The effect of harvest at different growth periods on grain yield and yield components of sweet corn (Zea mays L. saccharata Sturt)

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 4, 432 - 442, 26.12.2022

Mahmut Nedim Ağaçkesen , Abdullah Öktem

https://doi.org/10.29050/harranziraat.1186782

Öz

In this study, it was aimed to determine the effect of harvesting at different maturation periods on grain yield and yield components of sweet corn (Zea mays L. saccharata Sturt). The study was carried out in the conditions of Harran Plain in 2016 and 2017 according to the split-plot experimental design with 3 replications. Baron, Vega, Jubilee, GSS 5649 and Merit hybrid sweet corn varieties were used as crop material in the study. According to the Zadox scale, harvesting was done in the periods of early milk maturation (Z73), middle milk maturation (Z75), late milk maturation (Z77), early yellow maturation (Z83), middle yellow maturation (Z85) and late yellow maturation (Z87 periods. According to the research results; features such as ear length (cm), kernel number of ear (pieces ear-1), kernel weight of ear (g ear-1) and grain yield (kg da-1) were found to be statistically significant in terms of harvesting during development periods (P≤0.01). Ear diameter ranged from 37.4 to 39.2 mm, ear length 16.5 to 18.1 cm, the number of kernel on the ear between 415.0 and 587.4, and the grain weight on the ear varied between 61.7 and 98.0 g. Grain yield varied between 491.1 and 810.3 kg da-1, thousand-grain weight between 131.5 and 227.7 g, and hectoliter weight between 47.1 and 71.1 hL kg-1. Ear length, number of kernels per ear and grain yield values were found lower in the harvest made in the early growth stages and higher in the harvests made in the late growth periods. The highest grain yield was found in the middle yellow maturity (Z85) and late yellow maturity (Z87) periods, and the lowest grain yield was seen in the early milk set (Z73) stages. Grain yield values of Merit and Jubilee cultivars were higher than the others. The most suitable harvest time in terms of grain yield was determined as late milking maturation period for Baron and Merit cultivars, mid milk maturation period for Vega cultivar, medium yellow ripening period for Jubilee cultivar and late yellow maturation period for GSS 5649 cultivar.

Anahtar Kelimeler

Sweet corn, growing stage, harvest time, grain yield, Harran Plain

Farklı gelişme dönemlerinde yapılan hasadın tatlı mısırın (Zea mays L. saccharata Sturt) tane verimi ve verim unsurlarına etkisi

Öz

Bu çalışmada farklı olgunlaşma dönemlerinde yapılan hasadın tatlı mısırın (Zea mays L. saccharata Sturt) tane verimi ve verim unsurlarına etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak Harran Ovası koşullarında 2016 ve 2017 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmada Baron, Vega, Jübile, GSS 5649 ve Merit hibrit tatlı mısır çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Zadoks skalasına göre erken süt olum (Z73), orta süt olum (Z75), geç süt olum (Z77), erken sarı olum (Z83), orta sarı olum (Z85) ve geç sarı olum (Z87) gelişim dönemlerinde hasat yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; koçan uzunluğu (cm), koçanda tane sayısı (adet koçan-1), koçanda tane ağırlığı (g koçan-1) ve tane verimi (kg da-1) gibi özellikler, gelişme dönemlerinde yapılan hasat bakımından istatiksel olarak önemli bulunmuştur (P≤0.01). Koçan kalınlığı 37.4 ile 39.2 mm, koçan uzunluğu 16.5 ile 18.1 cm, koçanda tane sayısı 415.0 ile 587.4 adet koçan-1, koçanda tane ağırlığı 61.7 ile 98.0 g koçan-1 arasında değişmiştir. Tane verimi 491.1 ile 810.3 kg da-1, bintane ağırlığı 131.5 ile 227.7 g ve hektolitre ağırlığı 47.1 ile 71.1 hL kg-1 arasında değişmiştir. Koçan uzunluğu, koçanda tane sayısı ve tane verimi değerleri erken gelişme dönemlerinde yapılan hasatta daha düşük, geç gelişme dönemlerinde yapılan hasatlarda ise daha yüksek bulunmuştur. En yüksek tane verimine orta sarı olum (Z85) ve geç sarı olum (Z87) dönemlerinde, en düşük tane verimine ise erken süt olum (Z73) döneminde ulaşılmıştır. Merit ve Jübile çeşitlerinin tane verimi değerleri diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Tane verimi bakımından en uygun hasat zamanı Baron ve Merit çeşitleri için geç süt olum dönemi, Vega çeşidi için orta süt olum dönemi, Jübile çeşidi için orta sarı olum dönemi ve GSS 5649 çeşidi için ise geç sarı olum dönemi olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tatlı mısır, gelişme dönemi, hasat zamanı, tane verimi, Harran Ovası

