Ekstansif Koşullarda Yetiştirilen Akkaraman Melezi Koyunlarda Süt Verimi ve Sütteki Bazı Bileşenlerin Belirlenmesi*

Yıl 2020, Cilt: 61 Sayı: 1, 23 - 32, 30.06.2020

Riza Aşkan , Turgut Aygün

https://doi.org/10.29185/hayuretim.683693

Cited By: 4

Öz

Amaç: Bu çalışma, Van ili Başkale ilçesine bağlı Güroluk köyünde ekstansif koşullarda yetiştirilen Akkaraman melezi koyunlarının süt verim özelliklerinin belirlenmesi ve sütteki protein, kuru madde, yağ, laktoz, su ve total ham kül gibi bazı kimyasal özelliklerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.

Materyal ve Yöntem: Araştırmada, hayvan materyali olarak toplam 120 baş Akkaraman melezi koyunu kullanılmıştır. Sütteki bazı kimyasal özelliklerin tespiti için 60 baş koyun kullanılmıştır. Akkaraman melezi koyunlarında laktasyon süresi ve süt verimini belirlemek amacıyla, doğumdan ortalama 40 gün sonra 14 gün aralıklarla çift sağım yapılmıştır. Çift sağım, Ağustos ayının başına kadar devam ettirilmiş daha sonra laktasyon dönemi sonuna kadar günde tek sağım esasına göre süt ölçümleri yapılmıştır. Laktasyon süt verim miktarı ve laktasyon süresi İsveç yöntemine göre hesaplanmıştır.

Bulgular: Bu araştırmada laktasyon süt verimi ortalama 96.41 l ve laktasyon süresi ortalama 198.76 gün olarak bulunmuştur. Sütteki bazı kimyasal süt bileşenlerinin tespiti için laktasyonun başı (Mayıs), ortası (Temmuz) ve sonu (Ağustos) olmak üzere üç dönem koyunlardan süt örnekleri alınmıştır. Sütte bulunan protein, kuru madde, yağ, laktoz, su ve total ham kül madde ortalamaları sırasıyla Mayıs ayı için 6.531, 16.717, 3.421, 4.618, 83.283 ve 1.239 mg/l; Temmuz ayı için 5.308, 16.406, 5.022, 4.479, 83.594 ve 0.923 mg/l; Ağustos ayı için 3.654, 21.696, 7.759, 4.216l, 78.304 ve 1.034 mg/l olarak bulunmuştur.

Sonuç: Sonuç olarak, Akkaraman melezi koyunlarının laktasyon süt verimi ve laktasyon süresinin köy koşullarındaki ortalamalarının yeterli düzeyde olduğu söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Akkaraman, Kuru madde, Laktasyon süt verimi, Laktoz, Protein, Yağ

Destekleyen Kurum

Bu çalışmayı, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi 2015-FBE-YL181 No’lu proje olarak desteklemiştir.

Proje Numarası

2015-FBE-YL181 No

Teşekkür

Bu çalışmayı, 2015-FBE-YL181 No’lu proje olarak, finanse ederek destekleyen Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi'ne teşekkür ederiz.

Determination of Milk Yield Traits and Some Components of Milk in Akkaraman Crossbred Ewes Maintained at Rural Conditions

Öz

Objective: This study was carried out to investigate the characteristics of milk yield and some milk components such as protein, dry matter, fat, lactose, water, and total crude ash content in milk in Akkaraman crossbred ewes maintained at rural conditions.

Materials and Methods: A total of 120 Akkaraman crossbred ewes with ages of 2-6 years were used as animal material. Sixty sheep were used to determine some chemical properties in the milk. Milking in Akkaraman ewes started at forty days after parturition. Controls of the milking were made at 14 days intervals. The lactation milk production and the lactation period for each ewe were calculated according to data of controls based on test-day records and Sweden method.

Results: The means of the lactation milk yield and the lactation period of Akkaraman crossbred ewes were 96.41 l and 198.76 days, respectively. At the beginning (May), the middle (July) and, the end (August) of the lactation period, it was determined that means of protein, dry matter, milk fat, lactose, water ratio, and total crude ash content were 6.531, 16.717, 3.421, 4.618, 83.283, and 1.239 mg/l for May; 5.308, 16.406, 5.022, 4.479, 83.594, and 0.923 mg/l for July; 3.654, 21.696, 7.759, 4.216, 78.304, and 1.034 mg/l for August, respectively.

Conclusion: As a result, the findings suggested that the lactation milk yield and the lactation period of Akkaraman crossbred ewes were sufficient levels for rural conditions.

