Farklı gübre uygulamalarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) verim, verim unsurları ve lif kalitesine etkileri

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 3, 371 - 379, 23.09.2022

Vedat Beyyavaş , Şevin Nur Yılmaz , Cevher İlhan Cevheri , Suat Cun

https://doi.org/10.29050/harranziraat.1135184

Öz

Bu çalışma, 2020-2021 yıllarında Şanlıurfa-Harran koşullarında tesadüf blokları deneme desenine göre Candia pamuk çeşidi kullanılmış olup ve 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Her parsel 5 sıra olup, parsel uzunluğu 12 m, sıra arası 70 cm ve sıra üzeri mesafe ise 10-12 cm olarak uygulanmıştır. Deneme, toplam 24 parselden oluşmuştur. Çalışmada farklı kimyasal ve organik gübrelerin karışımlarından oluşan uygulamalar uygulanmıştır. Bunlar, 1-Kontrol, 2-Taban gübresi (0 kg)+Üst gübre (Üre 35 kg da-1), 3-Taban gübresi (10 kg DAP da-1 )+Üst gübre (Üre 35 kg da-1), 4-Taban gübresi (20 kg DAP da-1 )+Üst gübre (Üre 35 kg da-1), 5-Taban gübresi (30 kg DAP da-1 )+Üst gübre (Üre 35 kg da-1), 6-Taban gübresi (2 ton çiftlik gübre -1da)+ Üst gübre (Üre 35 kg da), 7-Taban gübresi (4 ton çiftlik gübre da-1)+Üst gübre (Üre 35 kg da-1), 8-Taban gübresi (6 ton çiftlik gübre da-1)+Üst gübre (Üre 35 kg da-1) karışımları uygulanmıştır. Hasat sonrası ölçümlerde dekara verim (kg da-1), koza sayısı (adet bitki-1), koza ağırlığı (g), koza kütlü ağırlığı (g), çırçır randımanı (%), 100 tohum ağırlığı (g), lif inceliği (mic.), lif kopma dayanıklılığı (g tex-1) ve lif uzunluğu (mm) incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; denemenin iki yılında da en fazla koza sayısı (24.33 ve 24.66 adet bitki-1); koza ağırlığı (6.66 ve 6.55 g); dekara verim (526.40 ve 514.66 kg da-1) 6 ton çiftlik gübresi + 35 kg üre uygulamasından elde edilmiştir. Çalışmaya konu olan uygulamaların lif kalite özelliklerine etkisinin olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

pamuk, çiftlik gübresi, kimyasal gübre, verim, gelişme dönemleri

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi Proje koordinatörlüğü

Proje Numarası

21196

Effects of different fertilizer applications on yield, yield components and fiber quality in cotton (Gossypium hirsutum L.)

Öz

In this study, Candia variety was used according to the randomized block plots experimental design in Şanlıurfa-Harran conditions in 2020-2021 and was carried out with 3 replications. Each parcel consisted of 5 rows, the parcel length was 12 m, the row spacing was 70 cm, and the row spacing was 10-12 cm. The experiment consisted of a total of 24 plots. In the study, applications consisting of mixtures of different chemical and organic fertilizers were applied. These are 1-Control, 2-Base fertilizer (0 kg)+Top fertilizer (Urea 35 kg da-1), 3-Base fertilizer (10 kg DAP da-1)+Top fertilizer (Urea 35 kg da-1), 4-Base fertilizer (20 kg DAP da-1)+Top fertilizer (Urea 35 kg da-1), 5-Base fertilizer (30 kg DAP da-1) )+Top fertilizer (Urea 35 kg da-1), 6-Base manure (2 tons farm fertilizer da-1)+ Top fertilizer (Urea 35 kg da-1), 7-Base manure (4 tons farm fertilizer da-1)+Top manure (Urea 35 kg da-1), 8-Base manure (6 tons farm fertilizer da-1)+Top fertilizer (Urea 35 kg da-1) consisted of subjects. In post-harvest measurements, yield per decare (kg da-1), number of bolls (piece plant-1), boll weight (g), boll seed weight (g), ginning outturn (%), 100 seed weight, fiber fineness (mic.), fiber strength (g tex-1) and fiber length (mm) were investigated. According to the results obtained from the study; the highest number of cocoons in both years of the experiment (24.33 and 24.66 per plant); boll weight (6.66 and 6.55 g); The yield per decare (526.40 and 514.66 kg da-1) was obtained from the application of 6 tons of farm manure + 35 kg of urea. It has been determined that the applications that are the subject of the study have no effect on the fiber quality properties.

