Örtü Altı Sebze ve Çilek Yetiştiriciliğinde Toprak Dezenfeksiyonu Uygulamaları

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 3, 144 - 150, 09.12.2015

Seral Yücel , Adem Özarslandan Canan Can

Öz

Örtüaltı sebze ve çilek yetiştriciliğinde toprak kökenli patojenler ve nematodlar önemli verim kayıplarına yol açmaktadırlar. Yürütülen denemelerde, toprak hastalıkları ve nematodlarla  mücadele amacıyla dikim öncesi solarizasyon ve düşük doz fumigant uygulamalarının hastalık çıkışı, urlanma ve verime etkileri belirlenmiştir. Bu amaçla Erdemli/Mersin’de önceki yetiştirme sezonunda toprak kökenli patojenler (Fusarium oxysporum, Fusarium solani) ve nematodlar (Meloidogyne spp.) ile bulaşık olduğu belirlenen 2 domates serasında ve Yaltır AŞ/Adana’ ait 2 çilek tarlasında, 2005-2006 yıllarında denemeler yürütülmüştür. Serada domateste yürütülen çalışmalar sonucunda uygulama yapılmayan kontrol parsellerde hastalık çıkışı %34-82 olduğunda, yalnız solarizasyon uygulanan parsellerde etki %39-67, solarizasyonla birlikte düşük doz fumigant (metam sodium 50,75,100 l da^-1) uygulanan parsellerde ise sırasıyla % 72-43, 76-45, 89-72 olarak belirlenmiştir. Nematod  urlanma oranı kontrolde 5.7-6.6 iken, yalnız solarizasyon uygulamasında 0.2-0.3, solarizasyonun fumigant ile kombinasyonunda ise 0.2-0.4, 0-0, 0-0 olarak belirlenmiştir. Çilekte ise uygulama yapılmayan kontrol parsellerde hastalık çıkışı (Macrophomina phaseolina, Fusarium spp., Rhizoctonia solani) %25 iken sırta solarizasyon uygulamasının  fumigantın azaltılan dozu (dazomet 40 kg da^-1) ile birlikte  etkisi %70 bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

