Saanen Keçilerinde Sütçülük Özellikleri, Meme Morfolojisi ve Meme Ölçülerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2022, Cilt: 63 Sayı: 2, 116 - 125, 30.12.2022

Aysar Shihab Ahmed , Turgay Taşkın

https://doi.org/10.29185/hayuretim.1104549

Öz

Amaç: Saanen keçilerinde sütçülük özellikleri, meme morfolojisi ve meme ölçüleri ile bunlar arasındaki fenotipik korelasyonları belirlenmektir.

Materyal ve Metot: Çalışmanın hayvan materyalini Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Küçükbaş Hayvancılık Biriminde yetiştirilen 3-5 yaş arasındaki toplam 38 baş Saanen keçi oluşturmuştur. Keçilerde ADGA (American Dairy Goat Association) tarafından geliştirilen bir puan kartı uygulanarak bireysel tanımlama yapılmıştır. Meme morfoljik özellikleri olarak; memenin simetri durumu (Simetrik, Orta düzeyde simetri, Asimetrik), meme loblarının ayrık olma durumu (Loblu, Armut şeklinde, Sarkık), memenin vücuda bağlanma şekli (Bağlı, Orta düzeyde bağlı, Çok sarkık), iki meme başı arasındaki açı (80-1200; 121-1600; 1610<) ve meme başı şekli (Huni, Şişe, Balon) gibi özellikler bireysel olarak belirlenmiştir. Meme ölçülerinin belirlenmesi, laktasyonun başından kuruya çıkıncaya kadar devam edilmiştir. Keçilerden alınan meme ölçüleri laktasyonun başında ve sonunda olmak üzere bireysel olarak her ay ayda 2 kez yapılıp bunların ortalaması alınarak yapılmıştır.

Bulgular: Saanen keçilerinde sütçülük özellikleri ve meme sistemine ait ortalama puan sırasıyla; 11 ve 25 dir. Keçilerde loblu, armut ve sarkık tip meme şekline sahip olanların oranı sırasıyla; %45, %30 ve %25 olarak belirlenmiştir. Saanen keçilerinde laktasyonun başı ve sonunda meme genişliği ve çevresine ait ortalamalar sırasıyla; 17.69 cm ve 13.85 cm; 48.33 cm ve 42.53 cm olarak belirlenmiştir. Sarnıç derinliği ise 2.90 cm olarak ölçülmüş olup, bu değer laktasyon sonunda azalarak 1.72 cm kadar gerilemiştir. Saanen keçilerinde laktasyon dönemlerine göre incelenen meme özellikleri arasındaki ayrım istatistiki olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Keçilerde meme çevresinin, meme başı uzunluğu ve meme derinliği ile olan ilişkisi de önemli bulunmuştur (p<0.01). Laktasyon süt veriminin günlük ortalama süt verimiyle olan ilişkisinin yanı sıra meme derinliği ve meme çevresiyle olan ilişkisi de önemli bulunmuştur (p<0.05).

Sonuç: Keçilerde sütçülük ve bazı önemli meme özelliklerinin ıslah programlarında modele konulması ya da bir dolaylı seleksiyon ölçütü olarak alınması yararlı olacaktır. İşletmedeki olanaklar ölçüsünde meme özellikleri somatik hücre sayısı, mastitise dirençli soyların genetik markerlar aracılığıyla belirlenmesi günümüzdeki modern keçicilik işletmelerinde ele alınması, gereken diğer temel özellikler olmalıdır. Bu durum, işletmenin amacı ve ekonomik olanaklarına bağlı olarak da değişim gösterebilir.

Anahtar Kelimeler

Saanen keçi, sütçülük özellikleri, meme morfolojisi, meme ölçüleri, süt verimi

Saanen Keçilerinde Sütçülük Özellikleri, Meme Morfolojisi ve Meme Ölçülerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma: Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Keçi Sürüsü Örneği

Öz

Objective: The aim of the study was to determine dairy characteristics, udder morphology, udder sizes, and phenotypic correlations between them in Saanen goats.