Kaynakça

• Alan, Ö., Sönmez, K., Budak, Z., Kutlu, İ., & Ayter, N.G. (2011). Eskişehir ekolojik koşullarında ekim zamanının şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) verim ve tarımsal özellikleri üzerine etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (4): 34-41.
• Anonim, (2019). Şanlıurfa uzun yıllar ortalaması meteotrolojik verileri. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=H&m = SANLIURFA Erişim tarihi: 23.07.2019
• Atakul, Ş. (2011). Diyarbakır koşullarında farklı ekim zamanlarının beş şeker mısırı çeşidinde taze koçan ve tane verimi ile bazı tarımsal özelliklere etkisi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 90s, Adana.
• Bozkurt, M., & Karadoğan, T. (2017). Örtü altı koşullarında yetiştirilen şeker mısırı (Zea mays saccharata Sturt.) çeşitlerinde uygun ekim sıklığının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (2):19-29.
• Budak Başçitçi, Z., & Kınacı, E. (2012). Eskişehir’de bodur fasulye ile Karışık ekilen şeker mısırında farklı ekim düzenlemelerinin verim ve verim öğelerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 (2):93-102.
• Budak Başçitçi, Z., Alan, Ö., Kınacı, E., Kınacı, G., Kutlu, İ., Sönmez, K., & Evrenesoğlu, Y. (2012). Bazı şeker mısır çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) teknolojik ve kalite özellikleri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26 (4): 11-18.
• Burhan, K., & Bozkurt, H. (2018). Mısırda körpe koçan verim ve bazı özelliklerine hasat zamanının etkisi. Derim Dergisi, 2018/35(1):61-66.
• Can, M., & Akman, Z. (2014). Uşak ekolojik şartlarında farklı azot dozlarının şeker mısırın (Zea mays Saccharata Sturt.) verim ve kalite özelliklerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (2):93-101.
• Çölkesen, M., Öktem, A., Akıncı, C., Gül, İ., İri, R., & Kaya, Y. (1997). Şanlıurfa ve Diyarbakır koşullarında bazı mısır çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının verim ve verim komponentleri üzerine etkisi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, s:139-142a, Samsun
• Dickerson, W.G., (1996). Home and market garden sweet corn production. http://aces.nmsu.edu/pubs/_h/h-223.pdf. (Erişim tarihi: 07.03.2017).
• Dinç, U., Şenol, S., Sayın M., Kapur, S., Güzel, N., Derici, R., & Kara, E.E. (1988). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Toprakları (GAT) 1. Harran Ovası. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Güdümlü Araştırma Projesi Kesin Raporu, Proje No: TOAG-534, Adana.
• Dolbeer, R.A., Wronecki, P.P., & Stehn, R.A. (1986.) Resistance of sweet corn to damage by black bird sandstarlings. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 111(2):306-311.
• Efe, E., Bek, Y., & Şahin, M. (2000). SPSS’te çözümleri ile istatistik yöntemler II. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü, Yayın No:10, Bilgisayar Araştırma ve Uygulama Merkezi (Baum), Yayın No: 10, Kahramanmaraş.
• Egesel, C. Ö., Turhan, H., Kahrıman, F., & Özkan, P. (2007). Bazı şeker mısır (Zea mays saccharata Sturt.) Genotiplerinin verim ve bitkisel özelliklerinin incelenmesi, Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum, s.206-209.
• Erdal, Ş., & Pamukçu, M. (2005). Tatlı mısır (Zea mays L. Var saccharata Sturt ). Derim, 22(2) 41-46.
• Eşiyok, D., Bozokalfa, M.K., & Uğur, A. (2004). Farklı lokasyonlarda yetiştirilen şeker mısır çeşitlerinin verim, kalite ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. E.Ü.Z.F. Dergisi, 2004, 41 (1) : 1-9.