Anahtar Kelimeler

cotton, farm manure, chemical manure, yield, growth periods

Proje Numarası

21196

Kaynakça

• Akyol, N. (2013). Sıvı hayvan gübresinin pamuk tarımında üst gübre olarak kullanılabilirliği ve uygun doz araştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek lisans tezi), Aydın,62s.
• Albiach, R., & Canet, F. (2000). Pomares and F. Ingelmo: Microbial biomass content and enzymatic activities after the application of organic amendments to a horticultural soil. Bioresour. Technol, 75, 43-48.
• Alitabar, R. A., Salimbeck, R., Alishah, O., & Abbas, S., Andarkhor, A. (2012). Interactive effects of nitrogen and row spacing on growth and yield of cotton varieties, International Journal of Biology, vol. 4, No. 3.
• Antonious, G. F. (2009). Enzyme activities and heavy metals concentration in soil amended with sewage sludge. Journal of Environmental Science and Health Part A, 44(10), 1019-1024
• Antonious, G. F., Turley, E., & Dawood, M. F. (2020). Monitoring soil enzymes activity before and after animal manure application. Agriculture, 10: 166.
• Aygün, Y. Z., & Mert, M. (2020). Toprak düzenleyicileri ve azot uygulamalarının pamukta (Gossypium hirsutum L.) verim ve lif teknolojik özelliklere etkisi. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 13 (3), 290-297.
• Bellitürk, K., Kuzucu, M., Çelik, A., & Baran, M. F. (2019). The effects of fertilization on the yield and quality of pistachio (Pistacia vera L.) in dry conditions. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 16(2), 251-259, Tekirdağ.
• Cevheri, C. (2016). Harran ovası organik üretim koşullarında organik ve mikrobiyal gübre uygulamalarının bazı pamuk çeşitlerinde (Gossypium hirsutum L.) tarımsal ve lif kalite özellikleri üzerine etkisi (Doktora tezi). Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Cevheri, C. İ., Yılmaz, A., & Beyyavaş, V. Harran ovası koşullarında yetiştirilen bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşitlerine uygulanan organik ve mikrobiyal gübrelerin verim ve verim öğelerine etkisi 2021). Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(1): 53-64. DOI: 10.29050/harranziraat.737298
• Chavda, V. N., & Rajawat, B. S. (2015). Performance evaluation of vermicompost on yield of kharif goundnut and cotton crops. International Journal of Forestry and Crop Improvement, 6(2): 127-131.
• Çopul, S., & Gençsoylu, İ. (2020). Aydın ili ikinci ürün pamukta (Gossypium hirsutum L.) farklı azot dozlarının verim, verim komponentleri ve lif kalite özellikleri üzerine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 271-279, Aydın.
• Daşkin, (2019). Pamukta (Gossypium hirsutum L.) farkli dozlarda uygulanan organik gübrenin verim ve lif kalitesine etkisi (Yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Hallikeri, S. S., Halemanı, H. L., Patıl, V. C., Palled, Y. B., Patıl, B. C., & Katagerı, I. S. (2010). Effect of nitrogen levels, split application of nitrogen and detopping on seed cotton yield and fibre quality in Bt-cotton. Karnataka J. Agric. Sci.,23 (3): (418-422).
• Hinojosa, M. B., Carreira, J. A., Rodríguez-Maroto, J. M., & García-Ruíz, R. (2008). Effects of pyrite sludge pollution on soil enzyme activities: Ecological dose–response model. Science of the Total Environment, 396(2-3), 89-99.
• Kılbacak, H., Bellitürk, K., & Çelik, A. (2021). Bitkisel ve hayvansal atıklardan vermikompost üretilmesi: yeşil badem kabuğu ve koyun gübresi karışımı örneği. Akademik Perspektiften Tarıma Bakış. İKSAD Yayınevi. Ankara.
• Liu, D., Ding, Z., Ali, E. F., Kheir, A., Eissa, M. A., & Ibrahim, O. H. (2021). Biochar and compost enhance soil quality and growth of roselle (Hibiscus sabdariffa L.) under saline conditions. Scientific Reports, 11(1), 1-11.
