Bazı Agro-Endüstriyel Yan Ürünlerin Doğal Antioksidan Kaynağı Olarak Değerlendirilmesi

Yıl 2013, Cilt: 54 Sayı: 2, 30 - 35, 09.01.2015

Burcu Aktaş , Pınar Özdemir Hatice Basmacıoğlu-malayoğlu

Öz

Gıda üretimi amacıyla tarımsal ürünlerin endüstriyel olarak işlenmesi sonucunda önemli miktarda yan ürünler elde edilir. Son yıllarda bu yan ürünlerin yapılarında bulunan biyoaktif bileşiklerden (=fitokimyasallar) dolayı gıda, ilaç, kozmetik sanayisi ve hayvan beslemede doğal ntioksidanlar olarak değerlendirilmeleri üzerinde yoğun olarak durulmaktadır. Özellikle tüketicilerin sağlık üzerinde olumsuz etkileri bulunan sentetik kimyasalları içeren ürünleri tercih etmemesi ilgiyi daha da artırmıştır. Ucuz, bol ve en önemlisi insan sağlığı açısından olumlu etkilere sahip fitokimyasalları içeren bu yan ürünlerden doğal antioksidan elde edilmesi ve birçok alanda değerlendirilmesi çevresel, ekonomik ve sağlık açısından önemlidir. Bu derlemede bazı agro-endüstriyel yan ürünlerin üretim potansiyeli, antioksidan etkili aktif bileşikleri ve antioksidan etkilerine yönelik yapılan in vitro ile hayvan besleme çalışmaları ele alınmıştır. 

Anahtar kelimeler: Agro-endüstriyel yan ürünler, doğal antioksidanlar, fitokimyasallar

