Tokat ili merkez ilçede bireylerin yerel ürün tüketimi ve bilinçli satın almaya etki eden faktörlerin belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 3, 325 - 335, 15.09.2020

Rüveyda Yüzbaşıoğlu

https://doi.org/10.29050/harranziraat.656093

Öz

Bu çalışmada ürün çeşitliliği ve özellikleri fazla ve farklı olan Tokat ilinde bireylerin yöresel ürün tüketimi ve tüketime etki eden bazı faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşabilmek için oransal örnekleme yöntemi ile 272 bireyle görüşülmüştür. Bireylere yöresel ürün tanımı sorulduğunda %65.07’si doğru tanımı yaparken %34.93’ü yöresel ürünü tanımını yanlış yapmıştır. Yörenin en çok bilinen ve tüketimi en çok yapılan ürünler sırasıyla Tokat domatesi (%95.96), Tokat biberi (%90.07), Tokat yaprağı (%73.90), Tokat kirazı (%64.49), kuşburnu (%62.13) ve Tokat narenci üzümü (%60.66)’dır. Araştırmada bireylerin yerel ürün satın almadaki bilinç düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde binary logit analizi kullanılmıştır. Analiz sonucunda bireylerin yerel ürün satın alımındaki bilinç düzeyine etki eden faktörler şunlardır; bireylerin bölgeye göçü, 5 yıldan fazla süre ile bölgede ikame etmesi, ürünün teminin kolay olması ve ürünün albenisi, ürünün lezzeti, bölge ekonomisine katkı yapması ve hanede yaşayan birey sayısı. Araştırma sonucunda yöre halkının yerel ürün tüketimi yaptığı ve yerel ürün satın almaya sosyo demografik özelliklerin istatistiki olarak etkisi olmadığı aksine tamamen alışkanlık, damak tadı gibi faktörlerin etkili olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bilinç Düzeyi, , Binary Logit Analizi, Faktör Analizi, Satın Alma, Yerel Ürünler

Determination of the factors affecting local product consumption and conscious purchasing of individuals in central district of Tokat province

Öz

It is aimed to determine the local product consumption and some factors affecting consumption of the individuals in Tokat province which are rich in terms of local products. In order to reach this aim, 272 individuals were interviewed by proportional sampling method. The most known and most consumed products are the products respectively; Tokat tomato (95.96%), Tokat pepper (90.07%), Tokat leaf (73.90%), Tokat cherry (64.49%), rosehip (62.13%) and Tokat citrus grape (60.66%) respectively. In the research, binary logit analysis was used to determine the factors affecting individuals' level of consciousness in purchasing local products. As a result of the analysis, the factors that affect the level of awareness of individuals in local product purchases are as follows; the immigration of individuals to the region, their substitution in the region for more than 5 years, the availability of the product is easy and the appeal of the product, the taste of the product, its contribution to the economy of the region and the number of individuals living in the household.As a result of the research, it is understood that local people consumption of local products is high and consumption is not a statistical effect of socio-demographic characteristics, but factors such as completely habitual taste are effective.

Anahtar Kelimeler

Consciousness, Binary Logit analysis, Factor analysis, Purchasing, Local products