• İdikut, L., Zülkadir, G., Çölkesen, M., & Yürüdurmaz, C. (2016). Kompozit şeker mısırı popülasyonu ile hibrit şeker mısırı çeşidinin bazı agronomik özellikler bakımından karşılaştırılması. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, TARGİD Özel Sayı 41-50.
• Kara, B., & Akman, Z. (2002). Şeker mısırında koltuk ve uç alma ile yaprak sıyırmanın verim ve koçan özelliklerine etkisi. A.Ü.Z.F. Dergisi 15 (2) : 9- 18.
• Kara, B., & Bozkurt, H. (2018). Mısırda körpe koçan verim ve bazı özelliklerine hasat zamanlarının etkisi, Derim, 35(1): 61-66.
• Karababa, E., & Coşkuner, Y. (2007). Moisture dependent physical properties of dry sweet corn kernels, International Journal of Food Properties, 10:3, 549-560.
• Kantarcı, D., Pazır, F., İştipiller, D., Tosun, M., & Tonk, A. (2016). Tatlı mısırın kalite kriterlerine göre optimum hasat zamanının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1):70-73.
• Koçak, A.N. (1987). Mısırın insan gıdası olarak önemi ve gıda endüstrisindeki Yeri. Türkiye’de Mısır Üretiminin Geliştirilmesi, Problemler ve Çözüm Yolları Sempozyumu. TARM, Ankara.
• Kula, N., & Karadoğan, T. (2017). Örtü altı koşullarında yetiştirilen şeker mısırı (Zea mays saccharata Sturt.) çeşitlerinde uygun dikim zamanlarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12 (1):39-48.
• Öktem, A. (1997). GAP bölgesi mısır yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1):65-74.
• Öktem, A. (1999). GAP bölgesinde iklim faktörlerinin mısır yetiştiriciliğine etkileri. GAP I. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs, Cilt II, s:743-750, Şanlıurfa, 1999.
• Öktem, A., & Öktem, A.G. (1999). Bazı şeker mısır çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) firik koçan ve tane verimleri ile önemli tarımsal karakterlerinin belirlenmesi. GAP I.Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs, Cilt II, s:893-900, Şanlıurfa.
• Öktem, A., Simsek, M., & Öktem, A. G. (2003). Deficit irrigation effects on sweet corn (Zea mays saccharata Sturt) with drip irrigation system in a semi-arid region, I: Water–yield relationship. Agricultural Water Management 61 (1): 63–74.
• Öktem, A., Öktem, A. G., & Coskun, Y. (2004). Determination of sowing dates of sweet corn. (Zea mays L. saccharata Sturt.) under Sanliurfa Conditions. – Turkish J Agric. Forestry 28: 83-91.
• Öktem, A. G., & Öktem, A. (2005): Effect of nitrogen and intra row spaces on sweet corn (Zea mays saccharata Sturt) ear characteristics. – Asian Journal of Plant Science 4(4): 361-364.
• Öktem, A. (2006): Effect of different irrigation intervals to drip irrigated dent corn (Zea mays L. indentata) water-yield relationship. – Pakistan Journal of Biological Sciences 9(8): 1476-1481.
• Öktem, A., Öktem, A.G., (2007). Bazı şeker mısır (Zea mays saccharata Sturt) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında verim karakteristiklerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 20(1):33-46.
• Öktem, A. (2008a).Effect of nitrogen on fresh ear yield and kernel protein content of sweet corn (Zea mays saccharata) under upper Mesopotamia region of Turkey. – Indian Journal of Agricultural Sciences 78(1): 50-55.
• Öktem, A. (2008b). Effects of deficit irrigation on some yield characteristics of sweet corn. – Bangladesh Journal of Botany 37(2): 127-131.
