Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Mercimek (Lens culinaris Medic.) Genotiplerinde Bitki Sıklığının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisinin Araştırması

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 3, 135 - 143, 09.12.2015

Gülay Zulkadir , Mustafa Çölkesen Leyla İdikut Alihan Çokkızgın Ümit Girgel Abdulkadir Tanrıkulu Murat Canbolat Mehmet Güneş

Öz

Bu çalışmada, Kahramanmaraş ekolojik koşullarında, üç farklı mercimek genotipinde (FIRAT-87, FLIP 2007-106L ve FLIP 2005-20L) beş bitki sıklığının (200, 250, 300, 350 ve 400 bitki m^-²) verim ve verim ile ilgili özelliklere etkisinin 2011-2012 ve 2012-2013 yılları yetiştirme döneminde araştırılmasını amaçlanmıştır. Deneme bölünmüş parseller deneme desenine göre dört tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Bu çalışmada, mercimek genotiplerinin bitki boyu, ilk meyve yüksekliği, bitkide ana dal sayısı, bitkide bakla sayısı ve tane verimi gibi parametreler incelenmiştir. İki yıllık sonuçlara göre yıl faktörü yönünden bitki boyu ve dal sayısının, sıklık faktörü yönünden bakla yüksekliği, dal sayısı ve bakla sayısının, yıl x genotip interaksiyonununda tane veriminin, yıl x sıklık interaksiyonununda bitki boyu, dal sayısı, bakla sayısı ve tane veriminin, genotip x sıklık interaksiyonununda ise ilk bakla yüksekliğinin önemli bulunduğu saptanmıştır. Genotiplerin önemsiz olduğu kaydedilmiştir. İki yıllık ortalamalara göre en yüksek tane verimi, FLIP 2005- 20 L genotipinde 443.75 kg da^-1 ile 300 bitki m^-² sıklığında, en düşük tane verimi FIRAT-87 genotipinde 284.38 kg da^-1 ile 200 bitki m^-2 sıklığında belirlenmiştir. Genotipler kendi içerisinde incelendiğinde ise en yüksek tane verimleri, FLIP 2007-106 L genotipinde 432.81 kg da^-1 ile 350 bitki m^-2, FLIP 2005- 20 L genotipinde 443.75 kg da^-1 ile 300 bitki m^-² sıklığında ve FIRAT-87 çeşidinde 428.13 kg da^-1 ile 250 bitki m^-² sıklığında belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Mercimek; bitki sıklığı; verim; verim unsurları

Kaynakça

• Akçin, A. 1988. Yemeklik Dane Baklagiller Ders Kitabı. Selçuk Üniversitesi Yayınları No:43 Ziraat Fakültesi Yayınları: 8, Konya.
• Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tüik.gov.tr. Erişim Tarihi: 28 Ocak 2015.
• Babagil, G. E. 2011. Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerinin Verim ve Verim özelliklerinin İncelenmesi. Anadolu Tarım Bilim Dergisi, 26 (2): 122-127.
• Bozoğlu, H., Pekşen, E. 1997. Farklı Sıra Arası Mesafelerinin Mercimeğin Tane Verimi ve Bazı Agronomik Özellikleri Üzerine Etkileri. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 595-597, Samsun.
• Çölkesen, M., Çokkızgın, A., Turan, B.T., Kayhan, K. 2005. Kahramanmaraş ve Şanlıurfa koşullarında değişik kışlık mercimek (Lens culinaris Medic.) genotiplerinde verim ve kalite özellikleri üzerine bir araştırma. GAP IV. Tarım Kongresi, 826–833, 21–23 Eylül, Şanlıurfa.
• Çokkızgın, A., 2007. Güney Ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinden Toplanan Bazı Kırmızı Mercimek (Lens culinaris MEDIK.) Yerel Genotiplerinin Bitkisel Ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, ADANA.
• Jenkinson, D. 1990. The turnover of organic carbon and nitrogen in soil. Philosophical transactions of the Royal Society, B. 329, 361-368.
• Karadavut, U., Erdoğan, C., Özdemir, S., Şener, O., 2001. Bitki sıklığının Mercimekte (Lens culinaris Medic.) Verim ve Verim Kriterlerine Etkisi. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I:385-390, Tekirdağ.
• Seymen, M., Türkmen, Ö., Paksoy, M. 2010. Bazı bodur taze fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin konya koşullarında verim ve bazı kalite unsurlarının belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 24 (3): (2010) 37-40 ISSN:1309-0550.
• Toğay, N., 2002. Van Koşullarında Farklı Bitki Sıklıklarının ve Ekim Şekillerinin Mercimek (Lens culinaris Medic.)’te Verim ve Verim Öğelerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi 85 s., Van.
• Türk, Z., Aklan, Ş., Kılıç, H., Polat, F. 1999. Güneydoğu anadolu koşullarında yüksek verimli mercimek (Lens culinaris Medic.) genotiplerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Harran Üni. Zir. Fak. Derg., 2: 65-70.
• Varshney, J.G., 1992. Effect of Sowing Dates and Row Spacing on the Yield of Lentil Varieties. Lens. Lens Newsletter 1992, Vol. 19: 20-21.