Material and Methods: The animal material of the study consisted of 38 Saanen goats between 3-5 years old, which were raised in the Ege University Faculty of Agriculture, Department of Animal Science, Sheep Breeding Unit. Individual identification was made by applying a scorecard developed by ADGA (American Dairy Goat Association) to goats. As udder morphological features; Symmetry of the breast (Symmetrical, Moderately symmetrical, Asymmetrical), separation of the udder lobes (Lobed, Pear-shaped, Saggy), the way the udder is attached to the body (Tie, Moderately connected, Very saggy), the angle between the two nipples (80- 1200; 121-1600; 1610<) and teat shape (Funnel, Bottle, Balloon) were determined individually. Determination of udder sizes continued from the beginning of lactation until they were dry. Udder measurements taken from goats were made individually twice a month, at the beginning and end of lactation, and by taking the average.

Results: Dairy characteristics and mean score of the udder system in Saanen goats are respectively, 11 and 25. The ratio of those with lobed, pear, and drooping udder shapes in goats, respectively; was 45%, 30%, and 25%. The averages of udder width and circumference at the beginning and end of lactation in Saanen goats, respectively, are 17.69 cm and 13.85 cm; It is 48.33 cm and 42.53 cm. The depth of the cistern is 2.90 cm, and this value decreased to 1.72 cm at the end of lactation. The difference between the udder characteristics examined according to lactation periods in Saanen goats was statistically significant (p<0.05). The relationship between udder circumference and teat length and udder depth in goats was significant (p<0.01). In addition to the relationship between lactation milk yield and daily average milk yield, the relationship between udder depth and circumference was also found to be significant (p<0.05).

Conclusion: It would be beneficial to include dairy and some important udder characteristics in the model in breeding programs or as an indirect selection criterion in goats. Udder characteristics, somatic cell count, and determination of mastitis-resistant strains by genetic markers should be the other basic traits addressed in today's modern goat farms to the extent of possibilities. This situation may vary depending on the purpose and economic possibilities of the farms.

