Adana ve Osmaniye illeri yerfıstığı üretim alanlarında Yeşilkurt, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)’nın yaygınlığı, bulaşıklık oranları ve popülasyon değişimi

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 193 - 203, 23.06.2021

Mahmut Bademci , Erdal Sertkaya

https://doi.org/10.29050/harranziraat.891729

Öz

Adana ve Osmaniye illeri ülkemiz tarımında yerfıstığı üretim ve ekili alanın büyük bir bölümünü karşılayarak, ülke ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır. Bu çalışma, Adana ve Osmaniye’de yerfıstığı ekim alanlarında zararlı Yeşilkurt [Helicoverpa armigera (Hübner) (Lep;Noctuidae)]’un yaygınlığı, bulaşıklığı ve popülasyon değişimini belirlemek amacıyla 2017 ve 2018 yıllarında yürütülmüştür. Zararlının larva ve ergin popülasyonu iki farklı tarlada haftalık olarak takip edilmiş olup, larva popülasyonu doğrudan bitki üzerinde sayım yapılarak, ergin popülasyonu ise funnel tipi feromon tuzak kullanılarak izlenmiştir. Yerfıstığı ekiminin yoğun olarak yapıldığı alanlarda, zararlının yaygınlığı ve bulaşıklığını belirlemek için haftalık sürveyler yapılmıştır. Tarla büyüklüğüne göre belirlenen beş farklı noktada sayımlar yapılarak, yaygınlık ve bulaşıklık durumu tespit edilmiştir. Zararlının larva popülasyonu 2017 yılında Osmaniye’de 14 larva/bitki ile Ekonomik Zarar Eşiğinin üzerine çıkmış ve insektisit uygulamasından sonra düşmüştür. Bunun dışında Adana ve Osmaniye’de zararlının popülasyonu Ekonomik Zarar Eşiğinin altında gerçekleşmiştir. Her iki ilde de 2017 yılında ergin popülasyonu temmuz ve eylül aylarında iki tepe noktasına ulaşmış, 2018 yılında ise düşük seviyede seyretmiştir. H. armigera ile bulaşıklık oranı 2017 ve 2018 yıllarında değişkenlik göstermiştir. Adana’da, 2017 yılında %40.26 olan bulaşma oranı, 2018 yılında %17.91 olarak gerçekleşmiştir. Osmaniye’de ise 2017 ve 2018 yıllarında bulaşıklık oranı sırası ile %36.36 ve %48.28 olmuştur. 2017 yılında tarla içi bulaşıklık her iki ilde de 0.2-1.0 larva/bitki iken, 2018 yılında 0.2-0.8 larva/bitki olarak gerçekleşmiştir. Sürvey yapılan üretim alanlarında H.armigera’nın birinci ürün olarak yetiştirilen yerfıstığında ekonomik anlamda sorun teşkil etmediği ancak ikinci ürünün çiçeklenme döneminde dikkat edilmesi ve bu konuda araştırma yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Adana, Osmaniye, Yeşilkurt, Yerfıstığı, Popülasyon değişimi

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Distribution, infestation rates and population dynamics of Cotton Bollworm, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) in peanut production areas in Adana and Osmaniye provinces, Turkey

Öz

Adana and Osmaniye are the provinces with the highest share in the field of peanut production and cultivation in the country and make a great contribution to the country's economy. This study was carried out in Adana and Osmaniye provinces of Turkey in 2017 and 2018 to determine the distribution, infestation and population dynamic of cotton bollworm [Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera; Noctuidae)] in peanut cultivation areas. The larval and adult populations of the pest were followed weekly in two different fields, the larval population was directly counted on the plant, and the adult population was monitored using a funnel type pheromone trap. Field controls in areas where peanuts planted intensively were conducted weekly to determine the distribution and infestation of the pest. The distribution and infestation status were determined at five different points according to the field size. The larvae population of the pest rise above the Economic Damage Threshold (EDT) with 14 larvae / plants in Osmaniye and decreased after insecticide application, in 2017. Other than in 2018, the population of the pests in Adana and Osmaniye was below the (EDT). The adult population in Adana and Osmaniye reached two peaks in July and September in 2017 and remained low in 2018. The infestation rate of H. armigera in peanuts varied in 2017 and 2018. While the infestation rate in Adana was 40.26% and 17.91% in 2017 and 2018 respectively. In Osmaniye, the infestation rate was 36.36% in 2017 and 48.28% in 2018. In 2017, while the infestation in the field was 0.2-1.0 larvae / plant in Adana and Osmaniye, it was 0.2-0.8 larvae / plant in 2018. In the surveyed peanut fields, H. armigera does not cause economic damage on the first peanut crop, but on the second peanut crop it can cause economic damage during the flowering period. It was concluded that detailed research is recommended on this subject.