Anahtar Kelimeler

Agro-endüstriyel yan ürünler, doğal antioksidanlar, fitokimyasallar

Kaynakça

• Aktaş, B. 2012. Omega-3 yağ asitlerince zenginleştirilmiş yumurta tavuğu karma yemlerine farklı bitkisel ekstraktların ilavesinin yumurta
• verimi, kalitesi, lipid peroksidasyonu ve antioksidan kapasite üzerine etkileri. Doktora tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 177 s.
• Aruoma, O.I., Deiana, M., Jenner, A., Halliwel, B., Kaur, H., Banni,S., Corogiu, F. P., Dessi, M. A., Aeschbach, R. 1998. Effect of hydroxytyrosol found in extra virgin olive oil on oxidative DNA damage
• and on low-density lipoprotein oxidation. J. Agric. Food Chem. 46: 5181-5187.
• Basmacıoğlu-Malayoğlu, H., Özdemir, P., Aktaş, B. 2011. Effect of essential oil blend and grape seed extract supplementation to broiler chicken diets on antioxidant status and lipid profile. 18th European
• Symposium on Poultry Nutrition, 31 Ekim-4 Kasım 2011, p150, Çeşme-İzmir.
• Basmacıoğlu-Malayoğlu, H., Aktaş, B. 2011. Zeytin yağı işleme yan ürünlerinden zeytin yaprağı ile zeytin karasuyunun antimikrobiyal ve antioksidan etkileri. Hayvansal Üretim 52(1): 49-58.
• Benavente-Garcia, O., Castillo, J., Lorente, J., Ortuno, A., Del Rio, J.A. 2000. Antioxidant activity of phenolics extracted from Olea europaea L. leaves. Food Chem. 68: 457-462.
• Bocco, A., Cuvelier, M.E., Richard, H., Berset, C. 1998. Antioxidant activity and phenolic composition of citrus peel and seed extracts. J. Agric. Food Chem. 46: 2123-2129.
• Botsoglou, E., Govaris, A., Christaki, E., Botsoglou, N. 2010a. Effect of dietary olive leaves and/or α-tocopheryl acetate supplementation on microbial growth and lipid oxidation of turkey breast fillets
• during refrigerated storage. Food Chem. 121(1): 17-22.
• Botsoglou, E., Govaris, A., Moulas, A., Botsoglou, N. 2010b. Oxidative stability and microbial growth of turkey breast fillets during refrigerated storage as influenced by feed supplementation with olive
• leaves, oregano and/or α-tocopheryl acetate. Brit.Poult. Sci. 51(6): 760-768.
• Botsoglou, N.A., Papageorgiou, G., Nikolakakis, I., Florou-Paneri, P., Giannnenas, I., Dotas, V., Sinapis, E. 2004. Effect of dietary dried tomato pulp on oxidative stability of japanese quail meat. J. Agric
• Food Chem. 52(10): 2982-2988.
• Brenes, A., Viveros, A., Goni, I., Centeno, C., Sáyago-Ayerdy, S.G., Arija I., Saura, C.F. 2008. Effect of grape pomace concentrate and vitamin E on digestibility of polyphenols and antioxidant activity
• in chickens. Poult. Sci. 87: 307-316.
• Chidambara Murthy, K.N., Singh, R.P., Jayaprakasha, G.K. 2002. Antioxidants activities of grape (Vitis vinifera) pomace extracts. J. Agric. Food Chem. 50: 5909-5914.
• FAO, 2011. http://faostat3.fao.org/home/index.html#dowload. (Erişim tarihi: 22.06.2013)
• Furiga, A., Lonvaud-Funel, A., Cecile Badet, C. 2009. In vitro study of antioxidant capacity and antibacterial activity on oral anaerobes of a grape seed extract. Food Chem. 113(4): 1037-1040.
• Gil, M. I., Tomas-Barberan, F. A., Hess-Pierce, B., Holcroft, D. M., Kader, A. A. 2000. Antioxidant activity of pomegranate juice and its relationship with phenolic composition and processing. J. Agric. Food Chem. 48: 4581-4589.
• Goni, I., Brenes, A., Centeno, C., Viveros, A., Saura-Calixto, F. 2007. Effect of dietary grape pomace and vitamin E on growth performance, nutrient digestibility and susceptibility to meat lipid oxidation in chickens. Poult. Sci. 86: 508-516.
• Gorinstein, S., Martin-Belloso, O., Park,. Y, Haruenkit, R., Lojek, A., Ciz, M. 2001. Comparison of some biochemical characteristics of different citrus fruits. Food Chem. 74: 309-315.
• Guo, C., Yang, J., Wei, J., Li, Y., Xu, J., Jiang, Y. 2003. Antioxidant activities of peel, pulp and seed fractions of common fruits as determined by Frap Assay. Nutr. Res. 23: 1719-1726.
• Habeebullah, S. F. K., Nielsen, N. S., Jacobsen, C. 2010. Antioxidant activity of potato peel extracts in a fish-rapeseed oil mixture and in oil-in-water emulsions. Journal of American Oil Chemist’s Society 87: 1319–1332.
• Kanatt, S.R., Chander, R., Radhakrishna, P., Sharma, A. 2005. Potato peel extract - a natural antioxidant for retarding lipid peroxidation in radiation processed lamb meat. J Agric. Food Chem. 53: 1499-1504.