Anahtar Kelimeler

Saanen keçi, sütçülük özellikleri, meme morfolojisi, meme ölçüleri, süt verimi

Kaynakça

• Abu AH, Mhomga LI, Akogwu EI 2013. Assessment of udder characteristics of West African Dwarf (WAD) goats reared under different management systems in Makurdi, Benue State, Nigeria. African Journal of Agricultural Research, 8(25): 3255-3258
• Acar M, Ayhan V. 2012. Isparta ili damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinin mevcut durumu ve teknik sorunları üzerine bir araştırma, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2): 98-101
• ADGA, 2021. The American Dairy Goat Association Guide Book.
• Akbaş AA, Elmaz Ö, Sarı M, Saatci M. 2019. Assessment of some udder and teat traits of Honamlı goats in terms of dairy characters. Journal of Research in Veterinary Science 38 (2) 57-64.
• Akpa GN, Asiribo OE, Oni OO, Alawa JP, Dim NI, Osinowo OA, Abubakar BY. 2002. Milk production by agro-pastoral red Sokoto goats in Nigeria. Tropical Animal Health Production 34: 525-533.
• Akpa GN, Asiribo OE, Oni OO. 2003. Relationships among udder and teat size characteristics with milk yield in Red Sokoto goats. Journal of Tropical Agriculture 80: 114–17.
• Akporhuarho PO. 2015. Assessment of udder size and milk yield of West African Dwarf (WAD) goats reared under a semi-intensive management system in humid Nigeria. Global Journal of Animal Scientific Research 3(1): 36-40.
• Aktaş ZM, Kaygısız A, Baş S. 2012. Kahramanmaraş yetiştirici şartlarında Türk Saanen Keçilerinin süt verim özellikleri, bazı meme ölçüleri ve SHS arasındaki ilişkiler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 15(4):7-17
• Alıç DU. 2014. Aydın’da yetiştirilen Maltız x Saanen melez keçilere ait bazı meme ölçüleri ile süt verimi arasındaki ilişkilerin araştırılması. Animal Health Production and Hygiene. 3(1): 258-263
• Alpar R, 2013. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. (4. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Anonim, 2022. https://www.gov.mb.ca/agriculture/industry-leadership/4h/pubs/judge-goats.pdf. Erişim:01.04.2022.
• Atay O, Gökdal Ö, Eren V. 2010. Yetiştirici koşullarında kıl keçilerin kimi verim özellikleri. Ulusal Keçicilik Kongresi 2010,24-26 Haziran 2010, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, 207-210.
• Atay O, Gökdal Ö. 2016. Some production traits and phenotypic relationships between udder and production traits of Hair goats. Indian Journal of Animal Research (50):983-988.
• Ayadi M, Matar AM, Aljumaah RS, Alshaikh MA, Abouheif MA. 2014. Evolution of udder morphology, alveolar and cisternal milk compartment during lactation and their relationship with milk yield in Najdi sheep. Spanish Journal of Agricultural Research 12, 1061-1070. http://dx.doi.org/10.5424/sjar/2014124-5545.
• Bolacalı M, Küçük M. 2012. Muş Bölgesinde yetiştirilen Saanen keçilerinin döl verimi ve süt verimi özellikleri. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 18(3): 351-358.
• Bolcalı, M, Öztürk Y, Yılmaz O, Küçük M, Karslı MA. 2019. Effect of non-genetic factors on the reproductive performance and milk yield characteristics of Hair goats. Kocatepe Veterinary Journal 12(1):52-61
• Capote J, Arguello A, Castro N, Lopez JL, Caja G. 2006. Short communication: correlations between udder morphology, milk yield, and milking ability with different milking frequencies in dairy goats. Journal of Dairy Science 89:2076–2079.
• Castañeda-Bustos VJ, Montaldo HH, Valencia-Posadas M, Shepard L, Perez-Elizalde S, Hernandez-Mendo O, Torres-Hernandez G. 2017. Linear and nonlinear genetic relationships between type traits and productive life in US dairy goats. Journal of Dairy Science 100 (2), 1232- 1245.
• Cedden F, Kor A, Keskin S 2002. Laktasyonun geç döneminde keçi sütünde somatik hücre sayımı; yaş, süt verimi ve bazı meme özellikleri ile olan ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 12(2): 63-67.
• Contreras A, Sierra D, Sánchez A, Corrales JC, Marco JC, Paape MJ, Gonzalo C. 2007. Mastitis in small ruminants. Small Rumin. Res. 68, 145–153.
• Dzidic A, Rovai M, Poulet J, Leclerc M, Marnet P. 2019. Milking routines and cluster detachment levels in small ruminants. Animal 13 (S1):86-93.
• El-Gendy ME,; Hafsa F. H. Youssef; E.O.H. Saifelnasr; Heba A. El-Sanafawy, Saba FE. 2014. Relationship between udder characteristics and each of reproductive performance and milk production and milk composition in Zaraibi and Damascus dairy goats. Egyptian Journal of Sheep & Goat Sciences 9 (3): 95- 104.