toprak dezenfeksiyonu; solarizasyon; toprak kökenli patojenler; kök ur nematodu

Kaynakça

• Anonim, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu Verileri, http://www.tuik.gov.tr
• Anonim, 2012. www.fao.org
• Barker, K.R., 1985. Nematode Extraction and Bioassays. Pp 19-39 in K.R., Barker, C.C., Carter, J.N., Sasser, eds. An Advanced Treatise on Meloidogyne: 2 Methodology. Nort Carolina State University Grafics.
• Benlioğlu, S., Yıldız, A. ve Döken, T., 2004. Studies to determine the causal agents of soil-borne fungal diseases of strawberries in Aydin to control them by soil disinfestations. J. Phytopathology, 152, 509-513 Blackwell Verlag, Berlin.
• Benlioğlu, S., Ö. Boz, A, Yıldız, G. Kaşkavalcı ve Benlioğlu, K., 2005. Alternative Soil Solarization Treatments for the Control of Soil-borne Diseases and Weeds of Strawberry in the Western Anatolia of Turkey. J. Phytopathology, 153, 423-430 .Blackwell Verlag, Berlin.
• Benlioğlu, S., Yıldız, A., Boz, Ö. ve Benlioğlu, K., 2014. Soil disinfestation pptions in Aydın province, Turkey, strawberry cultivation. Phytoparasitica, 42: 397-403.
• Chellemi, D.O., ve Olson, S.M., 1994. Effect of Soil Solarization and Fumigation on Survival of Soilborne Pathogens of Tomato in Northern Florida. Plant Disease, 78 (2): 1167-1172.
• Çolak, A., ve Biçici, M., 2013. Türkiye’nin Doğu Akdeniz Bölgesi Örtü Altı Domates Yetiştiriciliğinde Fusarium Kök Ve Kök Boğazı Çürüklüğü Hastalığının Entegre Mücadelesi, Tarım Bilimleri Dergisi 19 (2): 89-100.
• Csinos, A.S., Sumner, D.R., Johnson, W.C., Johnson, A.W., Mcpherson, R.M., ve Dowler, C.C., 2000. Methyl Bromide Alternatives in Tobacco, Tomato and Pepper Transplant Production. Crop Protection, 19 (1): 39-49.
• Garibaldi, A.,1995. Soilborne pathogens in greenhouse crops and their control. Integrated Pest and Disease Management in Protected crops, 19-20 June, 1995, IAMZ, Zaragoza.
• Hooper, D.J., 1986. Exraction of Free-Living Stages From Soil. Pp 5-31 in: Southey, J.F. (ed). Laboratory Methods for Work with Plant on Soil Nematodes. Her Majesty’s Stationery Office, London.
• Frank, Z.R., Ben-Yephet, Y., ve Katan, J., 1986. Synergistic effect of metham and solarization in controlling delimited shell spots of peanut pods. Crop Protection 5:199.
• Fuentes, P., Aballay, E., ve Montealegro, J.R., 1997. Soil Solarization and Fumigation for the Control of Nematodes in a Monocultivated Soil with Tomatoes. Lima Peri, Association Latinoamerica de Fitopatologia (AFL) Fitopatologia 32 (1).
• Katan, J., Greenberger, A., Alon, H., ve Grınsteın, A., 1976. Solar Heating by Polyetilene Mulching for the Control of Diseases Caused by Soil- Borne Pathogens. Phytopathology, 66: 683-688.
• Özarslandan, A., ve Elekcioğlu, İ.H., 2010. Türkiye’nin farklı alanlarından alınan Kök-Ur nematodu türlerinin (Meloidogyne spp.) (Nemata: Meloidogynidae) moleküler ve morfolojik tanıma ile belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 34 (3): 323-335.
• Söğüt, M. A., ve Elekcioğlu, İ.H., 2000. Akdeniz Bölgesi’nde sebze alanlarında bulunan Meloidogyne Goeldi, 1892 (Nemata: Heteroderidae) türlerinin ırklarının belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 24 (1): 33-40.
• Steve, T., 2000. Univ. of California Cooperative Extension CORF News- Vol 4, Issue 4, p6.
• Yücel, S., 1995. A Study on Soil Solarization and Combined with Fumigant Application to Control of Phytophthora Crown Blight (Phytophthora capsici Leonian) on Peppers in the East Mediterranean Region of Turkey. Crop Protection. 14:8, 653-655.
• Yücel, S., Elekçioğlu, İ.H., Uludağ, A., Can, C., Gözel, U., Söğüt, M. A., Özarslandan, A., Aksoy, E., 2001. The First Year Results of Methyl Bromide Alternatives in Strawberry, Peper And Eggplant in The Eastern Mediterranean Part of Turkey Nov. 5-9, 2001 San Diego, California. Annual International Research Conference on Methyl Bromide Alternatives and Emissions Reductions.
• Yücel, S., Özarslandan, A., Çolak, A., Ay, T., ve Can, C., 2007a. Effect of Solarization and Fumigant Applications on Soilborne Pathogens and Root-knot Nematodes in Greenhouse-Grown Tomato in Turkey. Phytoparasitica 35(5):450-456.
• Yücel, S., Elekçioğlu, İ.H., Can, C., Söğüt, M.A., Özarslandan, A., 2007b. Alternative Treatments to Methyl Bromide in the Eastern Mediterranean Region of Turkey. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 31 (1): 47-53.
• Yücel, S., Can, C., Yurtmen, M., Cetinkaya-Yıldız, R., ve Aysan, Y., 2008. Tomato Pathology in Turkey. The European Journal of Plant Science and Biotechnology, 2(1)38-47.
• Yücel, S., Özarslandan, A., Can, C., and Gunactı, H., 2014. Case Studies and Implications of Chemical and Non-chemical Soil Disinfection Methods in Turkey. Proc.VIIIth on Chemical and Non-Chemical Soil and Substrate Disinfestation. Acta Hort. 1044, 295-300.