Hematopoietik Kök Hücre Nakli Hastalarında Etkileşimsel Eğitim Yaklaşımının Anksiyete Düzeyine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 22 - 27, 31.12.2020

Seckin Erdal , Günay Dikbıyık Refika Yazgaç Hüseyin Saffet Beköz , Gülbeyaz Can

Öz

GİRİŞ: Hematopoetik kök hücre nakli nedeniyle zorlu tedavi sürecinde çoğu hastada anksiyete ve duygu durum bozuklukları ortaya çıkabilmektedir. Hematopoietik kök hücre nakli hemşiresi, hastaları yakından takip etmeli ve tedaviye bağlı gelişebilecek ciddi komplikasyonları ve anksiyeteyi önlemede etkili yaklaşımlar konusunda hasta ve yakınlarını bilgilendirmelidir. Amacımız etkileşimli eğitimin hastaların anksiyete düzeyini azaltmada etkisini anlayıp değerlendirebilmektir.
YÖNTEM: Çalışma Ocak 2016 – Ağustos 2016 tarihleri arasında, bir üniversite hastanesinin erişkin kemik iliği nakli ünitesinde gerçekleştirildi. Çalışmaya kök hücre nakli planlanan 50 hasta alındı. 25 deney ve 25 kontrol olarak iki gruba ayrıldı. Deney grubuna araştırmacılar tarafından nakil süreci ve nakil sürecinde kullanılan malzemeler konusunda etkileşimli eğitim verildi, kontrol grubuna ise kliniğin rutin bilgilendirme yaklaşımı uygulandı.
BULGULAR: Hastaların nakil için yattığı gün %56’sında majör anksiyete vardı, nakil öncesi -1. gün hastaların %58’inde majör anksiyetenin devam ettiği ve nakil sonrası +1. günde sadece %6’sında olduğu saptandı. Nakil sürecinde anksiyete düzeyi her iki grupta benzer seyir gösterdi ve nakil işlemi bitene kadar düşmedi.
SONUÇ: Bilgilendirmelere rağmen hastaların anksiyete düzeyinin her iki grupta da nakil işlemi bitene kadar düşmediği görülmektedir. Bu nedenle hastaya nakil süreciyle ilgili bilgilendirmelerin yapılmasının yanı sıra hastaya yattığı günden itibaren hemşire tarafından hasta bakımı planlanırken hastanın bireyselleştirilmesine özen gösterilmesi yarar sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Anksiyete,, Etkileşimli Eğitim, Hematopoetik Kök Hücre Nakli

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Effect of Interactive Educational Approach to Level of Anxiety in Bone Marrow Transplantation

Öz

Introduction: Anxiety can occur during bone marrow transplantation. The hematopoietic stem cell transplant nurse should inform the patients and their relatives about the possible complications. This study was planned to assess the effectiveness of the interactive educational approach in management of bone marrow transplantation related anxiety.
Method: Fifty patients who underwent stem cell transplantation were enrolled in the study between January 2016 and August 2016. Interactive training was given to the experimental group. Routine information approach of the clinic was provided to the control group.
Findings: Major anxiety was in 56% of patients on the day of hospitalization. Major anxiety continued 1 day prior to transplantation in 58% of the patients. Anxiety level followed a similar course in both groups during the transplantation and it did not resolve until end of the transplantation process.
Conclusions: Anxiety level of the patients did not decrease until the end of transplantation in both groups. For this reason, as well as informing the patient about the transplantation process from the day of hospitalisation, care needs to be taken to repeat the information and pay attention to patients individually in order to be ensure about their understanding of the transplant process.