Anahtar Kelimeler

Akkaraman ewe, dry matter, lactation, milk components, milk yield

Proje Numarası

2015-FBE-YL181 No

Kaynakça

• Alarslan E, Aygün T. 2019. Yalova’da yetiştirilen Kıvırcık kuzularında büyüme-gelişme ve bazı morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Jornal of Animal Production, 60(1): 39-50.
• Altın T, Çelikyürek H. 1996. Kalıntı sütle kuzu büyütmenin koyunların süt verimine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1): 173-184.
• Altıoğlu A. 2007. Adana İli Tufanbeyli İlçesi köylerinde koyun yetiştiriciliğinin karakterizasyonları. http://traglor.cu.edu.tr/objects/objectFile/vWePPfuo-992013-56.pdf. Erişim tarihi: 28.02.2017.
• Atay O. 2000. Batı Anadolu Koyunculuğu İçin Grup Koyun Yetiştirme Programı Model Tasarımları (doktora tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Van.
• Atmaca M. 1995. Van Yöresinde Yetiştirilen Karakaş Koyunlarında Transferin Polimorfizmi ile Bazı Çevre Faktörlerinin Süt Verim Özelliklerine Etkileri (yüksek lisans tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Van.
• Aygün T. 2006. Norduz Keçilerinde Kan Proteinleri Polimorfizmi İle Bazı Süt Verim Özellikleri Arasındaki İlişkiler (doktora tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyokimya Anabilim Dalı, Van.
• Doğan Ş, Aytekin İ, Boztepe S. 2013. Anadolu Merinosu koyunlarında meme tipleri ile meme özellikleri, süt verimi ve bileşenleri arasındaki ilişkiler. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2): 58-69.
• Gökdal Ö. 1998. Karakaş Koyunlarının Süt ve Döl Verimleri ile Dışyapı ve Büyüme-Gelişme Özellikleri (doktora tezi, basılmamış). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Gökdal Ö, Ülker H, Oto MM, Temur C, Budağ C. 2000. Köylü koşullarında yetiştirilen Karakaş koyunlarının çeşitli verim özellikleri ve vücut ölçüleri. Van YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 10(1): 103-111.
• Gökdal Ö, Karakuş F, Ülker H. 2003. Karakaş koyunlarının çeşitli verim özellikleri. GAP. III. Tarım Kongresi, 02-03 Ekim 2003, Şanlıurfa.
• Karaca O, AşkınY, Çivi A. 1997. Türkiye göreneksel hayvan yetiştirme sistemleri ve çağdaşlaştırabilme olanakları. Hayvancılıkta Örgütlenme Sorunları Sempozyumu Bildirileri, 27-28 Kasım 1997, İzmir, 199-207.
• Karaca O, Akyüz N, Andiç S, Altın T. 2003. Karakaş koyunlarının süt verim özellikleri. Turk J Veterinary Animal Science, 27, 589-594.
• Kaymakçı M. 2006. İleri Koyun Yetiştiriciliği. Ege Üniversitesi Basımevi, Genişletilmiş İkinci Baskı, Bornova, İzmir.
• Küçük, M., Akçapınar, H., 1999. Akkaraman ve Alman Siyah Başlı Etçi x Akkaraman Melezi (F1) koyunların süt verimi özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 39(1): 33-42.
• Odabaşıoğlu F, Öztürk Y. 2011. Van ve yöresinde Hamdani koyunlarının verimleri ve morfolojik özelliklerinin araştırılması I. Koyunların çeşitli verim özellikleri. Van YYÜ Veteriner Fakültesi Dergisi, 22(2): 75-80
• Ocak E, Bingöl M, Gökdal Ö. 2009. Van yöresinde yetiştirilen Norduz koyunlarının süt bileşimi ve süt verim özellikleri. Van YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 19(2): 85-89.
• Özmer Ö, Kul S, Gök T. 2015. Elazığ ilinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman ırkı koyunu ve kuzulara ait bazı verim özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 29(2): 81-85
• SPSS. 2015. Statistical package for the social sciences, Release: 16, SPSS INC, Chicago, USA.
• Şahin EH, Akmaz A. 2004. Koyunlarda süt verim özellikleri ve kontrolü. Veterinerlik Bilimleri Dergisi, 20(1): 5-11.
• Şireli HD. 1996. Tüm Yönleri ile Akkaraman Koyunları (yüksek lisans tezi, basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Ankara, 101s.
• TÜİK. 2017. Türkiye İstatistik Kurumu https://biruni.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/ hayvancilik.zul, Erişim tarihi: 28.03.2017.
• Yardımcı M. 2000. Akkaraman, Sakız x Akkaraman Melezler F1 Koyunlarının Süt Verimi ve Meme Özelliklerinin Karşılaştırılması (doktora tezi, basılmamış). Ankara Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 57s.
• Yıldız N, Denk H. 2006. Van bölgesinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarda çeşitli verim özellikleri I. Döl ve süt verimi özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(1): 21-27.