• Erduran H, Dağ B. 2021. Determination of factors affecting milk yield, composition, and udder morphometry of Hair and cross-bred dairy goats in a semi-intensive system. Journal of Dairy Research 88(3):265 – 269.
• Erten Ö, Yılmaz O. 2013. Ekstansif koşullarda yetiştirilen kıl keçilerinin döl ve süt verimi özelliklerinin araştırılması. YYÜ Veteriner Fakültesi Dergisi, 24: 105-107.
• Gall C. 1981. Goat Production Academic Press, London, UK, 619 pp.
• Günlü A, Alaşahan S. 2010. Türkiye’de keçi yetiştiriciliği ve geleceği üzerine bazı değerlendirmeler. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 81(2):15-20.
• ICAR 2011. International Committee for Animal Recording. Rules, standards and guidelines for milk recording in goats. http://www.icar.org. (Erişim Tarihi: 04.01.2016).
• Ishag IA, Abdalla SA, Ahmed MKA. 2012. Factors affecting milk production traits of Saanen goat raised under Sudan semi-arid conditions. Online Journal of Animal Feed Research 2; 435-438.
• James IJ, Osinowo OA, Adegbasa OI. 2009. Evaluation of udder traits of West African Dwarf (WAD) goats and sheep in Ogun State, Nigeria. Journal of Agricultural Science and Environment 9(1): 75-87.
• Jena S, Malik DS, Kaswan S, Sharma A, Kashyap N, Sing U. 2019. Relationship of udder morphometry with milk yield and body condition traits in Beetal goats. Indian Journal of Animal Sciences 89(2): 204–208.
• Kalaycı Ş, 2006. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (2. Baskı), Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Katanos J, Skapetas B, Laga V. 2005. Machine milking ability and milk composition of some imported dairy goat breeds and some crosses in Greece. Czech Journal Animal Science, 50: 394-401.
• Keskin S, Korand A, Karaca S. 2007. Use of factor analysis scores in multiple linear regression model for determining relationships between milk yield and some udder traits in Goats. Journal of Applied Animal Research 31: 185–88.
• Kıran D, Koluman N. 2018. Melez sütçü tip keçilerde meme ve meme başı morfolojisinin süt verimi ve hijyeni üzerine etkileri. Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl 2018 Cilt: 36-3
• Kızılay E. 1983. Beyaz Alman x Malta (F1) keçilerinde meme özellikleri ve süt verimleriyle ilişkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 461. Bornova-İzmir
• Kor A, Keskin S, Karaca S, Arslan S. 2004. Akkeçilerde yaş ve laktasyon sırasının bazı meme özelliklerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 14(2): 105-111.
• Kouri F, Charallah S, Kouri A, Amirat Z, Farida Khammar F. 2018. Milk production and its relationship with milk composition, body and udder morphological traits in Bedouin goat reared under arid conditions. Acta Scientiarum. Animal Sciences 41: e42552
• Köylü MU. 2009. İleri kan dereceli Saanen melezi keçilerin Mersin koşullarında adaptasyonu ve verimleri üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), 46 s.
• Koyuncu M. 2005. Goat breeding strategy in the World and Turkey. Paper presented at: National Congress of Dairy Goat; May 26-27, İzmir-Turkey.
• Koyuncu M, Altıncekic SO. 2013. Importance of body condition score in dairy goats. Macedonian Journal of Animal Science 3(2): 167–73.
• Koyuncu M, Kara Uzun Ş, Tuncel E. 2006. Güney Marmara Bölgesi keçicilik işletmelerinin genel durumu ve verim özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar II. İşletmelerin üretim potansiyeli ve sorunlar. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12, 1, 29-36.
• Koyuncu M, Taşkın T, Kaymakçı M 2010. Importance of goat milk in human health. Paper presented at: National Goat Congress; June 24-26, 2010; Çanakkale-Turkey
• Koyuncu M, Öziş Altınçekiç Ş. 2018. Saanen x Kıl Melez keçilerinde lineer meme özellikleri ve somatik hücre sayısı arasındaki ilişkiler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 33 (3):148-156.
• Mahmood A, Usman S 2010. A Comparative study on the physicochemical parameters of milk samples collected from buffalo, cow, goat, and sheep of Gujrat, Pakistan. Pakistan Journal of Nutrition 9(12): 1192-1197.
• Margatho G, Rodríguez-Estévez V, Quintas H, Simões J. 2019. The Effects of reproductive disorders, parity and litter size on milk yield of Serrana Goats. Animals 9:968.
• Margato G, Quintas H, Rodríguez-Estévez V, Simõ J. 2020. Udder morphometry and ıts relationship with intramammary ınfections and somatic cell count in Serrana Goats. Animals 10:1534; doi:10.3390/ani10091534.