• Mahajan, R. G., Paramesh, V., & Singh, K. S., (2021). Impact of sustainable land-use management practices on soil carbon storage and soil quality in Goa State, (33): 28-40, İndia
• Mert, M., Akışcan, Y., & Gençer, O. (2004). Inheritance of oil and protein content in some cotton generations. Asian Journal of Plant Sciences, 3(2): 174 176.
• Mert, M. (2017). Lif bitkileri. NOBEL Yayınları No: 1734, İkinci Baskı, s.s. 424, Ankara.
• Mohanty, S. R., Nath, D. J., Baruah, R., Gayan, A. (2020). Microbial enriched compost production and application for North East Region of India.
• Moya, D., Aldás, C., López, G., & Kaparaju, P. (2017). Municipal solid waste as a valuable renewable energy resource: a worldwide opportunity of energy recovery by using Waste-ToEnergy Technologies. Energy Procedia, 134, 286-295.
• Nyiraneza, J., Vernon, R., Yvonne, U., Fraser, T. D., Erin, S., Fillmore, S., & Mills, A. (2019). Longterm manure application effects on nutrients and selected enzymes involved in their cycling. Soil Sci. Soc. Am. J. 82, 1404–1414.
• Oyedele, O. F., & Lubbe, S. (2015). The construction of a partial least-squares biplot, Journal of Applied Statistics, 42 (11): 2449-2460.
• Özkan, N., & Çopur, O. (2018). Pamuk (Gossypium hirsutum L.) genotiplerinin çoklu dizi (line x tester) melezlerinde bazı lif özelliklerinin kalıtımı. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 22(2), 236-247.
• Özüdoğru, T. (2021). Dünya ve Türkiye’de pamuk üretim ekonomisi. Tekstil ve Mühendis, 28(122), 149-161.
• Poyraz, Z. (2012). Pamuk tarla atığının pirolizi. Journal Of Science And Technology Of Dumlupınar University, (028), 89-96, Kütahya.
• Saleem, M. F., Bilal, M. F., Awais, M., Shahid, M. Q., & Anjum, S. A. (2010). Effect of nıtrogen on seed cotton yıeld and fıber qualıtıes of cotton (Gossypİum hirsutum L.) cultıvars. The Journal of Animal & Plant Sciences 20:23-27.
• Satyanarayana, R., & Janawade, A. D. (2006). Studies on integated nutrient management in irrigated hybrid cotton. Journal of Cotton Research and Development, Cotton Research and Development Association, P: 212-215.
• Seilsepour, M., & Rashidi, M. (2011). Effect of different application rates of nitrogen on yield and quality of cotton (Gossypium hirsutum L.). American Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 10 (3): 366-370, Spohn, M. (2016). Element cycling as driven by stoichiometric homeostasis of soil microorganisms. Basic and Applied Ecology, 17(6): p. 471-478.
• Şahin, A., Kıvılcım, N., & Hüyük, O. (1994). Nazilli M-503 pamuk çeşidinin azot gereksinimi. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 1994 Yılı Pamuk Araştırma Proje ve Sonuçları, s.46, Aydın.
• Tarhan, M. (2017). Hümik Asidin Farklı Uygulamalarının Pamukta Verim Besin Maddesi Alınımı ve Lif Kalite Özelliklerine Etkisi (Yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s.85, Siirt.
• UPK, (2021). Ulusal Pamuk Konseyi, http://www.upk.org.tr/
• Xie, X. F., Pu, L. J., Wang, Q. Q., Zhu, M., Xu, Y., & Zhang, M. (2017). Response of soil physicochemical properties and enzyme activities to long-term reclamation of coastal saline soil, Sci. Total Environ. 607–608, 1419–1427, China.
• Xu, C. Y., PU, L. J., Lİ, J. G., & Z. H. M. (2019). Effect of reclamation on C, N, and P stoichiometry in soil and soil aggregates of a coastal wetland in Eastern China. J. Soils Sediments 19, 1215– 1225, China.
• Zhong, Z., & Makeschin, F. (2006). Differences of soil microbial biomass and nitrogen transformation under two forest types in central Germany. Plant and Soil, 283, 287–297, Germany