Disiplinlerarası Bir Yaklaşım Olarak Yöneylem Araştırmasının Mühendislik Uygulamalarında Kullanımı

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 1, 37 - 46, 27.04.2015

Ömür Demirer , Reha Alkan

https://doi.org/10.15659/hartek.15.04.88

Öz

Son 30-40 yılda yöneylem araştırması hemen hemen pek çok disiplinde geniş uygulama alanına sahip bir bilim dalı haline gelmiştir. Özellikle II. Dünya Savaşı sırasında İngiliz askeri birimlerinin karşılaştığı bazı problemlerin çözümü için geliştirilen ve ilerleyen yıllarda Yöneylem Araştırması Teknikleri olarak isimlendirilecek olan birkaç tekniğin başarılı sonuçlar vermesi ve 1970’lerden sonra da bilgisayar teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler, bu süreci oldukça hızlandırmıştır. Bu çalışmada, yöneylem araştırması tekniklerinin, uygulama alanlarının, avantaj ve dezavantajlarının profesyonel iş yaşamından alınan çeşitli meslek disiplinlerindeki uygulama örnekleri verildikten sonra, mühendislik uygulamalarındaki kullanımı literatür taraması eşliğinde ele alınmıştır. Yapılan çalışma, birçok mühendislik alanında Yöneylem Araştırması Tekniklerinin uygulanabileceğini göstermiştir. Çalışmada, bazı spesifik Yöneylem Araştırma metot ve algoritmalarının bazı mühendislik problemlerinin çözümünde diğerlerine göre daha uygun olabileceği sonucuna varılmıştır. Bunun iki temel nedeni olduğu görülmüştür. Bunlardan ilki, farklı mühendislik disiplinlerinin benzersiz özellik ve problemlere sahip olması; ikincisi ise, Yöneylem Araştırmasının her biri özel bir duruma uygun farklı metot ve algoritmalara sahip olan bir disiplin olmasıdır. Bu sebeple bir mühendislik probleminin çözümü için kullanılacak olan uygun yöneylem tekniğinin seçimi büyük önem taşımaktadır. Bu durumda farklı uzmanlık alanlarına sahip bir ekiple problemlerin çözümüne yaklaşılmasının daha uygun olduğu, diğer bir ifadeyle disiplinlerarası bir çalışmanın yürütülmesinin daha yararlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Yöneylem Araştırması, Proje Planlaması, Mühendislik Uygulamaları

Kaynakça

• Taha, H. A., 2006, “Yöneylem Araştırması”, (Çeviri: Alp Baray, Şakir Esnaf), Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Sağır, M., Atlas, M., Aras, N., Kamışlı Öztürk, Z., 2012, “Yöneylem Araştırması-I”, (Editör Prof.Dr. B. Fethi Şeniş), Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2528, Eskişehir.
• Hillier, F.S., Lieberman, G.J., 2010, “Introduction to Operations Research”, McGraw-Hill, Inc, New York.
• Esin, A., Şahin, S.T., 2012, “Yöneylem Araştırmasında Yararlanılan Karar Yöntemleri”, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Öztürk, A., 2014, “Yöneylem Araştırması”, Ekin Basım-Yayın Dağıtım, Bursa.
• Cinemre, N., 2011, “Yöneylem Araştırması”, Evrim Yayınevi, İstanbul.
• Ulucan, A., 2007, “Yöneylem Araştırması: İşletmecilik Uygulamalı Bilgisayar Destekli Modelleme”, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Mastroeni, G., Pappalardo, M., 2004, “A Variational Model for Equilibrium Problems in a Traffic Network”, RAIRO Operations Research, 38, p.p.3–12.
• García-Ortiz, G., Amin, S.M., Wootton, J.R., 1999, “Operations Research and Semantic Control: Application to Advanced Traffic Management”, International Transactions in Operational Research, 6(1), p.p.5–20.
• Güven, A., 2011, “Trafik Yönetiminde Kuadratik Programlama Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Price, E., Ostfeld, A., 2013, “Iterative Linearization Scheme for Convex Nonlinear Equations: Application to Optimal Operation of Water Distribution Systems”, Journal of Water Resources Planning and Management, 139(3), p.p.299-312.
• Levary, Reuven R. 2001, “Engineering Applications, Encyclopedia of Operation Research and Management Sciences in (S.I. Gass and C.M. Harris, Ed.), Second Edition”, Kluwer Academic Publishers, Boston, p.p.249-255.
• Daşdemir, İ., Güngör, E., 2002, “Çok Boyutlu Karar Verme Metotları ve Ormancılıkta Uygulama Alanları”, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 4(4), p.p.1-19.
• Bjørndal, T., Herrero, I., Newman A., Romero, C., Weintraub, A., 2011, “Operations Research in The Natural Resource İndustry”, International Transactions in Operational Research, 19(1-2), p.p.39-62.
• Carravilla, M. A., Oliveira, J. F., 2013, “Operations Research in Agriculture: Better Decisions for a Scarce and Uncertain World”, The Journal of Agris on-line Papers in Economics and Informatics, V(2), p.p.37-46.
• Ceylan, A., Çay, T., Uyan, M., 2006, “Sayısal Harita Üretiminde Proje Planlaması ve Yönetimi”, HKM Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, 1(94), p.p.11-18.
• Öztürk, D., Batuk, F., 2010, “Konumsal Karar Problemlerinde Analitik Hiyerarşi Yönteminin Kullanılması”, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 28(2), p.p.124–137.
• Dinçerler, A., Güven, N.E., Tanrıkulu, M.M., Temel, M., Yitmen, M., Yaman, H., 2004, “Bilkent Üniversitesi Personel Taşıma Sistemi için Etkin ve Ekonomik Çözüm”, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 15(2), p.p.2-14.
• Vahidnia, M.H., Alesheikh, A.A., Alimohammadi, A., Hosseinali, F. 2010, “A GIS-based Neuro-Fuzzy Procedure for İntegrating Knowledge and Data in Landslide Susceptibility Mapping”, Computers and Geosciences, 36(9), p.p.1101–1114.
• Bıyık, C., Uzun, B., 1992, “3194/18. Madde Uygulamalarında Süre-Maliyet Analizlerinin Somut Bir Örnek Üzerinde İncelenmesi”, İmar Planlarının Uygulanması Semineri, 29 Haziran-4 Temmuz, KTÜ–Trabzon.
• Şimşek, M., 2008, “Jeodezik Ağların Dengelenmesinde Hedef Programlama Tekniği”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alkan, R. M., 1993, “Harita Projelerinin CPM-PERT Yöntemleri ile Programlanması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Zoraster, S., 1990, “The Solution of Large 0-1 Integer Programming Problems Encountered in Automated Cartography”, Operations Research, 38(5), p.p.752-759.
• Mullarkey, P., Butler, G., Gavirneni, S., Morrice,D., 2007, “Schlumberger Uses Simulation in Bidding and Executing Land Seismic Surveys”, Interfaces, 37(2), p.p.120-132.
• Bıyık, C., Tüdeş, T., 2001, “Harita Çalışmalarında Proje Planlaması ve Yönetimi”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi, Trabzon.