Kaynakça

• Dölekoğlu, C. ve Yurdakul, O. (2004). Adana İlinde Hane Halkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İİBF Dergisi, 8: 62–86.
• Durusoy, Y. Y. (2017). Coğrafi İşaretli Gastronomik Ürünlerin Bölge Halkı Tarafından Algılanması Üzerine Analitik Bir Araştırma: Kars Kaşarı Örneği. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Field, A. (2000). Discovering Statistics Using SPSS for Windows. London: SAGE Publication.
• Gündüz, O, ve Emir, M. (2010). Dondurulmuş Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Analizi: Samsun İli Örneği. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 14 (3), 15-24.
• Kadanalı, E. ve Dağdemir, V. (2016). Tüketicilerin Yöresel Gıda Ürünleri Satın Alma İstekliliği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (1), s:9-16.
• Kadanalı, E., Tercan, S. ve Dağdemir, V. (2016). Tüketicilerin Yöresel Gıda Ürünleri Tercihi: Erzurum İli Örneği. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Mayıs Isparta, s:663-672.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. BRC Matbaacılık, Ankara.
• Kan, M., Gülçubuk, B., Kan, A., Küçükçongar, M. ve Küçükçongar, M. (2010). Coğrafi İşaret Olarak Karaman Divle Tulum Peyniri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (19), s:15-23.
• Karpati, L. ve Szakal, Z. (2009). Marketing Characteristics of Tokaj Wine Specialities Based on Factor and Cluster Analyses. Applied Studies in Agribusiness and Commerce – APSTRACT Agroinform Publishing House, Budapest. p: 93-102.
• Keleş, C. (2007). Yeşil Pazarlama Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Tüketme Davranışları ve Yeşil Ürünlerin Tüketiminde Kültürün Etkisi ile İlgili Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, (Yüksek Lisans Tezi).
• Kesici, M. (2012). Kırsal Turizme Olan Talepte Yöresel Yiyecek ve İçecek Kültürünün Rolü. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (23), s:33-37.
• Kızıloğlu, R. ve Kızılaslan, H. (2013). Consumer behaviors on food purchasing places: A case study of red meat consumption in Turkey, Research&Reviews in Biosciences (RRBS), ISSN : 0974 – 7532, 7 (11), 453-459.
• Kızıloğlu, R., Kızılaslan, H. ve Gökçe, C. (2013). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğrencilerinin Yeşil Gıda Ürünleri Hakkındaki Bilgi, Görüş ve Tutumları Üzerine Araştırma. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6, 19-30.
• Köksal, Y. (2014). Yöresel Ürünlerin Ulusal Pazarlara Açılmasında Karşılaşılan Pazarlama Sorunları ve Çözüm Önerileri; Burdur Ceviz Ezmesi Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28 (3), s:159-171.
• Kuşat, N. (2012). Bölgesel Kalkınmada Geleneksel Gıda Ürünlerinin Rolü ve Geleneksel Gıdalarda İnovasyon Belirleyicileri Üzerine Bir Çalışma: Afyon Örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (2), 261-275.
• Kurtuluş, K. (2004). Pazarlama Araştırmaları (Genişletilmiş 7. Baskı). Literatür Yayınları, Yayın No: 114, s:397-418, İstanbul.
• Meral, Y. (2013). Kahramanmaraş Kent Merkezinde Coğrafi İşaretli Ürünlere İlişkin Tüketici Tercihleri: Gemlik Zeytini Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yükseklisans Tezi.
• Meral, Y. ve Şahin, A. (2014). Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı: Gemlik Zeytini Örneği. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16 (4), s:16-24.
• Ness, M. (2000). Multivariate Techniques in Marketing Research. Curso de Especializacion Postuniversitaria en Marketing Agroalimentario, CHIEAM, Spain.
• Onurlubaş, E. ve Taşdan, K. (2017). Geleneksel Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), s:115-132.
• Orhan, A. (2010). Yerel değerlerin turizm ürününe dönüştürülmesinde "coğrafi işaretlerin" Kullanımı: İzmit pişmaniyesi örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (2), s:243-254.
• Schneıder, K.G. ve Ceritoğlu, A.B. (2010). Yöresel Ürün İmajının Tüketici Satınalma Davranışı ve Yüksek Fiyat Ödeme Eğilimi Üzerindeki Etkisi - İstanbul İlinde Bir Uygulama. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, Sayı: 06, s: 29-52.
• Şahin, A.N. ve Miran, B. (2014). İzmir İlinde Yerel Tarımsal Ürünlere İlişkin Tüketici Tercihlerinin Analizi: Bir Analitik Ağ Süreci Uygulaması. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül, Samsun, s:1369-1377.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (1996). Using multivariate statistics (3rd ed.). New York, USA: HarperCollins College Publishers.
• Taşdan, K., Albayrak, M., Gürer, B., Özer, O., Albayrak, K. ve Güldal, H.T. (2014). Geleneksel Gıdalarda Tüketicilerin Gıda Güvenliği Algısı: Ankara İli Örneği. Uluslararası Davraz Sempozyumu, Süleyman Demirel Üniversitesi, 29-31 Mayıs Isparta.
• Tekin, V.N. (2007). SPSS Uygulamalı Bilimsel Pazarlama Araştırmaları. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Toklu, İ., Ustaahmetoğlu, E. ve Öztürk Küçük, H. (2016). Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı Ve Daha Fazla Fiyat Ödeme İsteği: Yapısal Eşitlik Modellemesi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 145-161.
• Yılmaz, V. (2009). Türkiye Akarsuları Su Kalitesi Parametrelerinin Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz Yöntemleriyle İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği ABD, (Yüksek Lisans Tezi).
• Zuluğ, A. (2010). Coğrafi İşaretli Gıdalara İlişkin Tüketici Tercihleri Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Örneği. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.