Determination of Growth and Some Morphological Traits of Kıvırcık Lambs in Yalova

Yıl 2019, Cilt: 60 Sayı: 1, 39 - 50, 28.06.2019

Emre Alarslan , Turgut Aygün

https://doi.org/10.29185/hayuretim.556669

Cited By: 5

Öz

Objective: This study was carried out in order to describe the growth, development and morphological characteristics of Kıvırcık lambs grown in Yalova province.

Material and Methods: A total of 100 Kıvırcık lambs were used as material. Birth weight of Kıvırcık breed lambs, live weights at 30., 60., 90., 120., 150. and 180th days and some body measurements were determined at 30., 60., 90., 120., 150. and 180 th days.

Results: The least square means for birth weight at 30, 60, 90, 120, 150 and 180th day live weight were calculated as 4.49±0.09, 8.69±0.17, 13.94±0.25, 21.50±0.34, 28.58±0.44, 33.68±0.50 ve 37.60±0.49 kg, respectively. The average daily gain of lambs the least square means were found for birth-90th, birth-150th, birth-180th, 90th-180 and 150-180th; 204.72±0.01, 202.71±0.04, 188.26±0.03, 171.04±0.04 and 116.01±0.07 g, respectively. Some body measurements at 30., 60., 90., 120., 150. and 180th days for Kıvırcık lambs were investigated. The least square means for withers height, body length, rump height, chest depth, chest width, chest girth, rump width, head lenth, forehead width and ear length at Weaning 150 th day were found traits were determined as; 62.06±0.33, 62.60±0.32, 62.35±0.32, 25.27±0.20, 18.27±0.17, 78.81±0.54, 18.63±0.17, 21.95±0.12, 11.92±0.09 and 12.80±0.10 cm, respectively.

Conclusion: In order to increase the live weight averages of Kıvırcık breed sheep grown in the region where the study was carried out, it was revealed that the farm conditions should be improved. In addition, the difference in the distribution of the fleece and low, the shorter the tail structure is observed and shorter than the other Kıvırcık.

Anahtar Kelimeler

Yalova, Kıvırcık, growth, withers height

Yalova’da Yetiştirilen Kıvırcık Kuzularında Büyüme-Gelişme ve Bazı Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma Yalova ilinde yetiştirilen Kıvırcık kuzularda büyüme-gelişme ve morfolojik özelliklerinin tanımlanması amacıyla yapılmıştır.

Materyal ve Metot: Araştırma materyalini 100 baş Kıvırcık kuzusu oluşturmuştur. Kıvırcık ırkı kuzuların doğum ağırlığı, 30., 60., 90., 120., 150. ve 180. gün canlı ağırlıkları ve 30., 60., 90., 120., 150. ve 180. günlerdeki bazı vücut ölçüleri tespit edilmiştir.

Bulgular: Kıvırcık ırkı kuzularda doğum ağırlığı, 30, 60, 90, 120, 150 ve 180. gün canlı ağırlıklarına ilişkin en küçük kareler ortalamaları (kg) sırasıyla; 4.49±0.09, 8.69±0.17, 13.94±0.25, 21.50±0.34, 28.58±0.44, 33.68±0.5 ve 37.60±0.49 kg olarak hesaplanmıştır. Doğum-90, doğum-150, doğum-180, 90-180 ve 150-180 günler arası günlük canlı ağırlık artışına ilişkin en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 204.72±0.01, 202.71±0.04, 188.26±0.03, 171.04±0.04 ve 116.01±0.07 g olarak tespit edilmiştir. Kıvırcık ırkı kuzuların 30, 60, 90, 120, 150 ve 180. günlerdeki bazı vücut ölçüleri tespit edilmiştir. Sütten kesim zamanı (150. gün) cidago yüksekliği, vücut uzunluğu, sağrı yüksekliği, göğüs derinliği, göğüs genişliği, göğüs çevresi, sağrı genişliği, baş uzunluğu, alın genişliği ve kulak uzunluğuna ilişkin en küçük kareler ortalamaları (cm) sırasıyla; 62.06±0.33, 62.60±0.32, 62.35±0.32, 25.27±0.20, 18.27±0.17, 78.81±0.54, 18.63±0.17, 21.95±0.12, 11.92±0.09 ve 12.80±0.10 cm olarak tespit edilmiştir.