• McLaren A, Mucha S, Mode R, Coffey M, Conington J. 2016. Genetic parameters of linear conformation type traits and their relationship with milk yield throughout lactation in mixed-breed dairy goats. Journal of Dairy Science 99 (7), 1-10. https://doi.org/10.3168/jds.2015-10269.
• McNulty, RCD, Aulenbacher AD. 1960. Your dairy goat. Univ. California, Agric. Ext. Ser. Circ
• Mello AA, Silva ER, Vasconcellos IMA. 1998. Udder morphometry in goats: Correlation between milk production, milking rate, and mastitis incidence. Arq. Brasil Medicine Veterinary Zootec 50:469–472.
• Montaldo H, Martínez-Lozano FJ. 1993. Phenotypic relationships between udder and milking characteristics, milk production and California mastitis test in goats. Small Ruminant Research 12:329–337.
• Oral HD, Altınel A. 2006. Aydın ili özel işletme koşullarında yetiştirilen kıl keçilerinin bazı verim özellikleri arasındaki fenotipik korelasyonlar. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 32( 3):41-52
• Peris S, Caja G, Such X. 1999. Relationship between udder and milking traits in Murciano-Granadina dairy goats. Small Ruminant Research, 12(3): 171-179.
• Petrovic MP, Mekic C, Ruzic D, Zujovic M 2005. Genetic Principles relating to improvement of milk yield in sheep and goats. Biotechnology in Animal Husbandry 21(5-6): 73-78.
• Rovai M, Caja G, Such X. 2008. Evaluation of udder cisterns and effects on milk yield of dairy ewes. Journal of Dairy Science 91 (12), 4622-4629. https://doi.org/10.3168/jds.2008-1298.
• Rupp R, Clément V, Piacere A, Robert-Granié C, Manfredi E. Genetic parameters for milk somatic cell score and relationship with production and udder type traits in dairy Alpine and Saanen primiparous goats. Journal of Dairy Science 94:3629–3634
• Sam IM, Akpa GN, Alphonsus C. 2017. Factors ınfluencing udder and milk yield characteristics of indigenous goats in northwest Nigeria. ARJA, 3; 1-9.
• Siddik KA, Karaca S, Mertagioglu H. 2005. A study of relationships between milk yield and some udder traits by using path analysis in Akkeci goats. Journal of Animal Veterinary Advances 4: 547–50.
• SPSS 2022. PASW Statistics 18 Release 18.0.0. Copyright 1993-2007.
• Susilorini TE, Maylinda S, Surjowardoj P. 2014. Importance of body condition score for milk production traits in Peranakan Etawah goats. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare 4(3): 151–57.
• Szymanowska A, Patkowski K, Miduch A, Milerski M 2010. Correlation between mammary gland morphology and gland cistern size to lactation milk yield in Goat. Zootech, (28)4: 36-43.
• Şengonca M, Taşkın T, Koşum N 2003. Saanen x Kıl keçi melezlerinin ve saf kıl keçilerinin kimi verim özelliklerinin belirlenmesi üzerine eş zamanlı bir araştırma. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 27: 1319-1325.
• Şimşek ÜG, Bayraktar M, Gürses M 2006. Çiftlik Koşullarında Kıl keçilerine ait bazı verim özelliklerinin araştırılması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 20: 221-22.
• Taşkın T, Koşum N, Engindeniz S, Savran A, Aktürk D, Kesenkaş H, Uzmay A, Gökmen M. 2018. İzmir, Çanakkale ve Balıkesir illeri keçi işletmelerinde sürü yönetim uygulamaları üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 54(3):341-349.
• Tölü C, Yurtman İY, Savaş T. 2010. Gökçeada, Malta ve Türk Saanen keçi genotiplerinin süt verim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Hayvansal Üretim, 51(1): 8-15.
• Ulutaş Z, Kuran M, Şirin E, Aksoy Y 2010. Tokat şartlarında yetiştirilen Saanen ırkı keçilerin döl, süt verimi ve oğlakların gelişme özelliklerinin belirlenmesi. Ulusal Keçicilik Kongresi Bildiriler Kitabı, Çanakkale, 24-26 Haziran, 215-218
• Upadhyay D, Patel B H M, Kerketta S, Kaswan S, Sahu S, Bhushan B, Dutt T. 2014. Study on udder morphology and its relationship with production parameters in local goats of Rohilkhand region of India. Indian Journal of Animal Research 48(6): 615–19.
• Ural DA. 2014. Aydın’da Yetiştirilen Maltız x Saanen melez keçilere ait bazı meme ölçüleri ile süt verimi arasındaki ilişkilerin araştırılması. Animal Health Production and Hygiene 3(1) : 258-263
• Vrdoljak J, Prpić Z, Samaržija D, Vnučec I, Konjačić M, Kelava Ugarković,N. 2020. Udder morphology, milk production and udder health in small ruminants. Mljekarstvo 70 (2):75-84
• Yılmaz TH, Keskin, M. 2021. Relationships between different body characteristics and milk yield traits in Kilis goats. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 26 (2):272-277