Anahtar Kelimeler

Anxiety,, Hematopoietic Stem Cell Transplantation,, Interactive Training

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• KAYNAKLAR 1. Andrea H. (2004). Anxiety; depressive and posttravmatic stres disorders among mothers of pediatric survivors of transplantation. 113(6). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15173494
• 2. Belene E, Belene A, Algın F, Samancı A, Erkmen H. (2010). Şizofrenide anksiyete bozuklukları eştanısı: sosyodemografik ve klinik özellikler ile ilişkisi. Psikiyatri Ve Nörolojik Bilimler Dergisi, Makale No: 3, 1309 – 5749. http://www.dusunenadamdergisi.org/tr/DergiPdf/DUSUNEN_ADAM_DERGISI_3f93d8a9a5c8494f9df0fccb46d0964f.pdf
• 3. Hamilton M. (1959). The assesment of anxiety states by rating. Br J Med Psychol 32,50-55. https://Onlinelibrary.Wiley.Com/Doi/10.1111/J.2044-8341.1959.Tb00467.X
• 4. Hjermstad Mj, Knobel H, Brinch L. (2004). A Prospective study of health-related quality of life, fatique, anxiety and depression 3–5 years after stem cell transplantation. Bone Marrow Transplantation 34, 257–266. https://www.nature.com/articles/1704561
• 5. Kapucu Sun S, Karacan Y. (2008). Kök hücre naklinde hasta değerlendirmesi ve bakım. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 12(3). http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/2330.pdf
• 6. Karacan Y, Sun S. (2013). Otolog ve allojenik kök hücre nakli olan hastaların anksiyete ve depresyon düzeyi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 39 (2) 93-99. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/421163
• 7. Kızıltepe M. (2015). Allojenik kök hücre nakli yapılan hastalarda nakil sonrası görülen karaciğer fonksiyon testi bozukluklarının değerlendirilmesi. (Tıpta Uzmanlık Tezi). Kayseri. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=X...meFQos
• 8. Kuba K, Esser P, Mehnert A, Johansen C, Schwinn A, Schirmer L, Schulz-Kindermann F, Kruse M, Koch U, Zander A, Kröger N, Götze H, Scherwath A. (2017). Depression and anxiety following hematopoietic stem cell transplantation: a prospective population-based study in Germany. Bone Marrow Transplant. 52(12), 1651-1657. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28892083
• 9. Mehtizade G. (2016). Ana dilinin eğitimi zamanı interaktif eğitim metodunun uygulama imkanları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, . Inoved Özel Sayı, 251 -260. http://webb.deu.edu.tr/baed/giris/baed/inoved_14.pdf
• 10. Molassiotus A. (1999). Further evaluation of a scale to screen for risk of emotional difficulties in bone marrow transplant recipients. Journal of Advanced Nursing, 29, 922. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2648.1999.00979.x
• 11. Mundy EA. (2000). Posttraumatic stress disorder in breast cancer patients following autologous bone marrow transplantation or conventional cancer treatments. Behaviour Research And Therapy, 8(10), 1015–1027. www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0005796799001448?via%3Dihub
• 12. Özcan S, Taş HY, Boysan Y. (2015). Sağlık sektöründe bir iş analizi uygulaması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10). http://yusbed.yalova.edu.tr/article/view/5000180394/5000160580
• 13. Özdaş T, Olgun N. (2015). Kemik iliği nakli planlanan hastaların umutsuzluk düzeyi ve etkileyen faktörler. HSP 2(1), 12. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/97999
• 14. Prieto JM, Blanch J, Atala J. (2006). Stem cell transplantation: risk factors for psychiatric morbidity. Europe Journal of Cancer, 42(4), 514. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959804905010658
• 15. Sarıtürk C, Gereklioğlu C, Korur A, Asma S, Yeral M, Solmaz S, Büyükkurt N, Tepebaşı S, Kozanoğlu İ, Boğa C, Özdoğu H. (2017). Effectiveness of visual methods in information procedures for stem cell recipients and donors. Turk J Hematol, 34, 321-327. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27476890
• 16. Sullivan AK, Szkrumelak N, Hoffman LH. (1999). Psychological risk factors and early complications after bone marrow transplantation in adults bone marrow transplantation, 24, 1109–1120. https://www.nature.com/articles/1702028.pdf
• 17. Syrjala KL, Chapko MK, Vitaliano PP. (1993). Recovery after allogeneic marrow transplantation: Prospective study of predictors of longterm physical and psychosocial functioning. Bone Marrow Transplantation, 11(4), 319–327. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8485479
• 18. Tecchio C, Bonetto C, Bertani M, Cristofalo D, Lasalvia A, Nichele I, Bonani A, Andreini A, Benedetti F, Ruggeri M, Pizzolo G. (2013). Predictors of anxiety and depression in hematopoietic stem cell transplant patients during protective isolation psycho-oncology, 22, 1790–1797. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23132747
• 19. Trask PC, Paterson A, Riba M, Brines B, Griffith K, Parker P, Weick J, Steele P, K Kyro K, Ferrara J. (2002). Psychosocial considerations assessment of psychological distress in prospective bone marrow transplant patients bone marrow transplantation. 29, 917-925. https://www.nature.com/articles/1703557.pdf
• 20. Yazıcı MK, Demir B, Tanrıverdi N, Karaağaoğlu E, Yolaç P. (1998). Hamilton anksiyete değerlendirme ölçeği, değerlendiriciler arası güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 9, 114-117. http://www.turkpsikiyatri.com/default.aspx?modul=turkceOzet&gFPrkMakale=131
• 21. Yeğin, ZA. Hematopoietik kök hücre nakli alıcılarında uzun dönem komplikasyonların yönetiminde bütüncül yaklaşım ve destek tedavileri. (2014, 3). 8. Ulusal Kemik İliği Transplantasyonu Ve Kök Hücre Tedavileri Kongresi, Antalya. http://www.thd.org.tr/thdData/Books/889/hematopoetik-kok-hucre-nakli-alicilarinda-uzun-donem-komplikasyonlarin-yonetimin.pdf
• 22. Yoon SJ, Conway J, McMillan M. (2006). An exploration of the concept of patient education: Implications for the development of educational programmes for relapsed post-bone marrow transplantation patients and their families in Korea. International Journal of Nursing Practice, 12, 129–135. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16674779