Sonuç: Araştırmanın yapıldığı bölgede yetiştirilen Kıvırcık ırkı koyunların çeşitli dönem canlı ağırlık ortalamalarının yeterli düzeye çıkarılabilmesi için öncelikli olarak yetiştirici koşullarının iyileştirilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca yapağı dağılımındaki farklılık ve az oluşu, kuyruk yapısının da diğer Kıvırcıklardan daha kısa olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kıvırcık, Yalova, büyüme, cidago yüksekliği

Kaynakça

• Akçapınar H, Ünal N, Atasoy F. 2005. The efffects of early age mating on some production traits of Bafra (Chios x Karayaka B1) sheep. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 29: 531-536.
• Aksakal V, Macit M, Esenbuğa N, 2009. Effects of various ages of weaning on growth characteristics, survival rate and some body measurements of awassi Lambs. Journal of Animal and Veterinary Advances 8: 1491-1497.
• Aktaş A, H, Ankaralı B, Halıcı İ, Demirci U, Atik A, Yaylacı E. 2014. Growth traits and survival rates of Akkaraman lambs in bredeer flocks in Konya province. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 38: 40-45.
• Aktaş AH, Dursun Ş, Halıcı İ, Demirci U, Akil K, Büyükbaş L. 2016. Orta Andolu Merinosu kuzuların yetiştirici şartlarında büyüme ve yaşama gücü Özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 56 (1): 13-19.
• Altın T, Karaca O, Cemal İ. 2003. Sütten kesim yaşının koyunlarda süt verimi ve kuzularda büyüme üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi 13(2): 103-111
• Aslan FA. 2013. Terminal Melezlemede Anaç Soy Genotipi Ve Doğum Mevsiminin Sürü Verimliliği Ve Kuzularda Büyüme ve Gelişme Özellikleri Üzerine Etkileri (doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Aygün T, Demirel M, Gökdal Ö, Çelikyürek H, Kor A. 1998. Farklı sürelerde sütten kesilen ve meraya ek olarak kesif yemle beslenen karakaş kuzularının besi gücü ve karkas özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi 8: 9-16.
• Aygün T, Bingöl M. 1999. Akkaraman varyetesi Karakaş ve Norduz kuzularının doğum ağırlıkları bakımından karşılaştırılması. Uluslar Arası Hayvancılık Kongresi, 21-24 Eylül 1999, İzmir. 738-742.
• Bayram D, Odabaşıoğlu F. 2011. Farklı besi programı ve sürelerindeki saf Morkaraman ve Kıvırcık x Morkaraman F1 kuzuların besi performansı, kesim ve karkas özellikleri: I- vücut ölçüleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Dergisi 22 (1): 41-47.
• Bingöl M. 1998. Norduz Koyunlarının Döl ve Süt Verimleri ile Büyüme-Gelişme ve Dış Yapı Özellikleri (doktora tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Bingöl E. 2006. Hakkari’de Yetiştirilen Karakaş Koyunlarında Döl Verimi ile Kuzularda Büyüme ve Gelişme Özellikleri (yüksek lisans tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Bingöl E. 2014. Hakkari İlinde Yetiştirilen Hamdani Koyunlarının Temel Verim ve Dışyapı Özellikleri (doktora tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Bingöl E, Aygün T. 2014. Hakkari’de yetiştirilen Karakaş koyunlarında büyüme ve gelişme özellikleri. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 4(3): 65-73, 2014.
• Cemal İ, Karaca O, Altın T, Gökdal Ö, Yılmaz M, Yılmaz O. 2007. Ultrasound measurements of eye muscle properties and backfat thickness in Kıvırcık lambs. Journal of Biological Sciences 7 (1): 89-94.
• Ceyhan A, Erdoğan İ, Sezenler T. 2007. Gen kaynağı olarak korunan Kıvırcık, Gökçeada ve Sakız koyun ırklarının bazı verim özellikleri. Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty 4 (2): 10-12.
• Ceyhan A, Sezenler T, Yüksel MA, Yıldırır M. 2013. Gökçeada kuzularının büyüme ve yaşama gücü özellikleri üzerine bazı çevre faktörlerinin etkisi. Hayvansal Üretim 54 (2): 14-17, 2013
• Cloete JJE, Cloete SWP, Olivier JJ, Hoffman LC. 2007. Terminal crossbreedingof Dorper ewes to Ile de France, Merino landsheep and SA Mutton Merino sires: Ewe production and lamb performance. Small Ruminant Research 69: 28-35.
