektörünün uluslararası düzeyde etkinliğinin arttırılmasında, Türk zeytin ve zeytinyağlarının bölgesel olarak karakterizasyonu önem taşımaktadır. Bu amaçla Türkiye’nin “Zeytin Çeşit
Bankası”nın oluşturulması için 1960’lı yıllarda başlayan çalışmalar günümüze kadar devam ederek, koleksiyonda yer alan çeşitlerin morfolojik, agronomik ve pomolojik özelliklerinin
incelendiği çalışmalarla Türkiye’nin zeytin gen materyali tanımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zeytin, Seleksiyon, Adaptasyon, Zeytinyağı, Pomoloji, Çeşit, Tip