Türkiye Güney Sınırı Mayınlı Alanların Toprak ve Tarım Potansiyeli

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 1, 38 - 46, 01.12.2015

Mehmet Çullu , Abuzer Pınar , Ali Bilgili , Ahmet Almaca , Aydın Aydemir Ali Öztürkmen Hasan Akan , Mehmet Önal , Nedim Bayuk , Şeref Kılıç , Emin Baysal Yüksel Şahin Gürsel Küsek Murat Aydoğdu Turan Binici , Ahmet İlçim Hüseyin Demir Mehmet Açıkgöz Nusret Mutlu Fatih Bozgeyik Duygu Sucuka

Öz

1956 yılında güvenlik amacıyla Türkiye-Suriye sınırında Hatay, Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin ve Şırnak il sınırlarında yaklaşık eni 50-400 m arasındaki alan mayınlanmıştır. Uzun zamandır kullanılamayan bu araziler uluslararası sözleşmelere göre mayından temizlenecektir. Kalkınma Bakanlığı mayın temizlik öncesi bu alanların toprak ve tarım potansiyellerini belirleyerek, alanın özelliklerine göre yönetim planlamaları oluşturmuştur. Uzunluğu, genişliği ve toprak potansiyeli bilinmeyen 6 ilin mayınlı alanlarının haritalanması ve potansiyellerinin ortaya çıkarılması için uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) veri analizi ve arazi kontrol bilgileri kullanılarak mayınlı alanların toprak ve tarım potansiyelleri belirlenmiştir. Toplam 23347 hektar olduğu belirlenen Hatay, Kilis, Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin ve Şırnak illerinin toplam alan içerisindeki arazilerin % 75’lik bölümünün işlenebilir (I, II, III, ve IV. sınıf araziler-17517 ha) ve tarım potansiyeli yüksek arazi olduğu saptanmıştır. Geriye kalan VI ve VII. sınıf arazilerin toplam alanı 5147 ha ve toplam alana oranı  % 22 iken, VIII. sınıf araziler 661 ha ile toplam arazilerin % 2.8’lik bölümüne karşılık geldiği gözlenmiştir. Toplam arazilerin % 0.57’lik bölümünde tuzluluk, % 5.7’lik bölümünde drenaj ve % 14.47’lik bölümünde ise taşlılık/kayalılık sorununun bulunduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda toprak potansiyeli belirlenen mayınlı araziler, başta güvenlik durumu dikkate alınarak ve arkeolojik varlık ile endemik bitki yayılım alanlarını korumak şartıyla farklı tarımsal uygulamalar için planlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mayınlı Alan; Türkiye-Suriye Sınırı; Toprak Potansiyeli; Tarımsal Kullanım Uygunluğu

Kaynakça

• Çullu, M. A., A. Pınar, H. Akan, M. Önal, A. V. Bilgili, A. Aydemir, A. Almaca, A. R. Öztürkmen, N. Bayuk, M. E. Baysal, Y. Şahin, T. Binici, N. Dilsiz, Ş. Kılıç, A. İlçim, H. Demir, N. Mutlu, M. Aydoğdu, S. Akın, İ. Yeşilnacar, F. Bozgeyik, N. Vural, D. Sucuka. 2015. Türkiye’nin Güney Sınırı Boyunca Yer Alan Mayınlı Alanların Alt Gelişim Projesi. T. C. Kalkınma Bakanlığı GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı. Araştırma Raporu.
• Duran, C., 2007. Uzaktan Algılama Teknikleri ile Bitki Örtüsü Analizi. DOA Dergisi. Sayı 13. Sayfa 45-67. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü.
• GAP Bölge Kalkınma İdaresi, 2004. Türkiye Cumhuriyeti GAP Bölgesi Güney Sınırında Bulunan Mayınlı Alanların Arazi Kullanım Kabiliyetlerinin Belirlenmesi. Şırnak-Şanlıurfa Akçakale Arası. Araştırma Raporu.
• GAP Bölge Kalkınma İdaresi, 2015. http://www.gap.gov.tr/
• Hatay Valiliği. 2015. Hatay’ın Coğrafik Konumu. Fiziki Coğrafya Özellikleri. http://www.hatay.gov.tr/IcerikDetay.aspx?IcerikId=313.
• Öztürkmen A.R., Y. Kavdır. 2012. Comparison of Some Quality Properties of Soils Around Land-Mined Areas and Adjacent Agricultural Fields. Environment Monitoring and Assess. 184(3):1633-43.
• Koç, A., H. Yener, 2001. Uzaktan Algılama Verileriyle İstanbul Çevresi Ormanlarının Alansal ve Yapısal Değişikliklerinin Saptanması, İ.Ü. Orman. Fak. Der., Seri A, Cilt:51, Sayı:2, İstanbul.
• Uçar, D., Morgenstern, D., Averdung, C., 1999. “Nesneye Dayalı CBS Kavramı ve Support GIS Yazılımı”, Harita Dergisi, (Temmuz 1999), 122, Harita Genel Komutanlığı.