• Csizmar N, Györi Z, Budai C, Olah J, Kovacs A, Javor A. 2013. Influence of birth type and sex on the growth performance Dorper lambs. Animal Science and Biotechnologies 46(2).
• Çankaya S, Altop A, Kul E, Erener G. 2009. Faktör analiz skorları kullanılarak karayaka kuzularında canlı ağırlık tahmini. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 24 (2): 98-102.
• Çörekçi ŞG, Evrim M. 2001. Sakız ve İmroz koyunlarının yarı-entansif koşullardaki verim performansları konusunda karşılaştırmalı araştırmalar 1. döl verimi, yaşama gücü, kuzularda büyüme. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 25: 421-429.
• Demirel M, Aygün T, Altın T, Bingöl M. 2000. Hamdani ve Karakaş koyunlarında gebeliğin son döneminde farklı düzeylerde beslemenin koyunlarda canlı ağırlık, kuzularda doğum ağırlığı ve büyüme üzerine etkileri. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 24: 243-249.
• Demirören E, 2002. Yetiştirme amacı farklı koyunlarda kuzu üretim etkinliği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 39(1): 71-77.
• Doğan N, Akın PD, Ekiz B. 2015. Effects of certaın envıronmental factors on growth performances of Kıvırcık lambs. Programme of the 3rd Turkish-Bosnian Scientific Days. Veterinary Faculties of Sarajevo University and Istanbul University, Sarajevo, April 21-24, 2015.
• Ekiz, B, Altınel A. 2006. The growth and survival characteristics of lambs produced by commercial crossbreeding Kıvırcık ewes with f2 rams with the German Black-Headed mutton genotype. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 30: 507-512
• Ekiz B, Altınel A. 2004. The Growth and survival characteristics of lambs produced by commercial crossbreeding Kıvırcık ewes with f2 rams with the German Black-Headed mutton genotype. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 30: 507-512.
• El Fadili M, Michaux C, Detilleux J, Leroy PL. 2000. Genetic parameters for growth traits of the Moroccan Timahdit Breed of sheep. Small Ruminant Research 37: 203-208.
• Ertuğrul M, 1991. Küçükbaş Hayvan Yetiştirme Uygulamaları. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1211, Yardımcı Ders Kitabı: 348, Ankara. 146.
• Ertuğrul M, Dellal G, Soysal İ, Elmacı C, Akın O, Arat S, Barıtçı İ, Pehlivan E, Yılmaz O. 2009. Türkiye yerli koyun ırklarının korunması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (23): 2. 97-119.
• Esen F, Özbey O. 2001. Sakız x Akkaraman Melez (F1 ve G1) Kuzularda Verim Özellikleri. I. Büyüme, Yaşama Gücü, Vücut Ölçüleri. Fırat Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 17, 1: 107:113.
• FAO 2014. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA (15 Ekim 2017).
• Gökdal Ö, Ülker H, Temur C, Oto MM, Budağ C. 1999. Köylü koşullarında yetiştirilen Karakaş kuzularının sütten Kesim Dönemine kadarki büyüme-gelişme özellikleri ile vücut ölçüleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 9 (1): 41-49. Gökdal Ö, Ülker H, Karakuş F, Cengiz F. 2006. The growth traits of Karakaş and its crosses lambs (F1) with Ile de France x Akkaraman (G1) under unlimited suckling regime. Journal of Biological Sciences 6 (4): 787-792.
• Güngör İ, 2011. Bafra Genotipinin Ankara Şartlarında Yetiştiriciliği (yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Işık S, 2010. Bafra Koyununun (Sakız x Karayaka G1) Kazım Karabekir Tarım İşletmesi Şartlarında Döl Verimi, Yaşama Gücü ve Büyüme Özellikleri (doktora tezi). Kafkas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Kandemir Ç, Koşum N, Taşkın T, Kaymakçı M, Olgun FA, Çakır E. 2013. Menemen ve Ile de France x Akkaraman melezi koyunların üreme performansı üzerinde vücut kondisyon puanlamasının etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 10 (1).
• Karaca O, Cemal İ, Yılmaz O. 2012. Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projeleri Aydın-Denizli-Uşak (ADU) Alt Projeleri Çalıştay Notları. 2012. Aydın.
• Karakuş F. 2007. Karakaş ve (Ile de France x Akkaraman G1) x Karakaş F1 ve F2 Melez Kuzularında Büyüme-Gelişme, Besi Gücü ve Karkas Özellikleri (doktora tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Van.
