İklim Değişikliğine Bağlı Deniz Seviyesi Değişiminin Coğrafi Bilgi Sistemleri Kullanılarak Analiz Edilmesi

Yıl 2016, HARİTA TEKNOLOJİLERİ ELEKTRONİK DERGİSİ YIL:2016 CİLT:8 SAYI:1, 65 - 74, 30.04.2016

Abdurrahman Geymen , Abdülkerim Yusuf Dirican

https://doi.org/10.15659/hartek.16.04.308

Öz

Dünya gündeminde geniş yer tutan küresel ısınma ve iklim değişikliği konuları bilimsel araştırmalarda da yoğun
ilgiyle takip edilmektedir. İklim değişikliğine neden olan birçok değişken bulunmakla birlikte, bu değişkenlerin en
önemlisi sera gazları olduğu kanısı bilimsel olarak kabul görmüştür. Küresel ısınmaya bağlı olarak gelecekte de
okyanusların ısınmasıyla birlikte buzulların erimeye devam edeceği ve deniz seviyesinde yükselmelerin meydana
gelebileceği düşünülmektedir. İklim değişikliğine bağlı gelecekte olası deniz seviyesi değişimleri neticesinde
Türkiye kıyılarında riskli bölgeler meydana gelecektir. Bu çalışmada, meydana gelecek bu riskli bölgeler, Coğrafi
Bilgi Sisteminde konumsal analizler kullanılarak deniz seviyesinden itibaren yıllara göre artırılması istenen su
seviyesi değerleri girilerek elde edilmiştir. Bu amaçla Uluslararası İklim Değişikliği Paneli 5. değerlendirme
raporunda belirtilen deniz seviyesi değişim senaryoları göz önüne alınmıştır. Küresel ısınma sonucu, Türkiye’nin
kıyı illerinin gelecek 500 yıllık süreç içerisinde doğal felaketlere maruz kalabileceği ve deniz seviyesindeki bu
değişimler neticesinde en çok etkilenecek illerin Adana, Edirne, İzmir ve Samsun olacağı tespit edilmiştir.
Geleceğe yönelik su seviyesindeki değişimlerin ana etkilerinin izlenmesi ve bu yolla riskli alanların tespit edilmesi
şehir plancılarına ve yerel yöneticilere karar vermede yardımcı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi bilgi sistemleri, Küresel ısınma, İklim değişikliği

Kaynakça

• Çabuk, S. Ö. (2011). Küresel ısınmaya yol açan sera gazı emisyonlarındaki artış ile mücadelede iktisadi araçların rolünün değerlendirilmesi: Enerji sektörü örneği. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 368 s.
• Korkmaz, K. (2007). Küresel Isınma ve Tarımsal Uygulamalara Etkisi. Alatarım Dergisi, 6, 43-49.
• Houghton, J. (2005). Global warning. Reports on Progress in Physics, 68, 1343-1403.
• Ateş, İ. (2008). Küresel ısınmanın sebep olacağı siyasal ve ekonomik gelişmeler ve muhtemel Türkiye yansımaları. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, 87 s.
• Öztürk, K. (2002). Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 47-65.
• Türkeş, M. (2007). Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler, I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi TİKDEK 2007, 11–13 Nisan, İstanbul.
• Erdoğan, M. (2007). Veri türü, kalitesi ve üretim yöntemine göre sayısal yükseklik modeli (SYM) standartlarının belirlenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Simav, Ö., ve Şeker D. Z. (2013). Kıyı Etkilenebilirlik Göstergesi İle Türkiye Kıyıları Risk Alanlarının Tespiti, TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 11 -13 Kasım 2013, Ankara.
• Karaca, M., & Nicholls, R.J. (2008). Potential implications of accelerated sea-level rise for Turkey. Journal of Coastal Research, 24, 288-298.
• Sağlam, N. E., Düzgüneş E., Balık İ. (2008). Küresel Isınma ve İklim Değişikliği. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 25, 89-94.
• Sevim, B., ve Zeydan, Ö. (2007). İklim Değişikliğinin Türkiye Turizmine Etkileri. Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu, İzmir.
• Yönten, A. (2007). Küresel ısınmanın azaltılması politikaları: Türkiye için bir yaklaşım. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 171 s.
• Tabak, P. (2006). Küresel ısınma nedeniyle suların yükselmesi problemine karşı konut mimarisinde çözüm önerilerinin araştırılması. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 72 s.
• Ertop, G. (2009). Küresel ısınma ve kurakçıl peyzaj planlaması. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 173 s.
• Saygılı, A. (2008). SRTM (Shuttle Radar Topography Mission) verilerinden elde edilen sayısal yükseklik modellerinin doğruluğunun incelenmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 99s.
• Karataş, E. (2008). RTK GPS yardımıyla SRTM3 sayısal yükseklik modelinin doğruluk analizi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 58 s.
• Yastıklı, N., ve Esirtgen F. (2011). Sayısal Yükseklik Modellerinde Kalite Değerlendirme ve Doğruluk Analizi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 18-22 Nisan 2011, Ankara.
• Sefercik, U. G. (2007). Radar İnterferometri Tekniği İle SYM Üretimi ve Doğruluk Değerlendirmeleri. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 2-6 Nisan 2007, Ankara.
• Türkeş, M., Şen, Ö.L., Kurnaz, L., Madra, Ö., ve Şahin, Ü. (2013). İklim değişikliğinde son gelişmeler: IPCC 2013 raporu. Sabancı Üniversitesi, İstanbul Politikalar Merkezi, 2013, İstanbul.
• Church, J. A., Clark, P. U. (2015). Sea Level Change. Personal Webpage. 12 Kasım 2015 tarihinde www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_Chapter13_FINAL.pdf adresinden erişildi.
• Öztuğ, İ., Bildirici, A., Üstün, A., Uluğtekin, N., Selvi, H.Z., Abbak, A., Buğdaycı, İ., ve Doğru, A.Ö. (2008). SRTM verilerine dayalı ülke bazında 3"×3" çözünürlüklü sayısal yükseklik modelinin oluşturulması. 106Y130 Numaralı TÜBİTAK Projesi.
• TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu. (2014). İstatistiklerle Türkiye 2014 - Personal Webpage. 10 Ekim 2015 tarihinde http://www.tuik.gov.tr adresinden erişildi.