• Öktem, A. (2008c). Effect of water shortage on yield, and protein and mineral compositions of drip-irrigated sweet corn in sustainable agricultural systems. – Agricultural Water Management 95(9): 1003-1010.
• Öktem, A., & Öktem, A. G. (2009). Yield characteristics of sweet corn under deficit irrigation in Southeastern Turkey. – The Philippine Agricultural Scientist 92(3): 39-44.
• Öktem, A., Öktem, A. G., & Emeklier, H. Y. (2010). Effect of nitrogen to yield and some quality parameters of sweet corn. – Communications in Soil Science and Plant Analysis 41(7): 832-847.
• Öktem, A., & Öktem, A. G. (2013). Determination of effective characteristics to green plant yield of corn as a selection criterion. – Soil-Water Journal 2(2): 1625-1632.
• Öktem, A. G., & Öktem, A. (2020a). Effect of farmyard manure application on yield and some quality characteristics of popcorn (Zea mays L. everta Sturt) at the organic farming. – Journal of Agriculture and Ecology Research International 21(9): 35-42.
• Öktem, A. G., & Öktem, A. (2020b). Effect of humic acid application methods on yield and some yield characteristics of corn plant (Zea mays L. indentata). – Journal of Applied Life Sciences International 23(11): 31-37.
• Öktem, A. G., & Öktem, A. (2020c). Impact of vermicompost to dent corn (Zea mays L. indentata). – Int. Journal of Innovative Approaches in Agricultural Research 4(1): 48-55.
• Özel, M., & Öktem, A. G. (2021). The Effect of vermicompost application at different levels on yield and yield characteristics in dent corn (Zea mays L. indendata). – BEU Journal of Science 10(4): 1324-1333.
• Özata, E., Geçit, H.H., & Ünver İkincikarakaya, S. (2016). Orta Karadeniz ekolojik koşullarında şeker mısırda (Zea mays saccharata Sturt.) değişik ekim sıklıkları ve azot dozlarının verim öğelerine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1):74-80.
• Panahi, M., Naseri, R., & Soleimani, R. (2010). Efficiency of Some sweet corn hybrids at two sowing dates in Central İran. Middle - East Journal of Scientific Research 6(1): 51-55
• Sade, B., (2002). Mısır tarımı. Konya Ticaret Borsası, Yayın No:1, Konya.
• Sönmez, K., Alan, Ö., Kınacı, E., Kınacı, G., Kutlu, İ., Başçiftçi, Z.K., & Evenesoğlu, Y. (2013). Bazı şeker mısırı çeşitlerinin (Zea mayss accharata Sturt) bitki, koçan ve verim özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (1):28-40.
• Tracy, W.F., (2001). Sweet corn. in : Speciality corns, 2 nd. Editions, ed. by A.R. Hallauer, CRC Press, LLC, Boca Raton.
• Turgut, İ., (2000). Bursa koşullarında yetiştirilen şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) Bitki sıklığının ve azot dozlarının taze koçan verimi ile verim öğeleri üzerine Etkisi, Turk J. Agric. For. 24 : 341-347.
• Turgut, İ., & Balcı, A., (2001). Bursa koşullarında değişik ekim zamanlarının şeker mısırı (Zea mays saccharata Sturt.) çeşitlerinin taze koçan verimi ile verim öğeleri üzerine etkileri. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. 17-21 Eylül, Sayfa: 195-200, Tekirdağ.
• Uçkesen, B., (2000). Tekirdağ koşullarında I. Ürün ve II. Ürün olarak şeker mısır (Zea mays saccharata Sturt.) yetiştirme olanaklarının belirlenmesi, Trakya Üni. Fen Bil. Enst. Yük. Lis. Tezi, Tarla Bit. ABD, 76 s.
• Zadoks, J. C., Chang, T. T., & Konzak, C. F. (1974). A decimal code for the growth stages of cereals. – Weed Research 14: 415-421.