• Kayalık MŞ, Bingöl M. 2015. Tüm yönleriyle Morkaraman koyunları. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 5 (2): 89-97, 2015
• Kaymakçı M, Taşkın T, Koşum N. 2002. Sönmez Koyunlarında Tip Sabitlemesi (1. Döl verimi ve gelişme özellikleri). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 39 (2): 87-94.
• Kaymakçı M, Koşum N, Taşkın T, Akbaş Y, Ataç FE. 2006. Menemen Koyunlarında Kimi Verim Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 43 (1): 63-74.
• Kaymakçı M. 2006. İleri Koyun Yetiştiriciliği. Genişletilmiş ikinci baskı, ISBN 9944-5334-0-8. Bornova, İzmir. Koyuncu M, Tuncel E, Uzun Ş. 2001. Karacabey Merinosu koyunlarda doğum ağırlığı ve gebelik süresine bazı çevre faktörlerinin etkileri ve genetik parametreler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 32 (2): 163-167.
• Kum D, 2006. Norduz Kuzularının Vücut Yapısı ve Büyüme-Gelişme Özellikleri (yüksek lisans tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.Mirderikvandi M, Masoudi A, Khaldari M, Bojarpour M, Nazari P. 2016. The effect of some factors on growth performance of Lori Bakhtiari lambs. Livestock Research for Rural Development 28 (12).
• Özbaşer FT ve Akçapınar H. 2011. Orta Anadolu şartlarında Acıpayam koyunlarının bazı verim özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitisü Dergisi 51 (1): 1-14.
• Özbey O, Akcan A. 2003. Morkaraman, Kıvırcık x Morkaraman (F1) ve Sakız x Morkaraman (F1) melez kuzularda verim özellikleri 1. büyüme, yaşama gücü, vücut ölçüleri. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 9(1): 15-21.
• Özmen Ö, Kul S, Gök T. 2015. Elazığ ilinde halk elinde yetiştirilen akkaraman ırkı koyun ve kuzulara ait bazı verim özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 29 (2): 81 – 85.
• Sarı M, Önk K, Aksoy AR, Tilki M, Adıgüzel Işık S. 2014. Hemşin kuzularında büyüme ve bazı vücut ölçülerinin belirlenmesi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 54 (1): 15-20.
• SAS, 2016. PC SAS User’s Guide: Statistics. SAS İnst. cary. NC, USA.
• Şireli HD, Ertuğrul M. 2004. Dorset Down x Akkaraman (GD1), Akkaraman ve Akkaraman x GD1 genotipli kuzularda büyüme eğrilerinin logistic model ile tahmini. Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (4): 375-380.
• TUIK, 2018. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1002 Erişim tarihi: (12 Şubat 2019).
• Ünal N. 2002. Akkaraman ve Sakız x Akkaraman (F1) kuzularda yaşama gücü, büyüme ve bazı vücut ölçüleri, Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 26: 109-116.
• Ünal N, Atasoy F, Akçapınar H. 2003. Karayaka ve Bafra (Sakız x Karayaka G1) Koyunlarda döl verimi kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 27: 265-272.
• Üstüner H, Oğan MM. 2013. Main productive performance of Awassi sheep in the Central Anatolian region of Turkey. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 37: 271-276.
• Yaralı E, Yılmaz O, Cemal İ, Karaca O, Taşkın T. 2014. Meat quality characteristics in Kıvırcık lambs. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 38: 452-458.1
• Yıldız N. ve Denk H. 2006. Van bölgesinde halk elinde yetiştirilen akkaraman koyunların çeşitli verim özelliklerinin araştırması ıı. kirli yapağı verimleri, lüle uzunluklar, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yaşama güçleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 20 (1): 29-37.
• Yılmaz A, Ozcan M, Ekiz B, Ceyhan A, Altinel A. 2004. The Production characteristics of the ındigenous Imroz And Kivircik sheep breeds ın Turkey. Animal Genetic Resources Information (AGRI) FAO vol.34, pp.57-66, 2004
• Yılmaz A, Karakuş F, Bingöl M, Kaki B, Ser G. 2017. Effects of some factors on growth of lambs and the determination of growth curve model. Indian Journal Research Print ISSN:0367-6722 / Online ISSN:0976-0555 1-6.
• Zülkadir U, Şahin Ö, Aytekin İ, Boztepe S. 2008. Malya kuzularda canlı ağırlık ve bazı vücut ölçülerinin tekrarlanma dereceleri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22 (45):89-93.