Anahtar Kelimeler

Adana, Osmaniye, Cotton bollworm, Peanut, Population dynamic

Kaynakça

• Alkan, B., (1948). Orta Anadolu Hububat Zararlıları (Zararlı Hayvan ve Böcekler). A. Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara Ün. Basımevi, Ankara.
• Anonim, 2012 URL http://www.tarim.gov.tr/ TAGEM/Belgeler /yayin/ Bitki%20Zarar l%C4%B1lar %C4%B1%20Zirai %20M%C3%BCcadele %20Teknik %20Talimatlar %C4%B1.pdf
• Anonim (2018) Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr
• Anonymous, 2016. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAOSTAT) http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC.
• Arıoğlu, E. & Arıoğlu, H., (2007). Ana ürün yerfıstığı yetiştiriciliğinde bitki yoğunluğunun verim ve bazı tarımsal özelliklere etkisi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, (2) 557-561 Erzurum, Turkey.
• Arıoğlu H.H., (2014). Yağ Bitkileri Yetiştirme Ve Islahı. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Kitabı Genel Yayın No:220, Ders Kitapları Yayın A-70, Adana
• Atakan, E., & Boyacı M., (2017). Pamukta farklı ekim şekli ve ekim zamanının yeşilkurt (Helicoverpa armigera Hübner Lepidoptera: Noctuidae) popülasyonuna ve bitki gelişmesine etkisinin araştırılması. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7 (2): 145-158. doı: http://dx.doi.org/10.16969/entoteb.289802
• Bora, T. & Karaca, İ. (1970). Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Zir. Fak. Yardımcı Ders Kitabı, No: 167.
• Bektaş Karapınar, Ö. & Sertkaya, E. (2020). Diyarbakır domates alanlarında zararlı Yeşilkurt [Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)]’un popülasyon gelişimi, parazitoit ve predatörlerinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 60(2): 73-82. doı: 10.16955/bitkorb.556940
• Kaya, M. & Kovancı, B., (2000). Bursa ilinde yeşilkurt, Helicoverpa armigera (Hübner)(Lepidoptera:Noctuidae)'nın biyolojisi üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi , 10(1): 37-43.
• Koçlu, T. & Karsavuran, Y., (2000). Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)’nın Manisa ilinde biyolojisi ve popülasyon düzeyi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 24 (3) : 179-194.
• Naik C.M., Chackravarthy A.K., & Naik T.B., (2013). Population dynamics and management of Helicoverpa armigera (Hübner) (Noctuidae:Lepidotera) on groundnut in Coastal Karnataka. Enviroment&Ecology, 31 (1): 54-57.
• Öğütçü, Z., (1969), Yerfıstığı ve Ziraatı. Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası, Ankara.
• Öngören, K., Kaya, N. & Türkmen, Ş., (1977). Ege Bölgesi’nde domateslerde zarar yapan yeşilkurt (Heliothis armigera Hüb.)’un morfolojisi, biyolojisi ve mücadelesi üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni,17(1), 3-28.
• Sharmila, T. & Manjula K., (2015). Field evaluation of oil formulations of Nomuraea rileyi (Farlow) Samson against Spodoptera litura and Helicoverpa armigera in groundnut. Internatıonal Journal of Plant Protectıon 8: 142-147. doı : 10.15740/HAS/IJPP/8.1/142-147
• Uygun,N., Ulusoy, M.R., & Başpinar, H.,, (2009) Sebze Zararlıları. Ç.Ü Ziraat Fak.Genel Yayın No: 213, Ders Kitapları Yayın No: A-68, Adana
• Yabaş, M.N., (1979). Çukurova Bölgesi’nde Helicoverpa cinsine giren armigea ve zea gruplarının biyoekolojileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Entomoloji Kürsüsü, Doktora Tezi (195 s).