• Kurt, H. 2013. Bir ziraat coğrafyası çalışması: Türkiye’de nar (Punica granatum L.) tarımı. Marmara Coğrafya Dergisi 27: 551-574.
• Leccese, A., Bartolini, S., Viti, R. 2009. Antioxidant properties of peel and flesh in ‘GoldRush’ and ‘Fiorina’ scab-resistant apple (Malus domestica) cultivars. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 37: 71–78.
• Lu, Y., Foo L. Y. 2000. Antioxidant and radical scavenging activities of polyphenols from apple pomace. Food Chem. 68: 81-85.
• Lugasi A., Bíró L., Hóvárie J., Sági K.V., Brand S., Barna E. 2003. Lycopene content of foods and lycopene intake in two groups of the Hungarian population. Nutr. Res. 23(8): 1035-1044.
• Mansour, E. H., Khalil, A. H. 2000. Evaluation of antioxidant activity of some plant extracts and their application to ground beef patties. Food Chem. 69:135-141.
• Nefzaoui, A. 1983. Etude de l’utilisation des sousproduits de l’olivier en alimentation animale en Tunisie. Animal Production and Health Division. FAO, Rome.
• Negro, C., Tommasi, L., Miceli, A. 2003. Phenolic compounds and antioxidant activity from red grape marc extracts. Bioresource Technology 87: 41-44.
• Nerantzis, E.T., Tataridis, P. 2006. Integrated enologyutilization
• of winery by-products into high added value products. e-Journal of Science (ejst. teiath.gr/issue_3_2006/Nerantzis_3.pdf).
• Onyeneho, S.N., Hettiarachchy, N.S. 1993. Antioxidant activity fatty acids and phenolic acids of potato peels. J. Sci. Food and Agric. 62: 345-350.
• Özdemir, P., Basmacıoğlu-Malayoğlu, H., Aktaş, B. 2013. Etlik piliç karma yemlerine ilave edilen esansiyel yağ karışımı ve üzüm çekirdeği
• ekstraktının et kalitesi üzerine etkisi. VII. Hayvan Besleme Kongresi, 26-27 Eylül 2013, Ankara.
• Rodriguez de Sotillo, D., Hadley, M., Holm, E. T. 1994. Potato peel waste; stability and antioxidant activity of a freeze-dried extract. J. Food Sci. 59: 1031-1033.
• Rupasinghe, H. P. V., Kean, C. 2008. Polyphenol concentrations in apple processing by-products determined using electrospray ionization mass spectrometry. Canadian J Plant Sci. 88: 759-762.
• Sarıca, Ş. 2011. Nar suyu yan ürünlerinin hayvan beslemede kullanım olanakları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 28(2): 97-101.
• Sekhon-Loodu, S. Warnakulasuriya, S. N., Rupasinghe, H.P.V., Shahidi, F. 2013. Antioxidant ability of fractionated apple peel phenolics to inhibit fish oil oxidation. Food Chem. 140: 189–196.
• Singh, R.P., Chidambara-Murthy, K.N., Jayaprakasha, G.K. 2002. Studies on the antioxidant activity of pomegranate (Punica granatum) peel and seed extracts using in vitro models. J Agric. Food Chem.
• (1): 81-86.
• Singh, N., Rajini, P. S. 2004. Free radical scavenging activity of an aqueous extract of potato peel. Food Chem. 85: 611–616.
• Stahl, W., Sies, H. 1996. Lycopene: A biologically important carotenoids for humans. Archives in Biochemistry and Biophysics 336(1): 1-9.
• Suárez, B., Álvarez, A.L., García, Y.D., Barrio, G.D., Lobo, A.P., Parra, F. 2010. Phenolic profiles, antioxidant activity and in vitro antiviral properties of apple pomace. Food Chem. 120: 339-342.
• Şahin, N., Orhan, C., Tuzcu, M., Sahin, K., Kucuk, O. 2008. The effects of tomato powder supplementation on performance and lipid peroxidation in quail. Poult. Sci. 87: 276-283.
• Tavman, Ş., Kumcuoğlu, S., Akkaya, Z. 2009. Bitkisel ürünlerin atıklarından antioksidan maddelerin ultrason destekli ekstraksiyonu. Gıda 34(3): 175-182.
• Uydu, H. A., Demir, A., Atak, M., Ekinci, A. P. 2011. Siyah ve yeşil çay ile atıklarının antioksidan özelliklerinin karşılaştırılması. 23. Ulusal
• Biyokimya Kongresi, p-153, Adana.
• Wang, M. L., Suo, X., Gu, J. H., Zhang, W.W., Fang, Q., Wang, X. 2008. Influence of grape seed proanthocyanidin extract in broiler chickens: Effect on chicken coccidiosis and antioxidant status. Poult.
• Sci. 87: 2273-2280.
• Yalçın, H. Karaman, S. Öztürk, I. 2011. Evaluation of antioxidant efficiency of potato and orange peel and apple pomace extracts in sunflower oil. Ital. J. Food Sci. 23: 55-61.
• Zarei, M., Azizi, M., Zeinolabedin, B. S. 2011. Evaluation of physicochemical characteristics of pomegranate (Punica granatum L.) fruit during ripening. Fruits 66: 121-129.